USS Arizona (BB-39)
USS Arizona (BB-39) Birleşik Devletler Donanması'nın Pennsylvania sınıfı zırhlısıdır. 48. Eyalet Arizona onuruna ismi verilen üçüncü gemidir. 1916 yılında hizmete girdi ve I. Dünya Savaşı sırasında da hizmet verdi. USS Arizona en çok 7 Aralık 1941'de gerçekleştirilen ve Birleşik Devletleri II. Dünya Savaşına sokan Pearl Harbor saldırısı sırasında 1177 kişinin öldüğü ve kendisi için felaket olan dramatik batışıyla tanınır. Enkaz temizlenmemiş ve şu anda limanın suları altındadır ve üzerinde o gün ölenlerin anısına USS Arizona Anıtı dikilmiştir.
_Port_Bow,_Underway_-_NARA_-_5900075_-_1930.jpg) USS Arizona, 1930 | |
| Tarihçe | |
|---|---|
| |
| Adı | USS Arizona |
| Adının geldiği yer/kişi | Arizona |
| Sipariş | 4 Mart 1913 |
| İnşa eden | Brooklyn Tershanesi |
| Maliyet | $16,000,000 |
| Kızağa konuluşu | 16 Mart 1914 |
| Denize indirilişi | 19 Haziran 1915 |
| Görevlendirme | 17 Ekim 1916 |
| Hizmetten çıkışı | 29 Aralık 1941 |
| Liste dışı | 1 Aralık 1942 |
| Akıbet | Battı, 7 Aralık 1941 |
| Genel karakteristik (Tamamlanmış) | |
| Sınıf ve tipi | Pennsylvania sınıfı zırhlı |
| Deplasman | |
| Uzunluk | 608 ft (185,3 m) |
| Genişlik | 97 ft (29,6 m) |
| Su çekimi | 29 ft 3 in (8,9 m) (tam yük) |
| Kurulu güç | 29.366 shp (21.898 kW) (keşiflerde) |
| İtme gücü |
4 şaft 4 set Parsons buhar türbini 12 Babcock & Wilcox su borulu kazan |
| Hız | 21 knot (39 km/sa; 24 mph) |
| Menzil | 8.000 nmi (15.000 km; 9.200 mi) at 10 knot (19 km/sa; 12 mph) |
| Kişi kapasitesi | 55 subay and 860 er |
| Silah donanımı |
4 × 3 – 14-inç/45 silah 22 × 1 – 5-inç/51 silah 4 × 1 – 3-inç/50 AA silahı 2 × 21-inç (533 mm) torpido tüpü |
| Zırh |
Belt: 13,5-8 in (343-203 mm) Gemi bölmesi: 13-8 in (330-203 mm) Barbettes: 13 in (330 mm) Taret: 18 in (457 mm) Güverte: 5 in (127 mm) Kumanda kulesi: 16-14 in (406-356 mm) |
Yapılışı
değiştir4 Mart 1913 günü Kongre ikinci ve son Pennsylvania sınıfı "süper dretnot" zırhlısının yapılmasını onayladı. Birleşik Devletlere yeni katılan Arizona eyaleti onuruna bu gemiye Arizona ismi verildi. Omurgaları 16 Mart 1914 tarihinde Brooklyn Donanma Tesislerinde havuza alındı. 19 Haziran 1915 tarihinde denize indirildi, 17 Ekim 1916 tarihinde ise Kaptan John D McDonald komutasında aynı tesiste hizmete girdi.
1910'lar
değiştirArizona 16 Kasım 1916 tarihinde New York'tan Virginia Burunları ve Newport'taki tatbikatlar için ayrılarak Guantanamo Körfezi'ne yol aldı. 16 Aralık'ta bataryalarının ateşi ve torpido savunma denemelerini yönetmek için Norfolk Donanma İstasyonuna, kuzeye döndü. Zırhlı, 1916 Noelinden önce tatbikat sonrası onarımlar için yapıldığı yere geri döndü. 3 Nisan 1917 tarihine tamamlanan bakımve ayarlardan sonra Norfolk'a 8. Zırhlı birliğine katılmak üsere tesislerden ayrıldı.
O günlerde Birleşik Devletler uluslararası çatışmalardaki ince tarafsızlığını terk etmek üzereydi ve sonrasında I. Dünya Savaşı'na katıldı. Yeni zırhlı bu süre içerisinde Norfolk açıklarında atış talimi ve New York'tan Virginia Burunlarına kadar olan sularda devriye görevindeydi. Yakıtla çalışan bu gemi, İngiltere'deki yakıt kıtlığı yüzünden Büyük Filoya yardım nedeniyle orada bulunan Amerikan zırhlıların yanına, Avrupa sularına gönderilmedi.
