Thomas Kellner
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Ağustos 2024) |
Biyografi | |
---|---|
Doğumu | 26 Mayıs 1966 (58 yaşında), Bonn |
Milliyet | Alman |
Formasyon | Siegen Üniversitesi |
Meslek | Fotoğraf Sanatçısı |
Diğer bilgiler | |
İnternet sitesi | https://www.thomaskellner.com/ |
Thomas Kellner
değiştirThomas Kellner (d. 28 Mayıs 1966, Bonn), alman fotoğrafçı, öğretim görevlisi ve küratördür. Her şeyden önce, birçok bireysel görüntü ve değişen kamera perspektifi nedeniyle "fotoğraf mozaiği" gibi görünen ünlü anıtların geniş formatlı fotoğraflarıyla tanındı.[1]
Hayatı
değiştir1989'dan 1996'ya kadar Kellner, öğretmen olmak için Siegen Üniversitesi'nde sanat ve sosyal bilimler okudu.[2] O zamanlar, Siegen Üniversitesi'nin sanat bölümündeki Jürgen Königs'in kürsüsünde gerçek bir "iğne delikli fotoğrafçılığı okulu[3]" gelişiyordu ve bunun sayesinde Kellner bu tekniğin olanakları ve sınırlarıyla yoğun bir şekilde ilgilenmeye başladı. Aynı zamanda, tuzlu kağıt baskıları ve siyanotip gibi diğer fotoğrafik işlemlerle deneyler yaptı. Ayrıca gümüş jelatin ve sakız baskısı gibi çeşitli asil baskı işlemleriyle de çalıştı.[4] 1996 yılında Kellner, Kodak Nachwuchs Förderpreis (Kodak Genç Yetenek Ödülü) ödülünü aldı.[5] 2003 ve 2004 yıllarında Giessen'deki Justus Liebig Üniversitesi'nde sanatsal fotoğrafçılık alanında misafir profesör olarak bulundu.[6] 2012 yılında Paderborn Üniversitesi'nde fotoğraf dersleri verdi.[7]
2004 yılında, memleketinde, değişen temalar ve uluslararası sanatçılarla küratörlüğünü yaptığı yıllık bir sergi olan Photographers: Network projesini başlattı. 2013 yılında projenin sonuncusu olan onuncu sergisi, Siegen'deki stüdyosunda gerçekleşti. Sergi için yedi ülke ve üç kıtadan 18 sanatçının eserlerini seçmişti.[8] Sanatçı, 2005 yılından itibaren Brasilia'daki mimari anıtları temsil etme görevinin bir parçası olarak fotoğraf çekmek için birkaç kez Brezilya'ya gitti. Fotoğraflar 2010 yılında Brasilia'nın 50. yılı vesilesiyle Brasilia'da gösterildi.[9] Thomas Kellner, 2006 yılında Amerika Birleşik Devletleri, Latin Amerika, Suriye ve Çin'e kapsamlı geziler gerçekleştirdi ve burada Golden Gate Köprüsü, Boston Athenaeum ve Çin Seddi gibi tanınmış mimari anıtları özel tekniğini kullanarak fotoğraflarını çekti.
