USS Franklin (CV-13)
USS Franklin (USS Franklin, CV[1]/CVA,[2] CVS-13,[3] AVT-8[4]), Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri'ne ait bir uçak gemisidir. Essex sınıf uçak gemilerinin beşincisidir. Benjamin Franklin'den adını almıştır. 'Big Ben' lakaplı USS Franklin, II. Dünya Savaşında defalarca hasar gördüğü halde batmamış gemi olarak ünlüdür.
_in_the_Elizabeth_River,_off_Norfolk,_Virginia_(USA),_on_21_February_1944_(80-G-224597).jpg) USS Franklin | |
| Tarihçe | |
|---|---|
 ABD
| |
| Adının geldiği yer/kişi | USS Franklin (1775)(en), Benjamin Franklin |
| İnşa eden | Newport News Shipbuilding |
| Kızağa konuluşu | 7 Aralık 1942 |
| Denize indirilişi | 14 Ekim 1943 |
| Görevlendirme | 31 Ocak 1944 |
| Hizmetten çıkışı | 17 Şubat 1947 |
| Sınıfı |
CV to CVA 1 Ekim 1952 CVA to CVS 8 Ağustos 1953 CVS to AVT 15 Mayıs 1959 |
| Liste dışı | 1 Ekim 1964 |
| Akıbet | 1966 yılında hurdaya çıktı. |
| Genel karakteristik | |
| Sınıf ve tipi | Essex sınıfı uçak gemisi |
| Deplasman |
İnşa: 27,100 ton standard 36,380 ton tam yüklü |
| Uzunluk |
İnşa: 820 fit (250 m) su hattı 872 fit (266 m) overall |
| Genişlik |
İnşa: 93 feet (28 m) su hattı 147 feet 6 inç (45 m) overall |
| Su çekimi |
İnşa: 28 fit 5 inç (8,66 m) hafif 34 fit 2 inç (10,41 m) tam yüklü |
| İtme gücü |
Tasarlanmış olarak: 8 × kazan 565 psi (3.900 kPa) 850 °F (450 °C) 4 × Westinghouse dişli buhar türbinleri 4 × şaft 150.000 shp (110 MW) |
| Hız | 33 knot (61 km/sa) |
| Menzil | 20.000 deniz mili (37.000 km) at 15 knot (28 km/sa) |
| Kişi kapasitesi |
İnşa: 2,600 subay ve asker |
| Silah donanımı |
İnşa: 4 × üçlü 5 inç (127 mm) 38 kalibre silah 4 × tekli 5 inç (127 mm) 38 kalibre silah 8 × quadruple 40 mm 56 kalibre silah 46 × tekli 20 mm 78 kalibre silah |
| Zırh |
İnşa: 2.5 to 4 inç (60 to 100 mm) belt 1.5 inç (40 mm) hangar ve koruyucu güverte 4 inç (100 mm) bulkheads 1.5 inç (40 mm) STS Pilot odası ve üst kenarlarında 2.5 inç (60 mm) dişli üst direksiyon |
| Uçak mevcudu |
İnşa: 90–100 uçak 1 &zamanlı; güverte-kenar asansör 2 × merkez asansörler |
19 Mart 1945'te Kyūshū açığındaki hava savaşında Japon İmparatorluğu Deniz Kuvvetleri'ne ait bombardıman uçaklarının saldırısıyla ağır hasar görerek batacakken ABD'ye dönebilmiştir. Bu hikâye Gary Cooper'ın başrolünü oynadığı Task Force adlı filmde anlatıldığı için popüler olmuştur.
Çatışmaya girmeden önce
değiştir_floated_out_of_drydock_1943.jpg)
7 Aralık 1942'te Virginia eyaleti Newport News'daki Newport News Tersanesi'nde yapımına başlanmış ve 14 Ekim 1943'te Deniz Binbaşı Mildred H. McAfee tarafından adlandırılarak denize girdikten sonra 31 Ocak 1944'te Deniz Albay James M. Shoemaker komutasında hizmete girmiştir.
Mürettebatı arasında o dönemde askerliğe alınan Saxie Dowell ve Deane Kincaide gibi müzisyenler de vardı. Onlar kulayla Franklin'e atanmışlardır.
USS Franklin önce kontrol için Trinidad Adası'na doğru yola çıkmış ve "Task Group 27.7"'ye verildikten sonra alıştırma için San Diego'ya gitmiştir. Haziran 1944'te "Task Group 58.2"'e bağlanmış ve Pearl Harbor'a uğradıktan sonra Eniwetok'e doğru rotasını izlemiştir.
