Tiananmen Meydanı

Tiananmen Meydanı, Çin'in başkenti Pekin'de meydan. Kuzeyinde Tiananmen Kapısı'nı barındırır.

Tarih

Tiananmen Meydanı, Ming ve Qing hanedanları döneminde yasak şehre ana girişi oluştururdu. 1417'de inşa edilen meydana, ilk olarak Cheng Tian Man adı verildi, bu isim imparatorların, ülkeyi yönetirken cennetin emrine uyduğunu ifade etmekteydi. İki kez yangın ile zarar gördü ve Qing hanedanı esnasında 1651'de tekrar inşa edildi^[1]^[2] ve Tiananmen olarak yeniden isim verildi. Aynı zamanda "Ulusun kapısı" olarak da anılır.

Tiananmen Meydanı, Pekin’in tam göbeğindedir. Kuzeyden güneye 800 metre, doğudan batıya 500 metre, toplamda 440.000 metrekare genişliğe sahiptir ve içine bir milyon insan sığabilir. Günümüz şehirlerindeki en büyük şehir meydanı burasıdır.

Feodal dönemde meydan, "Yasak Şehir"in dışında imparatorluğa ait bir meydandı. Meydana doğu, batı ve güney taraflarından duvarlar örülerek sıradan halk engellenmiştir.

1958’de Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 10. yıldönümünü kutlamak için Tiananmen Meydanı’nı dizayn etmek için 1000’den fazla tasarımcı yarıştı. Meydan, bugünkü haline gelene kadar çeşitli dönüşümlere maruz kalmıştır.

1989 Tiananmen Meydanı Olayları

Meçhul İsyancı - 5 Haziran 1989'da fotoğrafçı Jeff Widener tarafından çekilen bu fotoğraf, izleyenler tarafından kalabalığın içine çekilene dek, dört tankı tek başına durdurmaya çalışan bir protestocuyu göstermektedir. 1990'da Çinli lider Jiang Zemin'le yaptığı bir röportaj sırasında Barbara Walters'ın bu protestocunun akıbetini sorması üzerine; Zemin, bu kişinin tutuklanıp tutuklanmadığını bilmediğini, ancak "kesinlikle ve kesinlikle öldürülmediğini" söylemiştir.^[3]

1989 Tiananmen Meydanı Olayları (Tiananmen Katliamı olarak da bilinir, Çin'de ise 4 Haziran Vakası ya da aynı anlama gelecek şekilde Altı – Dört olarak anılır), Çin'de (ÇHC) 1989 yılının 15 Nisan'ı ve 4 Haziran'ı arasında meydana gelen; öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder. Gösterilerin odak noktası Pekin'de Tiananmen Meydanı idi, bununla birlikte göreceli olarak daha yumuşak gösterilerin gerçekleştiği Şangay gibi, Çin'in diğer şehirlerinde de kitlesel protestolar oldu.

Pekin'de protestolar ÇHC hükûmeti tarafından kanlı bir şekilde bastırıldı ve pek çok sivil yaşamını yitirdi. Ölü sayısı ÇHC'nin resmi kaynaklarına göre 200 – 300 arası, Çinli öğrenci örgütlerine ve Çin Kızılhaç'ına göre ise 2000 – 3000 arasındaydı. Bununla birlikte Çin Hükümeti'nin pek çok bağımsız kaynak tarafından da doğrulanan iddiasına göre ölümlerin önemli bir kesimi meydanda değil, meydana çıkan sokaklarda oldu.^[4]

Kaynakça

^ Safra, J. (Ed.). (2003). Tiananmen Square. In New Encyclopædia Britannica, The (15th ed., Chicago: Vol. 11). Encyclopædia Britannica INC. p. 752. Britannica Online version 3 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Tiananmen Square". Britannica Concise Encyclopedia. 2007. 8 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2008.
^ "The Tank Man" (video). The Struggle to Control Information. PBS. 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2007.
^ "The Myth of Tiananmen And the Price of a Passive Press, by Jay Mathews, Columbia Journalism Review". 21 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.