2010 yılında, Giessen-Ost kapsamlı okulundan öğrencilerle birlikte, Giessen'deki telekomünikasyon sığınağına odaklanan bir fotoğraf projesi tasarladı. Proje, Stadt der jungen Forscher (Genç Araştırmacılar Şehri) yarışmasının bir parçası olarak Giessen şehri tarafından finansal olarak desteklendi.[10] Öğrencilerin sığınağın fotoğrafik ve sanatsal gelişiminin odak noktası, Kellner'ın binaları söküp fotoğraflarında yeniden inşa etme metodolojisini, "bir süreç olarak ve onları sahadaki koşullara dönüştürmek"[10] olarak ele almaktı. Bu amaçla, öğrencilerle işbirliği içinde bireysel bileşenlerle ve bunlar üzerinde çalışmak için kategoriler geliştirilmiş ve konular formüle edilmiştir. Daha sonra öğrenciler, fotoğraf makinesi ile tek tek alanları fotoğrafladılar. Ortaya çıkan fotoğraflar kolajlar ve PowerPoint sunumları halinde derlendi: "Farklı bakış açılarının segmentasyonu ve ardından yeniden birleştirilmesi, eski sığınak kompleksinin ve Musik- und Kunstverein adında şirketin mevcut genel merkezinin kapsamlı ve yeni ama aynı zamanda eleştirel bir resmini yarattı. […] Öğrenciler, Nasyonal Sosyalizmin estetik incelemesini, kendisi kültürel-tarihsel bir tanıklık olan bir yerde, unutulmaz ve dokunaklı buldular."[10]
Thomas Kellner, 2012 yılında RWE şirketinin adına Yekaterinburg ve Perm'deki (Genius Loci) endüstriyel mimariyi fotoğraflamak için Rusya'ya gitti. Her iki şehir de Siegen'den Georg Wilhelm Henning tarafından kuruldu. Henning, uzmanlığı nedeniyle 18. yüzyılda Büyük Petro tarafından Urallarda ekonomiyi teşvik etmek ve bölgede madenciliği teşvik etmek için davet edildi. Kurduğu fabrikalar çelik ve metal işliyordu. Kellner, çelik ve metalin işlenmesinde iki bölge arasındaki bağlantıyı fotoğrafik olarak yakalamak için sadece Rusya'da değil, aynı zamanda Siegen bölgesinde de paralel olarak fotoğraf çekti.[11]
Thomas Kellner, 2004 yılından bu yana Alman Fotoğraf Derneği'nin bir üyesidir. Siegen'de yaşıyor ve çalışıyor.
Fotoğraf tekniği
değiştirThomas Kellner, tek lensli bir refleks kamera ile çalışır ve 35 mm film makaraları kullanır. Her resmin boyutu 24 × 36 milimetredir. Bir filmin her rulosu 36 ayrı kareden oluşur. Filmi taşımak için, hem kullanılan film tipinin hem de ilgili kaydın numarasının not edildiği üst ve alt kısımlara delikler takılır.
Filmi geliştirdikten sonra, Kellner onu eşit uzunlukta şeritler halinde keser ve bunları büyük bir negatif halinde birleştirir. Bundan sonra, filmle ilgili meta bilgilerin ve kaydın ilgili numarasının hala görünür olduğu kontak baskı yapılır.
Normalde, fotoğrafçılar, fotoğraflanan ve daha sonra büyütülen tek tek görüntülerin bir seçimini yapmak için kontak baskıyı kullanırlar. Genellikle bitmiş fotoğraflarda asla gösterilmez. Görüntünün bilgisinin taşıyıcısı olan malzeme görünmez kalır. Öte yandan Kellner, filmde görünen bilgileri bitmiş fotoğraflarında da kullanır. Bir yandan tek tek imgeleri birbirinden ayırarak böylece fotoğraflanan nesnenin bir ritmini ve yapısını oluştururken diğer yandan da sanatçının çalışma sürecini bitmiş fotoğrafta izleyici için anlaşılır hale getirir: "Fotoğrafta maddesellik, resim, heykel, grafik ve benzeri diğer tüm sanatların aksine, oldukça nadiren ele alınır. Bugünlerde her zaman stili, pigmentler, tuval, taş vb. gibi seçilen malzemelerin kendisini tartışıyoruz. Yoğun bir şekilde medyatikleştirilen fotoğrafta herkes her zaman sadece Rönesans'ın penceresine, tasvir edilen nesneye, en fazla arkasındaki kompozisyona ya da yazara bakma eğilimindedir. Seçilen fotoğraf kağıdı, yüzeyi, pigmentleri veya greni veya piksellerin anlamı hakkında nadiren herhangi bir müzakere yapılır. Bununla birlikte, fotoğrafın çağdaş kriterlere göre sanata dahil edilmesi göz önüne alındığında, bu uzun bir süre için gerekli olacaktı. […] Seçilen malzeme, fotoğraf sürecinin tarzı, yazarın kararının bir parçası olmalı ve görüntünün mesajının vazgeçilmez bir parçası olmalıdır".[12]