Ogasawara (Bonin) Adaları ve Mariana Adaları harekâtları
değiştir_underway_at_sea_on_1_August_1944_(80-G-367248).jpg)
1944 Haziran sonlarında Mariana Adaları saldırısının kol harekâtı olan Bonin (小笠原 Ogasawara) Adaları saldırısına katılmıştır. 4 Temmuz'da Franklin'e bağlı uçaklar Iwo Jima (硫黄島), Chichi Jima (父島) ve Haha Jima (母島)'ya havadan saldırmış ve bir büyük nakliye gemisi ve üç küçük gemiyi batırmıştır.
6 Haziran'da Guam Adası ve Rota Adası'na karşı saldırı başlatılmış ve bu saldırı çıkarma birliklerinin birinci dalgasını desteklemek için 21 Haziran'a kadar devam etmiştir. İkmal için Saipan Adası'nda iki gün kaldıktan sonra "Task Force 58"'e iştirak edilerek Palau Adası'na karşı fotoğraflı keşif ve saldırı görevleriyle meşgul olmuş ve USS Franklin'e bağlı uçaklar 25 ve 26 Haziran'da Japon uçaklarına, binalarına ve gemilerine ağır hasar vermiştir. 28 Temmuz'da "Task Force 58"'dan ayrılarak Saipan Adasına doğru yola çıkmış ve "Task Group 58.1"'e katılmıştır.
4 Ağustos'ta tekrar Bonin Adaları'na saldırmış ve USS Franklin'e başlı pike bombardıman uçakları ve torpido bombardıman uçakları Chichi Jima ve Otōto Jima (弟島)'daki telsiz tesisleri ve deniz uçak üssü, geçici pist ve gemilere saldırmıştır.
9 - 28 Ağustos arasında Eniwetok'te dinlendikten sonra uçak gemisi Enterprise, hafif uçak gemisi Belleau Wood ve hafif uçak gemisi San Jacinto ile birlikte Bonin Adaları'na karşı etkisizleştirme ve oyalayıcı harekâtlarına katılmak üzere yola çıkmıştir. 31 Ağustos - 2 Eylül arasında karadaki tesislere saldırmış, iki nakliye gemisini batırmış ve çok sayıda uçağı düşürmüş ve fotoğraflı keşifi gerçekleştirmiştir.
Peleliu harekâtı
değiştir4 Eylül'de Franklin Saipan Adası'nda ikmal edilerek Yap Adası'nı işgal edecek "38.1 Task Group"'a katılarak 15 Eylül'de Peleliu Adası'nı işgal etme harekâtını havadan desteklemiştir. Bu grup 21 - 25 Eylül arasında Manus Adasında ikmal edilmiştir.
Franklin "Task Group 38.4"'ün amiral gemisi olarak Palau bölgesine dönmüş ve her gün keşif ve gece avcı uçaklarını çalıştırmıştır. 9 Ekim'de Leyte Adasını işgal edecek uçak gemileri grubuna iştirak ederek 13 Ekim seher vaktinde dört Japon bombardıman uçağının saldırısına uğramıştır. USS Franklin iki torpidodan zar zor kaçabilmiş ancak Kamikaze saldırısının habercisi gibi bir Japon uçağı USS Franklin'in köprü arkasındaki güvertesine çarpmış ve uçuş güvertesini geçerek denize düşmüştür.
Leyte çıkarması
değiştir_and_USS_Belleau_Wood_(CVL-24)_afire_1944.jpg)
,_30_October_1944_(80-G-342020).jpg)
14 Kasım öğlenden önce USS Franklin'e bağlı avcı uçakları Leyte çıkarma harekâtından önce Luzon adasının doğu bölgesini etkisizleştirmek için Aparri ve Luzon adalarına saldırmıştır.
16 Ekim'de Japon Deniz Kuvvetleri'ne bağlı üç uçağın saldırısına uğramıştır. Bu uçaklardan birinin attığı bomba USS Franklin'in uçuş güvertesinin ucunda bulunan asansöre isabet etmiş ve 3 kişi ölmüş ve 22 kişi yaralanmıştır ancak USS Franklin günlük görevine devam etmiştir. 19 Ekim'de Manila Körfezi'nde çok sayıda gemiyi batırmış ve bir gemi tamir havuzu ile 11 uçağı imha etmiştir.