11 Kasım 1918 ateşkesinden bir hafta sonra Arizona, Portland, İngiltere'ye 30 Kasım tarihinde ulaşarak Başkan Woodrow Wilson'ı Paris Barış Konferansına taşıyan Goerge Washington gemisiyle buluşmak üzere rotasına geçti. Arizona en yeni ve en güçlü Amerikan Dreadnought'ı olarak Birleşik Devletler Başkanı'na eskortluk yapma görevi için en uygun gemiydi ve 13 Aralık günü Brest'e ulaştı.
Magic Carpet Operasyonu'nun eve dönen 238 öncüyü taşıyan Arizona Brest'ten New York'a doğru 14 Aralık günü yola çıktı ve Ambrose Fener İstasyonuna Noel günü öğleden sonra ulaştı. Ertesi gün New York Limanındaki büyük karşılama töreninden önce Mayflower yatıyla Özgürlük Heykelinden gelen Donanma Sekreteri Joshephus Daniels tarafından denetlendi. 22 Ocak 1919 günü Norfolk Deniz üssü'ne dönüş için Hampton Roads için demir aldı.
4 Şubat günü Filo ile beraber Guantanamo Körfezine doğru yöneldi, 8 Şubat günü de ulaştı. Bazı tatbikatlar ve manevralardan sonra Trinidad' doğru yola çıktı. Beş gün sonra 17 Mart günü üç günlük liman ziyareti için uğradı ve 29 Mart tarihinde, 9 Nisan'daki Hampton Roads'a yapılacak seyir hakkında bilgi almak için Guantanamo Körfezine dönüş yoluna koyuldu. 12 Nisanda Hampton Roads'a ulaşan gemi muhtemelen 21 Nisan'da ulaşacağı Fransa Brest seyiri için emir aldı.
Zırhlı 3 Mayıs'a kadar Brest Limanı açıklarında bekledi ve sonrasında acil bir hareketle Amerikan çıkarlarını korumak için Türkiye'ye doğru yola çıktı. 8 gün sonra Yunan işgali altındaki İzmir Limanına ulaşarak bölgedeki Amerikanların hayatını koruma görevi için demir attı. Arizona, kıyıdaki durum elçilik çalışanlarının karaya dönmesine müsait olana kadar, bazı Yunanlar için de geçici sığınak görevi gördü. 9 Haziran günü Arizona İzmir'i terkederek Büyükelçi Leland F. Morris'i İstanbul'a götürdü. Sonrasında, Cebelitarık'a geçen Arizona varacağı yere 30 Haziran günü ulaştı.
1920'ler
değiştir_-_NH_57651.jpg)
_-_NH_86101.jpg)
New York Donanma Tesislerinde bakım dolayısıyla kısa bir süre için bulunduktan sonra kış ve bahar boyunca sürecek olan Karayiplerdeki tatbikatlar için 6 Ocak 1920 tarihinde 7. Zırhlı Filosuyla buluşmak üzere ayrıldı. Bu süreç içerisinde 1 Mayıs'ta New York'a dönmeden önce Guantanamo Körfezi, Barbadoslardaki Bridgetown ve kanal bölgesindeki Colón, Panama'ya da uğradı. 17 Mayıs'ta Southern Drill bölgesine ardından Norfolk ve Annapolis'e uğradı. 25 Haziran günü New York'a döndü.
Sonraki altı ay boyunca New York dışında bulundu. Bu süre içerisinde alfanümerik (güverte tanımlama sembolü olan BB-39 numarası verildi(17 Temmuz) ve 23 Ağustos günü 7. Zırhlı filosunun kumandanı Tuğamiral Edward V. Eberle'nin sancak gemisi oldu.
4 Ocak 1921'de New York'tan ayrılan Arizona filoyla buluşmak üzere Guantanamo Körfezi ve Panama Kanalı'na yöneldi. 19 Ocak günü Colón, Panama'un Atlantik tarafındaki sularına ulaşan Arizona ilk kez kanaldan geçerek 20 Ocak günü Panama Körfezi'ne girdi.22 Ocak'ta Callao, Peru yoluna çıkan filo altı günlük bir ziyaret için 9 gün sonra oraya ulaştı, Peru Devlet başkanını konuk etti. 5 Şubat günü Balboa istikametine yola çıktı ve 14 Şubat günü ulaştı. Kanaldan Washington'ın doğum gününden sonraki günü tekrar geçen zırhlı 26 Şubat günü Guantanamo Körfezine ulaştı. 24 Nisan'da New York'a hareket edip Hamptom Roads'a istimleyene kadar burada kaldı.
