Tahtakuşlar Etnografya Müzesi
Tahtakuşlar Köyü Alibey Kudar Etnografya Galerisi, Edremit'in Tahtakuşlar köyünde 1991 yılında kurulmuş özel etnografya galerisi.
| Tahtakuşlar Etnografya Müzesi | |
|---|---|
 | |
| Açılış | 10 Haziran 1991) |
| Konum | Edremit, Balıkesir, Türkiye |
| Koordinatlar | 39°35′28″K 26°51′30″D / 39.59111°K 26.85833°D |
| Tür | Etnografya müzesi |
Tahtakuşlar doğumlu ilkokul öğretmeni Alibey Kudar tarafından kurulan galeride, Orta Asya'dan Türkiye'ye göç eden konargöçer Türk boylarının kendilerine has kültür varlıkları ve Kazdağıefsaneleri ile farklı ülkelerden sanatçıların ürettiği sanat eserleri sergilenir.
10 Haziran 1991 tarihinde ziyarete açılan galeri, "Türkiye’nin ilk köy müzesi" olarak bilinir.
Edremit’e 17 km, Akçay’a 5 km, Balıkesir-Çanakkale E-24 karayoluna 2 km. uzaklıkta asfalt yolla bağlıdır.
Tarihçe
değiştirGalerinin kurucusu, 1926'da Tahtakuşlar Köyü'nde doğmuş, Savaştepe Köy Enstitüsü mezunu bir ilkokul öğretmeni olan Alibey Kudar'dır.
Kaz Dağı eteğinde kurulu Tahtakuşlar köyünün halkı, Orta-Asya’dan 13. yüzyılda göç eden Oğuz boylarına mensup olduklarına, atalarının önce Toros Dağlarına ve 15. yy.’da İda Dağı’na geldiklerine inanır. Geçimlerini ağaç işçiliği ile sağlayan ve bu nedenle ormanlık arazilerde yerleşen Tahtacı Türkmenleri, Alevidir; Türkmen kültürü ile Alevi inancının özgün bir sentezini oluşturmuşlardır.[1] 1980'de emekli olup köyüne yerleşen Alibey Kudar, 19. yüzyılda yerleşik yaşama geçen köylülerin kültür değerlerinin unutulup kaybolduğunu görerek ağabeyi Haşim Kudar'ın önerisi ile bir müze kurmaya karar verdi. Ona bu konuda yazar Müşerref Hekimoğlu, halkbilimci Sabiha ve Haluk Tansuğ ile Nezihe Araz destek verdi.[2] Kaz Dağına yaptığı bir gezisi sırasında Tahtakuşlar Köyü'nden çok etkilenen ressam Selim Turan ise galeriye resimlerini bağışladı, maddi yardım yaptı ve bir Fransız koleksiyonerden satın aldığı eski bir Türkmen çadırını Kudar ailesine hediye etti.[3]
1945 yılından itibaren Alevi Türkmen kültürüne ait kültür varlıklarını, belgeleri ve sanat eserlerini toplamakta olan Kudar ve ailesi, topladıklarını sergilemek için kendi imkanları ile bir bina inşa etti. 10 Haziran 1991'de açılan galeride Orta Asya’dan Anadolu’ya göç etmiş Türk boylarının geleneksel kıyafetleri, gündelik alet ve eşyaları, el dokuması kilim, halı, çadırları gibi somut olmayan kültürel miras ögeleri sergilendi.
Mevcut galeriye 9 Temmuz 1992’de Selim Turan anısına yapılan Sanat Galerisi eklendi. 9 Eylül 1994 tarihinde ise bir kitaplık açıldı. 10bin kitap içeren kütüphanede deniz ürünleri koleksiyonu da bulunur.[4]
Galeri, 1994 yılında UNESCO tarafından destek ödülüne layık görüldü.[5] Galeri birçok başka ödülün yanı sıra Türk dünyasına aktif şekilde hizmet ettiği için 2017'de müzeye Azerbaycan Dede Korkut Milli Vakfı tarafından onursal nişan takdim edildi.[6]
Alibey Kudar, ailesinin ortak kararı ile 2005'te 50. evlilik yıldönümleri nedeniyle eşi Esma Kudar'ın büstünü yaptırarak bahçeye yerleştirdi.[7][8]
Müzede 1997 yılında Burhaniye'de balıkçı ağlarına ölü olarak takılan, 197 santim uzunluğu, 360 kilo ağırlığındaki, deri sırtlı deniz kaplumbağası da yer alır. Müzede ayrıca 12. Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Emin Göksan'ın ve ailesinin bağışladığı eserlerin sergilendiği özel bir bölüm oluşturulmuştur.[8]
"Tahtakuşlar Etnografya Müzesi" ismi 3 Temmuz 2010’da aile kararıyla "Tahtakuşlar Köyü Alibey Kudar Etnografya Galerisi" olarak değişmiştir.
Ödülleri
değiştir- Unesco Destekleme Ödülü,1994
- Balıkesirliler Birliği Derneği Ödülü
- Rotary (Edremit Şubesi) Kulübü Ödülü
- Türkiye Seyahat Acenteleri (TÜRSAB) Ödülü
- Ege Ordu Komutanlığı Personeli Eşleri Ödülü
- Göztepe (Göztepe) Rotary Kulübü Ödülü
- Truva Folklor Araştırmaları Derneği
- Pertev Naili Boratav Halkbilim Ödülü
- Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Fair Play Konseyi 2002 Büyük Ödülü
- Azerbaycan Milli Dede Korkut Vakfı Altın Kalp Ödülü, 2017
Kaynakça
değiştir- ^ "Kültürel kimlik dışavurumları : Edremit Tahtacı Türkmenleri Örneği" (PDF). IV. Uluslararası Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu (18*20 Ekim 2018 Ankara) Bildiriler Kitabı 2. cilt. 2018. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Tahtakuşlar Köyü Özel Etnografya Galerisi | Hakan Eşme". 20 Ocak 2017. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Kronoloji" (PDF). ISBN 978-605-9178-92-1. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Kültürel Mirasın Aktarılmasında Müzelerin Rolü: Edremit Tahtakuşlar Etnografya Müzesi". International Congress of Tourism And Cultural Heritage. Ekim 2017.
- ^ "UNESCO ödüllü köy müzesi". T24. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ DHA (10 Temmuz 2017). "Tahtakuşlar Etnograya Müzesi'ne uluslararası ödül". Hürriyet. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ "Hayattaki Karısının Büstünü Yaptırdı". 30 Eylül 2013. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.
- ^ a b Özsavrangil, Sezen (31 Temmuz 2010). "50 yıllık eşe büyük jest!". Habertürk. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024.