Temistoklis Sofulis

Temistoklis Sofulis (Yunanca: Θεμιστοκλής Σοφούλης Themistoklis Sophoulis; 1860 – 24 Haziran 1949), Liberal Parti'nin merkez sol kanadında olan ve Sisam Adası'ndan önemli bir merkezci Yunan politikacı. Uzun yıllar parti liderliğini sürdürdü.

Gençliği

Sofulis, 1860 yılında, daha sonra Osmanlı İmparatorluğunun egemenliği altındaki özerk prenslik olan Sisam Vati'de dünyaya geldi. Babası, adanın özerkliği için savaşan Panayotis Sofulis'ti. Sofulis, Atina Ulusal ve Kapodistrian Üniversitesi felsefe fakültesinde, daha sonra arkeolojide uzmanlaştığı Almanya'da öğrenim gördü. Bir arkeolog olarak bazı anlaşılır anketler yayınladı ve Yunanistan çevresinde çeşitli kazılara aktif olarak katıldı.

Sisam siyasetine girişi

1900'de arkeolojik kazılardan vazgeçti ve 1832 Otonomi Antlaşması'nda öngörüldüğü gibi Sisam'ın siyasi özgürlükleri için savaşan kendi radikal hiziplerinin lideri olarak Sisam'dan milletvekili seçildi. Kısa süre sonra Sofulis, kendini ilerleme ve Yunanistan Krallığı'yla birleşmeyi seven İlericiler'in başkanı olarak gördü. 1902'de adanın etkili bir şekilde Başbakanı olan Sisam parlamentosu başkanlığına seçildi.

Birinci Balkan Savaşı'nın patlak vermesiyle Sofulis, sürgüne gönderilmiş bir grup Sisamlı ile adaya çıktı ve hızla kontrol aldı: Osmanlı garnizonu Anadolu'ya çekildi ve 11/24 Kasım 1912'de adanın parlamentosu Yunanistan ile birleşmeyi resmen ilan etti.

Siyasete girmesi

Birleşim 2 Mart 1913'te resmi olarak gerçekleşti. Sofulis, Makedonya'nın Valiliğine atandığında Nisan 1914'e kadar Sisam'ın geçici hükûmetinin başkanı olarak bir süre kaldı. 1915 Şubat ayına kadar Selanik'te kaldı ve I. Konstantin ile olan kavgacı bir tartışmadan sonra Elefterios Venizelos'un Başbakan olarak istifası üzerine istifa etti.

Sofulis ilk olarak Mayıs 1915 seçimlerinde Yunan Parlamentosu'na milletvekili seçildi. Ulusal Bölünme sırasında Selanik'teki Venizelos'un Geçici Ulusal Savunma Hükümeti'nde İçişleri Bakanı olarak görev yapıyordu. I. Konstantin'in sürgün edilmesinden sonra, Elefterios Venizelos ve hükûmeti Atina'ya döndüler. Sofulice, Parlamento'nun başkanlığına seçildi. Görevini 1920 yılına kadar sürdürdü.

Liberal Parti Lideri

Venizelos Yunanistan'dan kaçtıktan sonra Liberal Parti'nin yeni lideri oldu. 25 Temmuz 1924'ten 27 Kasım 1924'e kadar Yunanistan'ın 43. Başbakanı olarak ilk kez görev yaptı.

Theodoros Pangalos diktatörlüğünün devrilmesinden sonra 1926'da Venizelos'un 1928 seçimlerinde heyelan yaptığı 1928 yılına kadar Parlamento Başkanı olarak görev yaptı. 1930'da Parlamento Başkanı olarak yeniden seçildiğinde Askeri İşler Bakanı olarak görev yaptı. Bütün bu yıllarda, Liberal Parti genel başkan yardımcısı olarak tanınmıştı, ancak bu görev resmi olarak mevcut değildi. Liberal Parti yenilgiye uğradığı 1933 seçimlerine kadar Parlamento Başkanı ve Halk Partisi, Panagis Tsaldaris önderliğinde bir hükûmet kurdu.

16 Mart 1936'da Parlamento Başkanı olarak yeniden seçildi. Aynı yıl, KKE ile kötü şöhrete sahip olan Sofulis-Sklavainas Paktı'nı imzaladı.

Yannis Metaksas'ın diktatörlüğü sırasında, gelişmelerden uzak durmasına rağmen rejimin Faşizme artan eğilimi nedeniyle Nisan 1939'da Kral II. Georgios'a bir mektup gönderdi. Yunanistan'ın Mihver İşgali sırasında, yerleşmiş politikacılar gibi çoğu pasif kaldı ancak Orta Doğu'daki Müttefikler'le temaslar sürdürdü. Ulusal Kurtuluş Cephesi (EAM) ile işbirliği yapma teklifini reddetti ve iktidarı ele geçirmek ve Kurtuluş sonrasında bir komünist rejim kurmak için plan yapmakla suçladı. 19 Mayıs 1944'te Almanlar onu diğer politikacılarla birlikte tutukladı ve onu Ekim ayındaki Kurtuluş'a kadar tuttuğu Haidari toplama kampına hapsetti.

1945'ten 4 Nisan 1946'ya kadar Yunan hükûmetinin başına geçti, ancak 1946'daki yasama seçimlerinde Konstantinos Çaldaris Halk Partisi'ne yenildi. Dimitrios Maksimos hükûmetinden çekimser kaldı. Halkın Partisi tarafından Yunan İç Savaşı'nın patlak vermesiyle komünistlere uzanarak af ilan edilmesini önleme çabalarını reddetti. Bununla birlikte, 7 Eylül 1947'de Liberal Parti ve Halk Partisi hükûmetinde bir kez daha başbakan oldu. EAM'ın "Demokratik Yunanistan Ordusu" olarak bilinen yeni silahlı kuvvetinin silahsızlandırılması koşuluyla, EAM ile genel af ve bununla Liberaller arasında olası bir koalisyon hükûmeti için görüşmeler yaparak çatışmayı sona erdirmek için daha fazla çaba üstlendi. Yoğun ABD baskısı altında, bu teklifler terk edildi ve savaş devam etti.

Bununla birlikte, 24 Haziran 1949'da 89 yaşındayken Kifisya'da yaşanan çatışmaların sona ermesinden önce öldü.

Mirası

Merkez sola ait olmasına rağmen, hükûmet ve kraliyet ordusunu iç savaş sırasında yönetti. Onun yaşına rağmen onun berraklığına ve cesaretine hayran kaldı ve merkezin solu, orta ve sağındaki tüm politikacılar tarafından takdir edildi.

Politik kariyerinin asıl karakteristiği dengeleme yeteneğiydi. Bu nedenle 1935-1940 yılları arasında Kral'a karşı ya da diktatörlüğüne karşı açık sözlü değildi. Bu yeteneği İç Savaş sırasında ülkeyi yönetmesine ve General Aleksandros Papagos'u siyasi yelpazenin sağ kanatlarına ait olmasına rağmen aktif hizmete geri dönmesine ikna etmesine izin verdi.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen: Aleksandros Papanastasiu	Yunanistan Başbakanı 24 Temmuz 1924 – 7 Ekim 1924	Sonra gelen: Andreas Mihalakopulos
Önce gelen: Panayotis Kanellopulos	Yunanistan Başbakanı 22 Kasım 1945 – 4 Nisan 1946	Sonra gelen: Panayotis Puliças
Önce gelen: Konstantinos Çaldaris	Yunanistan Başbakanı 7 Eylül 1947 – 24 Haziran 1949	Sonra gelen: Aleksandros Diomidis