Arizona, 29 Nisan'da New York'a ulaştı ve 15 Haziran'a kadar elden geçirilerek bakımı tamamlandı. Sonraki gün Hampton Roads'u terkederek, 21 Haziran Cape Charles' üssüne vararak Birleşik Devletler Ordusu ve Donanmasının gözlemcileri eşliğinde eski Alman denizaltısı U-117'nin bombalanması testelerine katıldı. New York'a dönen Arizona 1 Haziran tarihinde Oramiral McDonald'ın sancağını çıkararak (kendisi Arizona 'nın kaptanı olarak ilk kumanda subayı olarak kabul edilir) 9 Temmuz'da Panama ve Peru'ya doğru hareket etti. Callao Limanına 22 Temmuz'da Atlantik Filosu Savaş Gücünün sancak gemisi olarak giriş yaptı ve Peruluların 100. bağımsızlık yılı kutlamalarına gözlemci olarak katıldı. 27 Temmuz günü Oramiral McDonald, Birleşik Devletleri temsilen karaya çıkarak 100 yıl önce Peruluları İspanyollardan kurtaran kişi olarak bilinen Jose de San Martin'in anısına yapılan heykelin açılışını yaptı
Zırhlı 3 Ağustos'ta Panama Körfezine hareket ederken, Oramiral McDonald sancağını Wyoming (BB-32)'e taşıyınca Arizona 7. Zırhlı Birliğinin Sancak Gemisi oldu ve 10 Ağustos günü Balboa'da Tuğamiral Josiah S McKean sancağını "Birlik kumandanı" olarak güverteye astı. Sonraki gün zırhlı San Diego'ya hareket etti ve 21 Ağustos günü oraya ulaştı.
Sonraki 14 yıl boyunca Arizona San Pedro üssündeki 2,3 ve 4. zırhlı briliklerinde sancak gemisi görevlerini üstlendi, bu süre içerisinde filo ile beraber olarak Kaliforniya sahillerinin güneyinde ve Karayiplerde görev yaptı. Filonun zorluklarında (geleneksel tatbikatlar eğitim yılının doruğuna çıkmıştı) başarılı bir zaman geçirdi, Karayiplerden orta Amerika'nın ve Kanal Bölgesinin batı kıyılarına kadar ve Hawaii ve batı kıyıları arasında hareket etti.
29 Ocak'taki Filo Problemi IX tatbikatına katılarak, Panama Kanalını geçerek Guantanamo Körfezi'ne ulaştı oradan da 4 Mayıs'ta Norfolk Donanma Üssü'ne girerek modernizasyon için hazırlandı.
15 Temmuz'da modernizasyon işlemlerine girerek 20 Ay boyunca donanma tersanesinde işlem gördü; üç ayaklı gemi direkleri, üzerinde olan üç sıralı yangın kontrol üst kenarları vb, eski direkler çıkartıldı, 5 inç (127 mm), 25-kalibre uçaksavar topları üç inçlik eskileri ile değiştirildi. Ayrıca yan suda patlayabilecek bombalar veya torpidolar için ek zırh eklendi. Ek olarak yeni seyir buhar türbinli kazanlar takıldı. 1 Mart 1931 tarihinde tam olarak göreve hazırdı.
1930'lar
değiştir_-_80-G-463589.jpg)
19 Mart günü Başkan Herbert Hoover tamamen modernize edilmiş güverteye alındı ve Puerto Rico ile Virgin Adaları'na götürüldü. 29 Mart'ta Arizona başkanı ve eşlik eden kafileyi indirerek kuzeye Rockland, Maine'e yola çıkarak modernizasyon sonrası eğitimlere başladı. Boston'a kısa süreliğine uğrayıp Norfolk'a indi, oradan 1 Ağustos günü San Pedro'ya 3. Zırhlı Birliği saldırı kuvvetlerine katılmak üzere yola çıktı.
Sonraki on yıl boyunca Savaş Filosu ile beraber tatbikatlara ve diğer görevlere katıldı. Bu süre içinde Kuzey Pasifik ve Alaskadan Karayipler ve Antiller'in doğu sularına kadar birçok yerde bulundu.