20 Ekim'de Leyte Adasına yapılan ilk çıkarma sırasında USS Franklin'e bağlı uçaklar etrafındaki geçici pistlere saldırmış ve rapor edilen Japon saldırı birliklerini bulmak için arama devriye uçaklarını çalıştırmıştır. 24 Ekim sabahı Sibuyan Deniz Savaşında uçakları Koramiral Takeo Kurita komutasındaki Japon Deniz Kuvvetleri'nin 1. Seyyar Filosu (第一遊撃部隊)'na karşı düzenlenen saldırı dalgalarının bir kısmını oluşturmuş ve zırhlı Musaşi'yi batırmaya yardımcı olmuş, zırhlı Fusō ve zırhlı Yamaşiro'ya hasar vermiş ve muhrip Wakaba'yı batırmıştır.
Japon tehdidin diğer bölgede olması düşünüldüğündan Franklin "Task Group 38.4", "Task Group 38.3" ve "Task Group 38.2", Koramiral Jisaburō Ozawa komutasındaki Japon Deniz Kuvvetleri 1. Mobilize Filosu (uçak gemilerinden oluşan bir filo)'nun güneye inmesini durdurmak için saşak vaktinde saldırmıştır. Ancak gerçekte bu filo uçakları taşımayan uçak gemilerinden oluşturulan ve Amerikan donanmalarını yanıltmak amacıyla güneye doğru inen yanıltıcı bir filo idi.
Fakat 3. Filo'ya komuta eden "Bull Halsey" lakaplı Oramiral William Halsey Jr. Ozawa'nın filosuna saldırmayı emretmiş ve 25 Ekim'de Engaño Burnu açığındaki savaşta Japon uçak gemisi Chiyoda'ya hasar vermiş ve uçak gemisi Zuihō'yu batırmıştır.
Halsey filosunun kuzeye kaydığı sırada batı tarafında Koramiral Kurita Takeo komutasındaki 1. Seyyar Filosu'nun San Bernardino kanalını geçerek güneye doğru inerek Leyte Adası'nın çıkarma noktasına yaklaşabilmiştir. Halsey'in bu hatası "Bull's Run" (Boğanın koşusu, hem Halsey'in lakabından hem de Amerika İç Savaşındaki "Bull Run" (Boğa koşusu) Savaşı'ndan esinlenerek) olarak tarihe geçmiştir.
19 Mart 1945 tarihli saldırı
değiştir
_approaching_New_York,_April_1945.jpg)
_anchored_off_New_York_City_on_28_April_1945_(80-G-K-4771).jpg)
ABD'e dönüş
değiştirSavaş sonrası
değiştirDipnot
değiştir- ^ Uçak gemileri (CV: Aircraft Carriers) sınıfı.
- ^ 1 Ekim 1952'de Hücum uçak gemileri (CVA: Attack Aircraft Carriers) sınıfına geçti.
- ^ 8 Ağustos 1953'te Denizaltısavar uçak gemileri (CVS: Antisubmarine Aircraft Carriers)
- ^ 15 Mayıs 1959'da Uçak taşıyıcı gemileri (AVT: Auxiliary Aircraft Transport) sınıfına geçti.
İlgili filmler
değiştir- Deniz Ejderleri (İngilizce: Task Force, ABD, 1949) Fragman
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- Steve Jackson, Lucky Lady: The World War II Heroics of the USS Santa Fe and Franklin (New York: Carroll & Graf Publishers, 2003) ISBN 0-7867-1061-6
- Joseph A Springer, INFERNO: The Epic Life and Death Struggle of the USS Franklin in World War II (Zenith Press, 2007) ISBN 0-7603-2982-6
- Peter J. Prato, "Saving Big Ben: The Saga of the USS Franklin and the Most Decorated Crew in Naval History," (First Books Library, 2001) ISBN 978-1588201836
- Dictionary of American Naval Fighting Ships'taki maddeler.
Dış bağlantılar
değiştir
Wikimedia Commons'ta USS Franklin (CV-13) ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- history.navy.mil: USS Franklin 6 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- navsource.org: USS Franklin 23 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- USS Franklin website
- USS Franklin Kamikaze War Damage Report 29 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- USS Franklin article4 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDB link to 'Task Force' 5 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- YouTube copy of 1945 newsreel, Bombing of U.S.S. Franklin! 20 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (starting at 2:50)
- CV-13 Personnel Roster at HullNumber.com 6 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.