Kellner bir projeyi üstlendiğinde, fotoğraflanacak nesneyi kare bölümlere ayırarak ve her bölüm için planlanan kamera ayarlarını not ederek önceden eskizler yapar.[13] Nesneyi gerçekten fotoğraflarken, Kellner kronolojik olarak birbiri ardına fotoğraf çektiği için, bir rulonun ilk ve son görüntüsü arasında birkaç saat olabilir.[14]
Geçmişte aslında sadece tek bir film rulosuyla çalışırken, o zamanlar bitmiş fotoğraf sadece 36 ayrı küçük görüntüden oluşuyordu, şimdi ise 60 rulo film kullanıyor. Büyük Kanyon'un fotoğrafı için 2160 ayrı görüntü çekildi ve böylece doğa harikasının 2160 farklı görüntüsü çekildi ve daha sonra bunları 5 metre uzunluğunda tek bir fotoğrafta[15] bir araya getirdi.[16]
Fotoğrafların etkisi
değiştirKellner'in bu tekniği kullanarak yarattığı ilk fotoğraf, kübist sanatçı Robert Delaunay'a bir övgü olarak tasarladığı Eyfel Kulesi'nin (1997) bir büstüydü. Delauney o zamanlar dünyanın en yüksek binasından çok etkilendi ve çalışmalarının büyük bir bölümünü onun tasvirine ayırdı. Kellner, nesnelerin tipik Kübist "çoklu görünümlerini"[17] aldı ve bunları fotoğraflarının merkezi tasarım öğesi haline getirdi. Tek tek çekimlerin değişen perspektifi – merkezi perspektife kıyasla – montajdaki aslında taşınmaz mimari ikonların son genel çekime doğru hareket ettiği izlenimini yaratıyor: "The viewer thinks that by dismantling a building into individual pieces of an image and by tilting the camera several times the most famous sites in the world – from the Eiffel Tower to the Brooklyn Bridge – begin to rock, to sway, even to dance. Architecture is turned upside down."[18] (Türkçesi: "Binaları ayrı ayrı görüntü parçalarına ayırarak ve kamerayı birkaç kez eğerek, Eyfel Kulesi'nden Brooklyn Köprüsü'ne kadar dünyanın en ünlü manzaralarının sallanmaya, kımıldamaya ve hatta dans etmeye başladığını düşünüyorsunuz. Mimari dikişlerde parçalanıyor.")
Kellner, 2006 yılında önemli binaları fotoğraflamak için Meksika'ya gittiğinde, bir eleştirmen fotoğraflarının 1985'te Mexico City'de meydana gelen depremden sonrakilere çok benzediğini belirtti.[19] "Kellner'in fotoğraf çalışmaları genellikle insan kültürünün simge yapılarının yok edilmesi olarak yorumlanır. Bu açıdan bakıldığında, fotoğraf çalışmaları, kültürün kırılganlığının ve kırılganlığının ya da çöküşünün optik bir ifşası gibi görünüyor".[20] Kellner'in eserlerinde dans ve yıkım bu nedenle birbirine yakındır.
Büyük nesnelerin algılanması genellikle insanlar tarafından tek bir bakışta anlaşılamaz. Ancak göz dolaştığında ve birçok farklı izlenimin "genel görünümünü" özetlediğinde, temsil edilen nesne netleşir: "Beynimiz, birleşik bir bütün oluşturmak için gelen duyusal bilgileri tamamlar ve bu algıya anlam yükler."[21]
Kellner, eserlerinde sadece tek tek imgelerin bu kombinasyonunu bir şekil algısına tam olarak göstermekle kalmaz, aynı zamanda izleyicinin kendisi de bir Kellner fotoğrafına bakarken bu deneyimi aktif olarak yeniden yaratır. Gözleri ayrıca tek tek görüntülerin algılanması ile genel çekim arasında sürekli olarak ileri geri hareket eder ve bu nedenle Kellner'ın fotoğrafları, büyük nesneleri gördüğümüzde ne olduğuna dair doğrudan bir deneyim için bir tür deneysel düzenleme olarak algılanabilir: "Kellner'ın eserlerinin bir araya getirilmiş bulmacalar gibi görünmesi tesadüf değildir. Düşünceli izleyiciyi hem görsel hem de entelektüel olarak bu mimari kilometre taşlarının anlamını çözmeye teşvik ederler. Sahneleri bir araya getirdiği parçalardan, beynimizin verdiği otomatik beklentilerden ve bu binalarla ilgili az ya da çok belirsiz anılarımızdan çözüyoruz."[22]
Yayınlanmış kitapları
değiştir- Thomas Kellner (ed.): All shook up. Thomas Kellner's America. Seltmann und Söhne, Lüdenscheit; Berlin 2019, (ISBN 978-3-946688-70-9) (İngilizce).
