Vikipedi

Sivrikale, Pazar

(Tordevat sayfasından yönlendirildi)

Sivrikale, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.

Sivrikale
Köy
Harita
Rize'nin konumu
Rize'nin konumu
Rize üzerinde Sivrikale
Sivrikale
Sivrikale
Sivrikale'nin Rize'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlRize
İlçePazar
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım264 m
Nüfus
 (2020)
 • Toplam166
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0464
İl plaka kodu53
Posta kodu53340

Tarihçe

değiştir

Sivrikale köyünün eski adı Tordovati'dir. Lazca bir yer adı olan Tordovati (თორდოვათი), kişi adı Tordo'dan türemiş olup "Tordo'nun yeri" anlamına gelir.[3][4] Köyün adının Tordovati Kalesi'nden geldiği, kalenin de adını Lazika Savaşı'nda çarpışan Laz komutan Teodore'den aldığı tahmin edilmektedir. Bu yer adı Türkçeye Tordivat şeklinde girmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Tordivat (توردیوات) olarak geçer.[5][6]

Tordovati köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[7] 1876 Trabzon vilayeti salnamesine göre köy, Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 41 hanede yaşayan 146 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusunu ihtiva etme ihtimali bulunmaktadır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 38 koyun, 21 keçi, 135 inek ve 15 öküz kaydedilmiştir.[8]

Kültür tarihçisi Nikolay Marr, 1910 yılında Lazistan bölgesineki araştırma gezisi sırasında Atina kazasında 69 köy bulunduğunu ve bu köylerden 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmıştır. Tordovati köyünü de Lazcanın konuşulduğu yerleşim yerleri arasında saymıştır. Marr'ın verdiği bilgiye göre, Tordovati köyünde herkes kayıkçılık ve denizcilikle uğraşıyordu. Kalecik adlı yerleşim de Tordovati'nin limanıydı.[9]

Tordovati veya Tordivat köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesinde araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze köyün adını Rusça Tordevat (Тордеват) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte Tordovati ve Koksovati köylerinin nüfusu birlikte verilmiştir. Bu iki yerleşimdeki 86 hanede 401 kişi yaşıyordu.[10]

Tordovati veya Tordivat köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[11] 1935 genel nüfus sayımında Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 641 kişiden oluşuyordu. Ancak Atina kazasının adı Pazar olarak değiştirilmişti.[12] Tordovati veya Tordivat Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Sivrikale olarak değiştirilmiştir.[13] Köye yeni adın da Tordovati Kalesi'ne istinaden verildiği anlaşılmaktadır. 1965 genel nüfus sayımında Sivrikale köyünün nüfusu 449 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 166 kişi okuma yazma biliyordu.[14]

Köyün camisi 1856 yılında ibadete açılmıştır.[15]

Coğrafya

değiştir

Köy; Rize il merkezine 30 km, Pazar ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır.[16]

Nüfus

değiştir
Yıllara göre köy nüfus verileri
2020 166[2]
2019 169[2]
2018 163[2]
2017 165[2]
2016 164[2]
2015 174[2]
2014 156[2]
2013 212[2]
2012 182[2]
2011 199[2]
2010 197[2]
2009 201[2]
2008 199[2]
2007 196[2]
2000 231[16]
1990 468[16]
1985 560[16]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Sivrikale, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Sivrikale Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  3. ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 117, ISBN 978-605-89094-0-3
  4. ^ İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი), 2 cilt, Batum, 1979, II. Cilt s. 21.
  5. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 370, ISBN 9789157871117.
  6. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
  7. ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. ISBN 99940-61-43-7
  8. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 371, ISBN 9789157871117.
  9. ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 69-70, ISBN 9786055753634.
  10. ^ İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 169.
  11. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
  12. ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 367.
  13. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 768". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  14. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 527.
  15. ^ Hüseyin Saraç. "Atina Kazası". academia.edu. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2022. 
  16. ^ a b c d "Sivrikale Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sivrikale,_Pazar&oldid=33444275" sayfasından alınmıştır