Unutmabeni

Unutmabeni
Unutmabeni
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Plantae
Şube:	Tracheophyta
Sınıf:	Magnoliopsida
Takım:	Boraginales
Familya:	Boraginaceae
Alt familya:	Boraginoideae
Cins:	Myosotis; L., Sp. Pl.: 131 (1753).
Türler
	metne bakınız.

Unutmabeni, bilimsel ismi ile Myosotis (Yunanca: "fare kulağı"), Boraginaceae familyasından bir çiçekli bitki cinsidir. Özellikle bahçelerde yetiştirilen, kültive edilmiş formlarında birkaç renk birden görülebilir. Mavinin dışında yaygın Unutmabeni renkleri beyaz ve pembedir.

Yaklaşık elli tür barındıran cins oldukça çeşitlidir. Türlerin büyük bir kısmı küçük (yaklaşık 1 cm veya daha küçük çapta) ve yassı 5 mavi taçyaprağa sahip çiçekler açarlar. Baharda açan çiçeklerde renk çeşitliliği sıklıkla görülebilir; genel olan mavi rengin dışında beyaz ve pembe renkler de sıklıkla görülebilir. Gölgeyi tercih eden bitki bahçelerde oldukça yaygındır ve kültive edilmiş olanları sıklıkla birkaç renkte çiçek açarlar.

Etimoloji ve isimlendirme

Myosotis stricta

Cinsin bilimsel adı olan Myosotis Yunanca "fare kulağı" anlamına gelir ki bu isim çiçeğin yapraklarının şekline atıfta bulunur. Yaygın ismi olan Unutma Beni isminin kökeni çiçeğin Fransızcada yaygın bir şekilde ne m'oubliez pas (Türkçesi: "Beni unutma" veya "Unutma beni") deyişiyle anılmasıdır ki Fransızcadan bu kullanım İngilizceye de geçmiş ve Orta Çağ'dan beri çiçek İngilizcede de "unutma beni" anlamına gelen Forget-me-not olarak anılmaktadır. Birçok başka dilde de çiçeğe benzeri isimler verilmiştir.

Dağılımı

Oldukça geniş bir alana dağılmış olan cinsin birçok çeşidi Yeni Zelanda'ya endemik, birkaç Avrupa türü mevcuttur. Çiçeğin bazı türleri, özellikle de Myosotis sylvatica, Avrupa, Asya ve Amerika'daki ılıman bölgelere götürülmüştür ve buralarda da görülebilir. ABD'de Myosotis alpestris Alaska eyaletinin resmi çiçeğidir.

Kültürde ve folklorde önemi

Çiçek hakkında birçok farklı efsane vardır ve efsanelerin çoğunda çiçeğin ismi bir şekilde açıklanır. Örneğin bir Alman efsanesine göre, Tanrı tüm çiçekleri adlandırdığında, adlandırılmamış ufak bir çiçek bağırır: "Unutma beni, Ey Tanrım!" Tanrı yanıtlar "Bu senin adın olacak."^[1] Bir başka efsanede ise Adem ile Havva cenneti terk ederken çiçek haykırır: "Beni unutmayın!"^[1] Bunların dışında sıklıkla tekrarlanan bir başka efsane ise Orta Çağ'da geçmektedir. Bu Alman efsanesine göre Tuna Nehri kıyısında yürüyüşe çıkmış bir şövalye ve sevgilisi, nehir kenarında sulara kapılıp gitmek üzere olan bir mavi çiçek görürler. Sevgilisinin çiçeği arzu etmesi üzerine çiçeği almaya çalışan fakat bu sırada nehrin sularına kapılan şövalye son bir hamleyle çiçeği sevgilisine doğru atar ve "Vergissmeinnicht!" yani "Unutma beni!" diye haykırır.^[2] Birçok başka efsanede de yer alan çiçek edebiyatta da kendisine önemli bir yer bulmuştur; birkaç Grimm kardeşler masalında adı geçen çiçek ayrıca birçok şiirde de konu edilmiş, birçok edebiyatçı tarafından övülmüş, örneğin Goethe bu çiçek için "en canlı çiçek, zariflerin en zarifi" demiştir.^[2]

Ayrıca IV. Henry bu çiçeği 1398'deki sürgünü sırasında amblemi yapmış ve bir sonraki yıl İngiltere'ye döndükten sonra da amblemi olarak kullanmaya devam etmiştir.^[1]

Unutmabeni, Ermeni Soykırımı'nın 100. yıldönümünün sembolü olarak belirlenmiştir.^[3]

Türler

Myosotis scorpioides

Myosotis alpestris Türkiye.
Myosotis amoena Türkiye.
Myosotis arvensis Türkiye.
Myosotis australis
Myosotis azorica
Myosotis cadmaea Türkiye.
Myosotis caespitosa
Myosotis colensoi
Myosotis decumbens
Myosotis diminuta Türkiye.
Myosotis discolor Türkiye.
Myosotis gunnerii Türkiye.
Myosotis heteropoda Türkiye.
Myosotis incrassata Türkiye.
Myosotis laxa Türkiye.
Myosotis lazica Türkiye.
Myosotis lithospermifolia Türkiye.
Myosotis litoralis Türkiye.
Myosotis minutiflora Türkiye.
Myosotis nemorosa
Myosotis olympica Türkiye.
Myosotis platyphylla Türkiye.
Myosotis praecox
Myosotis propinqua Türkiye.
Myosotis ramosissima Türkiye.
Myosotis refracta Türkiye.
Myosotis rehsteineri
Myosotis scorpioides
Myosotis secunda
Myosotis sicula Türkiye.
Myosotis sparsiflora Türkiye.
Myosotis speluncicola
Myosotis stenophylla
Myosotis stolonifera
Myosotis stricta Türkiye.
Myosotis sylvatica Türkiye.

Kaynakça ve notlar

^ ^a ^b ^c Sanders, Jack. The Secrets of Wildflowers: A Delightful Feast of Little-Known Facts, Folklore, and History. Globe Pequot, 2003. ISBN 1-58574-668-1. ISBN 978-1-58574-668-2.
^ ^a ^b Beals, Katharine M. Flower Lore and Legend. Fredonia Books. ss. 72-77. ISBN 1410101614.
^ "How the idea of forget-me-not symbolizing Genocide anniversary was born". www.1lurer.am (İngilizce). 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.