- Thomas Kellner (ed.): Genius Loci: Zwei Siegerländer im Zarenland. Seltmann und Söhne, Lüdenscheit; Berlin 2014, (ISBN 978-3-944721-02-6).
- Thomas Kellner (ed.): Kontakt. Seltmann und Söhne, Lüdenscheid; Berlin 2014, (ISBN 978-3-944721-28-6).
- Thomas kellner (ed.): Houston we've had a problem! Seltmann und Söhne, Lüdenscheit; Berlin 2013, (ISBN 978-3-942831-77-2).
Sergileri
değiştirThomas Kellner çalışmalarını Arhus, Brasília, Boston, Chicago, Köln, Giessen, Hamburg, Londra, Los Angeles, Münih, New York, Portland, Siegen, Stuttgart vb. yerlerde kişisel sergilerde sergiledi.
Kişisel sergileri
değiştir- 2002: Griffin Museum of Photography,[23] Winchester, ABD
- 2003: Monuments,[24] Rosenberg & Kaufmann Fine Art, New York, ABD
- 2006: Tango Metropolis,[25] Cohen Amador Gallery, New York, ABD
- 2006: Tango Metropolis,[26] Stephen Cohen Gallery, Los Angeles, ABD
- 2008: Thomas Kellner: Architectural Photos,[27] Schneider Gallery, Chicago, ABD
- 2010: Brasilia: 50 Jahre moderne Utopie (Brasília: 50 anos de uma utopia moderna),[28] Espaço Cultural Contemporâneo – ECCO, Brasilia, Brezilya
- 2012: Small wonders,[29] Photography Museum of Lishui, Lishui, Çin Halk Cumhuriyeti
- 2013: Genius Loci,[30] Museum of Photography Metenkov House, Jekaterinburg, Rusya
- 2017: Fractured Architecture,[31] The Fox Talbot Museum, Lacock Abbey, İngiltere
- 2017: Black and White,[32] Reykjavik Museum of Photography, Reykjavík, Izlanda
- 2018: Tango Metropolis,[33] Conny Dietzschold Gallery, Sydney, Avustralya
- 2019: All shook up: Thomas Kellner's America,[34] American Museum in Britain, Claverton Manor, Bath, İngiltere
- 2019: Black and White,[35] Centro Andaluz de la Fotografía, Almería, İspanya
Grup sergileri
değiştir- 2002: Vues d’architecture,[36] Musée de Grenoble, Fransa
- 2004: Ars & Archittetura 1900–2000,[37] Palazzo Ducale, Genua, İtalya
- 2004: Pieced Together: Photomontages from the Collection,[38] Art Institute of Chicago, ABD
- 2005: New to View: Recent Acquisitions in Photography,[39] Worcester Art Museum, Worcester, ABD
- 2008: A mind at play,[40] Art Institute of Chicago, ABD
- 2010: Madrid Oh Cielos!,[41] Círculo de Bellas Artes, Madrid, İspanya
- 2011: Fotografias – Coleção Joaquim Paiva,[42] Museu de Arte Moderna do Rio de Janeiro, Brazilya
- 2013: After Photoshop: Manipulated Photography in the Digital Age,[43] Museum of Fine Arts, Houston, ABD
- 2015: Gifts from Nancy and Tom O’Neil,[44] Baltimore Museum of Art, Baltimore, ABD
- 2016: Die Grosse,[45] Museum Kunstpalast, Düsseldorf, Almanya
- 2018: Landschaft, die sich erinnert,[46] Museum für Gegenwartskunst, Siegen, Almanya
- 2018: Analog Schwarzweiss: Fotografie in Westdeutschland 1945 bis 2000 aus der Sammlung Schupmann,[47] Kunsthalle Erfurt, Erfurt, Almanya
Kaynakça
değiştirÇeviri/kaynakça : Thomas Kellner
- ^ Flukinger, Roy (2013). Kellner, Thomas (Ed.). Spielraum – Breathing Space. Houston, we've had a problem! (Almanca). Lüdenscheid; Berlin: Seltmann und Söhne. ss. 11-12. ISBN 978-3-942831-77-2.