17 Eylül 1938 tarihinde Arizona,Oramiral Chester Nimitz'in (daha sonra pasifik filosu baş kumandanı olacaktı) sancağını gemiye getirmesiyle 1. Zırhlı Birliğinin sancak gemisi oldu. 27 Mayıs 1939'da Nimitz'in Seyir Bürosu başkanlığına getirilmesiyle yerini Oramiral Russell Willson devraldı.
1940'lar
değiştirArizona'nın son tatbikatı filo problemi XXI'di. Birleşik Devletler Filosu Hawaii sularında konuşlanarak Pearl Harbor'ı üs edindi. 1940 yazının sonuna, 20 Eylül 1940'ta Long Beach, Kaliforniya'ya dönene kadar Hawai sularında görevlendirildi. Bremerton, Washington'daki Puget Sound Donanma Tersanesinde gelecek yıl için elden geçirildi. Tuğamiral Isaac C. Kidd'in Tuğamiral Wilson'ın yerine 1.Zırhlı Birliği kumandanı olarak atanmasıyla son sancak değişimini yaptı.
Zırhlı 3 Şubat günü Pearl Harbor'a geri döndü ve Pasifik Filosunun eğitimlerine katıldı. "Pearl"'den ayrılarak son kez batı kıyılarını Long Beach'e gitmesiyle ziyaret etti ve 8 Temmuz'da Hawaii üssüne geri döndü. Sonraki beş ay, tatbikatlara ve savaş problemleri üzerine eğitimlere Hawaii sularında devam etti. 27 Ekim'de Pearl Harbor Donanma Tersanesi'nde pruvasındaki araştırma radarının değiştirilmesi için kısa bir bakım gördü. Filo içindeki son eğitimini birlik arkadaşları Nevada (BB-36) ve Oklahoma (BB-37) ile beraber 4 Aralık gecesi yaptığı gece atış denemeleri ile yaptı. Üç gemi de Ford Adası iskelesi boyunca 5 Aralık'ta demir attı.
Planlanan yardımcı gemi alma olanağı ile Arizona tamir gemisi Vestal (AR-4)'ı 6 Aralık'ta aldı ve her iki gemi 7 Aralık sabahı demir attı. Güvertedeki adamlar arasında Tuğamiral Kidd ve zırhlının kaptanı Kaptan Franklin van Valkenburgh da vardı.
7 Aralık 1941
değiştir_burning_after_the_Japanese_attack_on_Pearl_Harbor_-_NARA_195617_-_Edit.jpg)
Saat 08:00 sularında, altı uçak gemisi de içeren Japon saldırı filosundan iki dalga halinde kalkan savaş uçakları donanma ve onu koruyan ordu tesislerine ve Pearl Harbor limanında demirleyen Amerikan pasifik Filosuna saldırdı.
Arizona 'nın güvertesinde hava baskını alarmı 07:55'te çalmaya başlamıştı. saat 08:00'dan hemen sonra Japon uçak gemisi Kaga'dan havalanmış bir Nakajima B5N Kate'nin yüksek irtifadan bıraktığı bir bomba 4 numaralı taretin hemen yanına düşerek ve küçük bir yangın ve hafif bir zarar oluşturarak patladı.
Saat 08:06'da Hiryu'dan bir Kate'nin bıraktığı bomba geminin sancak tarafında 1 ve 2 numaralı taretlerin arasına düştü. Şiddetli patlama, güvertenin altındaki zırhlı bölümdeki patlayıcıların ve cephane magazininin patlamasına ve Arizona 'nın ön tarafının hava uçmasına neden oldu. Birçok uzman, patlamanın zırhı parçaladığı kanısında hemfikirdir. Bunun yerine geniş bir tabanda siyah barut magazininin (uçak katapultunda kullanılıyordu), dumansız barut (ana cephanede kullanılıyordu) magazinini ateşleyecek şekilde ilk önce patladığı düşünülmektedir. 1944 tarihli bir BUSHIP raporu, siyah barutun ambar kapaklarının açık ve kapak yakınlarında kolay ateşlenebilir malzeme olabileceğini yazmıştır. Bir Birleşik Devletler Donanma tarihi sitesi[1] öngörülenlerin dışında siyah barutun zırhlı magazinin dışında depolanmış olabileceğine işaret eder. Bununla birlikte bu sorunun kesin bir cevabının bulunabilmiş olacağı mümkün değilmiş gibi görünür. Bu isabetli atış Japon Pilot Tadashi Kusumi'ye atfedildi. Geminin ön tarafındaki kaburgalarındaki bu felaket patlayış, sonucu ortaya çıkan büyük yangın iki gün boyunca sürdü.
