Teslim olma
Teslim olma (teslimiyet) askerî terim olarak; toprak, asker, tahkimat, gemi veya teçhizat üzerindeki kontrolün başka bir güce bırakılmasıdır. Teslim olma, barışçıl bir şekilde gerçekleştirilebilir veya savaşta yenilginin sonucu olabilir. Egemen bir devlet, savaşta yenilginin ardından, genellikle bir barış antlaşması veya kapitülasyon antlaşması imzalayarak teslim olabilir. Bir savaş alanında teslim olma, ya şahıslar tarafından ya da subaylar tarafından emredildiğinde, normalde teslim olanların savaş esiri olmasıyla sonuçlanır.
Tanım ve etimoloji
değiştirTürkçedeki teslim kelimesi; Arapça slm سلم kökünden gelen ve "güvenme, hakkını birine devretme, boyun eğme" ile "selam verme" manalarını taşıyan teslim تسليم sözcüğünden alıntıdır. Selam sözcüğüyle ilişkilidir.[1]
Kelimenin geçtiğine rastlanan en eski Türkçe kaynak Aşık Paşa'nın 1330 yılında vücuda getirdiği mesnevisi Garibname'dir. Şu şekilde geçer: cümle gönüller ana teslim ola[1]
Tarihçe
değiştir
Beyaz bayrak veya mendil ekseriya teslim olma arzusunun bir işareti olarak alınır veya düşünülür, ancak uluslararası hukukta sadece resmî teslim olmayla sonuçlanabilecek veya sonuçlanmayacak bir müzakere arzusunu temsil eder.[2] Normalde teslim olma, silahların teslim edilmesini içerir; teslim olan gücün komutanı, kılıcını muzaffer komutana sembolik olarak sunar. Bireysel savaşçılar, silahlarını atıp ellerini boş olarak kaldırarak ve başlarının üzerinde açarak teslim olduklarını gösterebilirler; teslim olan bir tank komutanı ise tankın taretini rakip savaşçılardan uzaklaştırmalıdır. Bayraklar ve sancaklar aşağı çekilir veya sarılır ve gemilerin bayrakları indirilir.[3]
Süreç
değiştirTaraflar şartları kabul ettiğinde koşullu teslim olabilir; yani, teslim olan taraf, ancak galip taraf belirli vaatlerde bulunduktan sonra boyun eğmeyi kabul eder. Teslim olan grubun liderleri direnişin durdurulması yoluyla galip tarafça kaydedilen zaman, masraf ve can kaybı için ayrıcalıklar veya tazminat müzakereleri yapar.[2] Alternatif olarak, takdire bağlı olarak (koşulsuz) teslim olmada, galip gelen taraf herhangi bir muamele sözü vermez ve tek taraflı olarak mağlup tarafın muamelesini tanımlar.[4] Askerî teslimiyetin eski bir örneği, İkinci Pön Savaşı'nın sonunda Kartaca'nın Roma İmparatorluğu tarafından yenilmesidir.[4] Zamanla, böyle bir durum için, çoğu 1907 Lahey Sözleşmesi ve Cenevre Sözleşmelerinde ortaya konan, genel kabul görmüş savaş hukuku ve gelenekleri geliştirilmiştir.[5] Normal olarak savaşan taraf, ancak silahlı çatışmaları sürdürmekten tamamen acizse koşulsuz teslim olmayı kabul edecektir. Geleneksel olarak, bir teslim olma törenine yenilen orduya tanınan onur hakkı eşlik eder.[6]
Üçüncü Cenevre Sözleşmesi, savaş esirlerinin kötü muamele görmemesi veya istismar edilmemesi gerektiğini belirtir.[7] Örneğin ABD Ordusu politikası, teslim olan kişilerin savaş alanından tahliye edilirken emniyet altına alınmasını ve korunmasını gerektirir.[8]
Resmî bir askerî yasa olmamakla birlikte, ABD Savaş Gücü Yasası, "tüm makul direniş yolları tükenmedikçe ve ... tek alternatif kesin ölüm" olmadıkça teslim olmaya izin vermez: Kural "Asla kendi özgür irademle teslim olmayacağım. Komutadaysam, komutamdaki üyeleri direnme imkânları varken asla teslim etmeyeceğim." der.[9]
Sahte teslimiyet
değiştirSahte teslimiyet, savaş bağlamında bir tür hainliktir. Cenevre Sözleşmesinin I. Protokolü kapsamında savaş suçudur.[10] Sahte teslimiyetler genellikle düşmanı siperden çekip onlara hazırlıksız saldırmak için kullanılır, ancak kuşatma sırasında olduğu gibi daha büyük operasyonlarda da kullanılabilirler. Sahte teslim olma hikâyeleri tarih boyunca nispeten sık bulunabilir. Bunlar arasında yüz kızartıcı örneklerden biri, İrlanda Bağımsızlık Savaşı sırasında Kilmichael'deki İngiliz birliklerinin sahte teslim olduğu iddiasıydı.[11]
Ayrıca bakınız
değiştir- Kapitülasyon, savaş zamanında, belirli bir birlik, kasaba veya bölgenin düşman silahlı kuvvetlerine teslim olma anlaşmasıdır.
- Debellatio, savaşan bir devletin tamamen yıkılması nedeniyle savaşın sona ermesi durumudur. Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sonunda koşulsuz teslim olması o zamanlar çoğu otorite tarafından bir debellatio vakası olarak kabul edildi.
- Bir galip merhamet veya hoşgörü göstermediğinde ve koşulsuz teslim olmuş yenilenlerin hayatını bağışlamayı reddettiğinde no quarter durumu ortaya çıkar. Savaş yasalarına göre "Aman verilmeyeceğini (no quarter) ... ilan etmek özellikle yasaktır".
- Koşulsuz teslimiyet, uluslararası hukuk tarafından sağlananlar dışında, hiçbir şart olmadan teslim olmadır.
Kaynakça
değiştir- ^ a b "teslim". Nişanyan Sözlük. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
- ^ a b Francis Newton Souza (1982). The White Flag Revolution: A New Theory, a New Symbol, a New Force, a New Art. Mastermind Publications. s. 70. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
- ^ A Naval Encyclopedia. Philadelphia: L. R. Hamersly & Co. 1881.
- ^ a b Michael Graham Fry; Erik Goldstein; Richard Langhorne (1 Aralık 2002). Guide to International Relations and Diplomacy. A&C Black. ss. 448-. ISBN 978-1-62356-603-6. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
- ^ The Program for Humanitarian Policy and Conflict Research at Harvard University, "IHL PRIMER SERIES | Issue #1" Accessed at "Archived copy" (PDF). 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2013.
- ^ The Soldier's Guide to the Laws of War. Washington, DC: Public Affairs Press. 1969. s. 10.
- ^ "Convention (III) relative to the Treatment of Prisoners of War. Geneva, 12 August 1949". International Committee of the Red Cross. 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2016.
- ^ "FM 19-40 Enemy pisoners of war and civilian internees" (PDF). survivalebooks.com. Department of the Army. 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ekim 2016.
- ^ "Code of Conduct for Members of the United States Armed Forces". Air University. US Air Force. 2 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2016.
- ^ "Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to the Protection of Victims of International Armed Conflicts (Protocol I), 8 June 1977". International Committee of the Red Cross. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2016.
- ^ Tom Barry, Guerilla Days in Ireland, Anvil Books Ltd, FP 1949, 1981 26 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 0-900068-57-4