Vazooklüsif kriz
Vazooklüsif kriz, özellikle ergenlerde ve yetişkinlerde orak hücreli aneminin sık görülen ve ağrılı bir komplikasyonudur.[1][2] Bu, orak hücre krizinin bir türüdür. En çok Afrika, Hispanik ve Akdeniz kökenli kişilerde görülen orak hücreli anemi, orak şeklini almış alyuvarların kan damarlarını tıkamasıyla krize neden olur ve bu da dokularda iskemiye bağlı hasar oluşturur. En yaygın şikayet ağrı olup, tekrarlayan krizler geri dönüşü olmayan organ hasarına yol açabilir.[2] Bu krizlerin en ciddi formlarından biri, akciğer dokusundaki enfarktüs sonucu ortaya çıkan akut göğüs sendromudur ve hızlı bir şekilde ölümle neticelenebilir. Orak hücreli anemide görülen diğer vazooklüsif kriz türleri arasında daktilit, priapizm, karın ağrısı ve sarılık bulunur.
| Vazooklüsif kriz | |
|---|---|
| Uzmanlık | Anjiyoloji |
| Belirtiler | akut, şiddetli ağrı |
| Tanı | Vazooklüsif kriz tanısı koymak için özel bir test bulunmasa da diğer hastalıkları elemek amacıyla bazı testler yapılabilir. Bu krizi yaşayan kişiler genellikle hafif ya da şiddetli ağrılarla başvurur ve genellikle orak hücreli anemi geçmişleri vardır. |
| Ayırıcı tanı | Nöropatik ağrı, hiperaljezi, osteomiyelit |
Tanı
değiştirVazooklüsif kriz tanısı klinik bulgular, hemogram, beyaz kan hücresi ile trombosit sayısı, retikülosit sayısı ve karaciğer ile böbrek fonksiyonlarını içeren kapsamlı metabolik panel üzerinden konulur.[3] Tipik laboratuvar bulguları arasında hemoglobin düzeyinde ani düşüş, trombosit sayısında artış, retikülosit sayısında artış ve kan üre azotu düzeyinin yükselmesi yer alır.[4]
Tedavi
değiştirAkut vazooklüsif krizin tedavisinde güçlü ağrı kesiciler (opioidler),[5] normal salin ya da Ringer laktat ile sıvı tedavisi, semptom göstermese bile sıtmanın artemisinin kombinasyon tedavisi ile tedavisi ve özellikle akut göğüs sendromu için maske ile oksijen verilmesi yöntemleri kullanılır. Hiperbarik oksijenin de ağrı azalmasında etkili olduğu gösterilmiştir.[6]
Kaynakça
değiştir- ^ Stuart MJ, Nagel RL (2004). "Sickle-cell disease". Lancet. 364 (9442). ss. 1343-60. doi:10.1016/S0140-6736(04)17192-4. PMID 15474138.
- ^ a b Lanzkron S, Carroll CP, Haywood C (October 2010). "The burden of emergency department use for sickle-cell disease: an analysis of the national emergency department sample database". Am. J. Hematol. 85 (10). ss. 797-9. doi:10.1002/ajh.21807. PMC 3431910 $2. PMID 20730795.
- ^ YAWN, BARBARA P.; JOHN-SOWAH, JOYLENE (15 Aralık 2015). "Management of Sickle Cell Disease: Recommendations from the 2014 Expert Panel Report". American Family Physician. 12. 92 (12). ss. 1069-1076A. PMID 26760593. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2024.
- ^ Rees, David C.; Gibson, John S. (28 Kasım 2011). "Biomarkers in sickle cell disease". British Journal of Haematology (İngilizce). 156 (4). ss. 433-445. doi:10.1111/j.1365-2141.2011.08961.x
. PMID 22122125.
- ^ Campos J, Lobo C, Queiroz AM, do Nascimento EM, Lima CB, Cardoso G, Ballas SK (July 2014). "Treatment of the acute sickle cell vaso-occlusive crisis in the Emergency Department: a Brazilian method of switching from intravenous to oral morphine". Eur. J. Haematol. 93 (1). ss. 34-40. doi:10.1111/ejh.12293 . PMID 24571671.
- ^ Stirnemann J, Letellier E, Aras N, Borne M, Brinquin L, Fain O (June 2012). "Hyperbaric oxygen therapy for vaso-occlusive crises in nine patients with sickle-cell disease". Diving Hyperb Med. 42 (2). ss. 82-4. PMID 22828815. Archived from the original on 9 Temmuz 2014. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2014.