- ^ "Thomas Kellner". Siegen Üniversitesi web sitesi. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2024.
- ^ Scheit Koppitz, Stefanie (2014). Kellner, Thomas (Ed.). Kontakt : Nicht was, sondern wie. Vom fotografischen Frühwerk zum Hauptwerk bei Thomas Kellner (Almanca). Berlin: Seltmann und Söhne. s. 10. ISBN 978-3-944721-28-6.
- ^ Huang, Yi-Hui (2019). Kellner, Thomas (Ed.). Visuell Synthetische Analyse : Subjektiv und Objektiv. Das Zusammenspiel von Geist und Außenwelt. Houston, we've had a problem! (Almanca). Berlin: Seltmann und Söhne. s. 23. ISBN 978-3-946688-77-8.
- ^ "Tanzende Architektur in Schwarz-Weiß" (Almanca yayıncı =). 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2019.
- ^ "Thomas Kellner" (Almanca). Siegen Üniversitesi web sitesi. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ "Lehrauftrag im Bereich Kunst und Kunstvermittlung. Kuratorische Praxis" (Almanca). Paderborn Üniversitesi web sitesi. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ Adam, Florian (28 Haziran 2013). "Die Bandbreite des fotographische Blicks". Westfalenpost (Almanca).
- ^ "Brasília pelas lentes de Thomas Kellner". BrasilAlemanha News. (Portekizce). 17 Mayıs 2010.
- ^ a b c Mohr, Anja (4 Mayıs 2011). "Mit Kunst Geschichte entdecken. Ein Fernmeldebunker im Blickfeld außerschulischen Lernens". Spiegel der Wissenschaft (Almanca), 28. Justus-Liebig-Universität Gießen. ss. 57-65.
- ^ Kunst trifft Technik (Almanca). 24 Kasım 2014. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ Müller, Dirk (2012). Wir sind von Idealbildern umgeben. Zwiegespräch mit dem Künstler (Almanca). Siegen: Ars Victoria. s. 30. ISBN 978-3-942831-67-3.
- ^ "Thomas Kellner: Tango Metropolis. Ausstellung im Deutschen Fotomuseum" (Almanca). Deutsches Fotomuseum web sitesi. 22 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
- ^ Wombell, Paul (2010). Kellner, Thomas (Ed.). Brasília – 50 Anos de Utopia Moderna : Skelett (Portekizce). Brasilia: ARP. s. 17. ISBN 978-3-942831-67-3.
- ^ Thies, Reiner (18 Şubat 2020). "Originelle Architekturfotografien. Thomas Kellner präsentiert im „Haus der Kunst"". Oberbergischer Anzeiger (Almanca).
- ^ Gafke, Matthias (24 Ekim 2016). "Der bewegte Mann". Frankfurter Allgemeine Zeitung (Almanca).
- ^ Scheit Koppitz, Stefanie (2010). Osorio Netto, Karla (Ed.). Brasília – 50 Anos de Utopia Moderna : Thomas Kellner. Sehen mit und ohne Kamera (Almanca). Brasilia: ARP. s. 32.
- ^ Langer, Freddy (2019). Kellner, Thomas (Ed.). All shook up. Thomas Kellner's America. : The Grand Canyon (Almanca). Berlin: Seltmann und Söhne. s. 24. ISBN 978-3-946688-70-9.
- ^ Castro R., Fernando (2011). Kellner, Thomas (Ed.). Mexico : Kontakte einer unendlichen Stadt (Almanca). Berlin: Seltmann und Söhne. s. 44. ISBN 978-3-942831-21-5.