Arizona'nın subayları ve mürettebatı arasındaki kahramanlık olaylarından birisi de yangını kontrol altına almaya çalışıp sağ kalanları gemiden uzaklaştırmaya çalışmış olan ve saldırıdan da sağ kurtulmayı başarıp Onur Madalyası almaya hak kazanan Teğmen Samuel G. Fuquadır. Ölümlerinin ardından Onur Madalyası alanlardan birisi de Pasifik Savaşı sırasında ölen ilk sancak subayı Tuğamiral Kidd ve bomba magazine isabet edip patlamadan önce, köprüye ulaşıp gemisini savaşa hazırlamaya çalışan Kaptan Van Valkenburghdur.
İnfilak Arizonayı parçaladı ve güvertesindeki 1400 kişiden 1177'si ile batırdı. 29 Aralık günü "doğal" bir şekilde yerleşen Arizona 1 Aralık 1942 tarihinde Donanma Tekne Kayıtlarından çıkartıldı. Enkazı kesildi ve böylece süper konstrüksiyonundan çok azı sualtında kaldı; ana batarya taretleri ve topları kıyı savunmada yerleştirilmek üzere çıkartıldı (1983 yılında bir dalışta bulunabilen 1 Numaralı tareti hariç) Genel olarak ama buradan görüldüğü şekilde yanlış olarak Arizona nın kesintisiz olarak görevde kalacağına inanılmıştı.
Anıt ve saygıdeğerliği
değiştir.jpg)
Arizonanın enkazı saldırı sırasında hayatını kaybeden askerler anısına bir anıt olarak Pearl Harbor'da hala bulunmakta. 7 Mart 1950 tarihinde, zamanın Pasifik Filosu Kumandanı Amiral Arthur W. Radford, gemiden geriye kalanlar hakkında inceleme yaptı ve Dwight D. Eisenhower başkanlığında kanunlaştırıldı ve John F. Kennedy 30 Mayıs 1962'da ulusal bir anıtmezar olarak tasarladı. Anıt, geminin geriye kalan batıklarının üstüne inşa edildi, ölenlerin isimlerinin listelendiği mermer bir duvardan kutsal bir odadan ibaretti. Ana gövde ve 4 ana taretten üçünün çıkartılırken taretlerden briinin halkası su üstünde görülür bir şekilde kalmıştı. Anıtlar Servisi düzenli olarak Arizonanın hayatta kalan bütün mürettebatıyla toplanmaktadır. Japon Donanması ve diğer donanmaların gemileri Pearl Harbor'dan her geçişlerinde anıtı selamlamaktadır.
2006 itibarı ile, Arizonayı yokeden patlamadan 65 yıl sonra bile, batıktan yüzeye yağ sızmaktadır ve USS Arizona her gün yağ sızdırmaya devam etmektedir.[2] Mürettebattan sağ kalanlar yağ sızıntısının kurtulanlardan sonuncusu ölene kadar devam edeceğini söylemektedir. Sağ kalanların çoğu öldükleri zaman küllerinin bu gemiye, silah arkadaşlarının yanına yerleştirilmesi için ayarlamalar yapmıştır. Donanma, Ulusal Parklar Servisi ile ortaklaşa çalışarak tarihi onuru ve savaş mezarı için batığın tam bir bilgisayarlı haritalandırılmasını gerçekleştirmiştir. Donanma yağ ve yakıt sızıntısının limanda gelecekte bir çevresel bozulma yaratmamasını göz önüne alarak çalışmalar yapmaktadır.
Arizona (BB-39), II. Dünya Savaşı sırasındaki hizmetleri için Savaş Yıldızı ile ödüllendirilmiştir. Ulusal anıt, 15 Ekim 1966 tarihinde Ulusal Tarihi Yerler Kaydı'nda da listelenmiştir. Geminin kendisi de Ulusal Tarih Noktası olarak 5 Mayıs 1989'da belirlenmiştir.
Arizona ismine sahip diğer iki gemi hakkında bilgiler için USS Arizona sayfasına bakabilirsiniz.
Kaynakça
değiştir- ^ history.navy.mil1 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2007.
Dış bağlantılar
değiştir
- USS Arizonanın kaybı
- Maritimequest USS Arizona BB-39 fotoğraf galerisi 26 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- USS Arizona (BB-39), 1916-194128 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Donanma Online Kütüphanesi