Ukrayna Anayasası
Ukrayna Anayasası (Ukraynaca: Конституція України), Ukrayna'nın temel kanunudur. 28 Haziran 1996'da 450 milletvekilinin bulunduğu Ukrayna Yüksek Şurası'nda kabul için gerekli 300 evet oyunu geçerek 315 vekilin oyuyla kabul edildi.[1] Ukrayna yasalarının ve diğer hukuki düzenlemelerin anayasaya uygun olması zorunludur. Anayasayı değiştirme hakkı yalnızca parlamentoya tanınmıştır. Anayasayı yorumlamaya ve mevzuatın anayasaya uygunluğunu denetlemeye yetkili tek organ Ukrayna Anayasa Mahkemesi'dir. Anayasanın kabul edildiği 28 Haziran tarihi, 1996'dan beri Anayasa Günü adıyla resmî tatil olarak kutlanmaktadır.[2][3]
2004'te kabul edilen değişikliklerle ülkenin siyasi sisteminde belirgin değişiklikler gerçekleştirildi. Bazen yanlış bir şekilde bu değişiklikler için 2004 Anayasası denmektedir. 2010'da dönemin Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, Anayasa Mahkemesi'nin kararına dayanarak bu değişiklikleri eski hâline getirdi. Yevromaydan olaylarının ardından 2004 değişiklikleri tekrar tesis edildi.
Tarihçe
değiştir8 Haziran 1995'ten önce Ukrayna'nın temel kanunu, 1978'de kabul edilen ve daha sonra pek çok kez değişikliğe uğrayan Ukrayna SSC Anayasası'ydı. 8 Haziran 1995'te Devlet Başkanı Leonid Kuçma ve Meclis Başkanı Oleksandr Moroz, yeni bir anayasa hazırlanıncaya kadar geçerli olacak olan Anayasal Anlaşma'yı imzaladı.
Ülkenin bağımsızlığından sonraki ilk anayasası, 27-28 Haziran 1996 tarihlerinde Ukrayna Yüksek Şurası'nda bir akşam oturumunda yaklaşık 24 saat süren tartışmaların ardından kabul edildi ve bu süreç gayriresmî olarak "1996 anayasa akşamı" olarak adlandırıldı.[1] Anayasayı onaylayan ve önceki anayasalar ile Anayasal Anlaşma'yı geçersiz kılan 254/96-BP sayılı yasa, Temmuz 1996'da imzalandı ve yayımlandı. Ancak Ukrayna Anayasa Mahkemesi'nin bir kararına göre anayasa, 28 Haziran 1996'da parlamentodaki oylamanın sonucunun açıklandığı an olan Kiev yerel saatiyle yaklaşık sabah 9'da yürürlüğe girdi.[1] Böylece Ukrayna, eski Sovyet ülkeleri arasında kendi anayasasını kabul eden son ülke oldu.[1]
İçerik
değiştirUkrayna Anayasası on beş kısma ayrılmaktadır:
- I. Kısım: Genel Esaslar
- II. Kısım: İnsan ve Vatandaş Hakları, Özgürlükleri ve Ödevleri
- III. Kısım: Seçimler. Referandumlar
- IV. Kısım: Ukrayna Yüksek Şurası
- V. Kısım: Ukrayna Devlet Başkanı
- VI. Kısım: Ukrayna Bakanlar Kurulu. Diğer Yürütme Organları
- VII. Kısım: Savcılık
- VIII. Kısım: Adalet
- IX. Kısım: Ukrayna'nın Bölgesel Yapısı
- X. Kısım: Kırım Özerk Cumhuriyeti
- XI. Kısım: Yerel Öz Yönetim
- XII. Kısım: Ukrayna Anayasa Mahkemesi
- XIII. Kısım: Ukrayna Anayasası'nın Değiştirilmesi
- XIV. Kısım: Son Hükümler
- XV. Kısım: Geçici Hükümler
Kaynakça
değiştir- Özel
- ^ a b c d Ukraine celebrating 20th anniversary of Constitution 12 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UNIAN (28 Haziran 2016)
- ^ Yulia Tymoshenko Goes On Trial A Day Before Constitution Day 19 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Eurasia Daily Monitor (30 Temmuz 2011)
- ^ 1996: THE YEAR IN REVIEW 19 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Ukrainian Weekly (29 Aralık 1996)
- Genel
- Sedelius, T.; Berglund, S. (2012). "Towards Presidential Rule in Ukraine: Hybrid Regime Dynamics Under Semi-Presidentialism". Baltic Journal of Law & Politics. 5 (1). ss. 20-45. doi:10.2478/v10076-012-0002-2.
Dış bağlantılar
değiştir
- Anayasa metni 1 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — parlamento web sitesi (Ukraynaca)