- ^ Pappas, Alison (2013). Kellner, Thomas (Ed.). Der Weltraum dazwischen. The Space Between. Houston, we've had a problem! (Almanca). Berlin: Seltmann und Söhne. s. 32. ISBN 978-3-942831-77-2.
- ^ Grüter, Thomas (8 Mayıs 2014). "Gestaltwahrnehmung: Überall Gesichter. Ob Wolken, Baumrinden oder die Mondscheibe - alle möglichen Objekte scheinen oft menschliche Züge zu haben. Woher kommt diese Illusion, und was geschieht dabei im Gehirn?". Spektrum der Wissenaschaft. (Almanca).
- ^ Castro R., Fernando (2011). Kellner, Thomas (Ed.). Mexico : Kontakte einer unendlichen Stadt (Almanca). Berlin: Seltmann und Söhne. s. 38. ISBN 978-3-942831-21-5.
- ^ Solo-Exhibitions Thomas Kellner Selection (İngilizce). in focus Galerie.
- ^ Exhibitions at Rosenberg & Co (İngilizce). photography-now.com.
- ^ Amador Gallery - Fuller Building. Exhibitions at Amador Gallery (İngilizce). photography-now.com.
- ^ Cohen GAllery. Thomas Kellner (İngilizce). photography-now.com.
- ^ Thomas Kellner: Architectural Photos (İngilizce). Chicago Reader.
- ^ Scheit Koppitz, Stefanie (2010). Osorio Netto, Karla (Ed.). Brasília – 50 Anos de Utopia Moderna : Thomas Kellner. Sehen mit und ohne Kamera (Almanca). Brasilia: ARP.
- ^ Collections: Works (İngilizce). Photography Museum of Lishui.
- ^ Томас Келльнер. Genius Loci. Видеохроника проекта Thomas Kellner. Genius Loci. Videochronik des Projektes (Rusca). YouTube: Museum of Photography Metenkov House. 13 Kasım 2019.
- ^ Miller, Jessica (9 Haziran 2017). "Thomas Kellner: The Artist Distorting Your Perspective of the World". Culture Trip (İngilizce).
- ^ Black and White. Exhibition by Thomas Kellner in Skotið at Reykjavík Museum of Photography (İngilizce). Reykjavik City Museum: Reykjavik Museum of Photography.
- ^ Thomas Kellner: Tango Metropolis (İngilizce). Conny Dietzschold Gallery.
- ^ All Shook Up: Thomas Kellner's America (İngilizce). Art Fund.
- ^ "Black and White. Thomas Kellner". Centro Andaluz de la Fotografía. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Ağustos 15, 2024.
- ^ Les expositions: Archives 2000-2002 (Fransızca). Musée de Grenoble.
- ^ "Palazzo Ducale Presents Arti & Architettura 1900–2000". artdaily (İtalyanca). 25 Ekim 2004.
- ^ Pieced Together – Photomontage from Victorian Albums to Contemporary Work (İngilizce). Art Institut Chicago.
- ^ "New to View: Recent Acquisitions in Photography". 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Ağustos 15, 2024.
- ^ "A Mind at Play" (İngilizce). 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Ağustos 15, 2024.
- ^ Madrid, oh cielos! (İspanyolca). Círculo de Bellas Artes.
- ^ Fotografias – Coleção Joaquim Paiva. Exposición en Rio de Janeiro, Brasil (Portekizce). Museu de Arte Morderna do Rio de Janeiro.
- ^ After Photoshop: Manipulated Photography in the Digital Age (İngilizce). Museum of Fine Arts, Houston.
- ^ New Arrivals: Photographs from the O'Neil Collection (İngilizce). Baltimore Museum of Arts.
- ^ "TeilnehmerInnen 2016" (Almanca). 27 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Ağustos 15, 2024.
- ^ Landschaft, die sich erinnert (Almanca). Museum für Gegenwrtskunst Siegen.
- ^ Analog und Schwarzweiß: Fotografie in Westdeutschland 1945 – 2000 aus der Sammlung Schupmann (Almanca). Kunstmuseen Erfurt.