Vikiproje:Kadın/Kırmızılı kadınlar/Kırmızı liste/Filozof (Felsefeci)
 | Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve bağlantı ölümüne karşı savunmasız olan yalın URL'ler kullanılmıştır. (Ekim 2023) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Filozof, felsefe konusunda çalışan veya araştıran kişidir.
"Felsefe" teriminin kökeni Antik Yunan dilindeki "Philosophia"dır. "Philo: sevmek" ve "sophia: bilgi,hikmet, irfan, bilgelik" kelimelerinin birleşmesi ile oluşmuştur.[1]
Pisagor, sophos(bilge kişi) yerine philosophos diyen ilk kişiydi, çünkü bu terim (bilge kişi) küstahlığı hatırlatıyordu. [Klein][2]
Her bir "şey"in iyi veya kötülüğünü belirleyen, yani ona atfedilen "değer"in kökeni nedir? Değer evrensel mi, göreceli midir? Peki bilgisine erişebildiğimiz değerler üzerine edinebildiğimiz "etik değerler" nedir? Peki "değer" ve "değer yargısı"nın farkı nedir? Felsefenin bu temel soruları üzerine düşünmek, felsefe yapmak olarak nitelendirilebilir.
Felsefenin, yani dünya görüşü oluşturma sürecinin belki de en temel varoluş sebebi olan bu sorular, Sokrat'ta en saf hali ile karşımıza çıkmaktadır. Anadolu'nun çok değerli filozofu İoanni Kuçuradi tarafından titizlikle ele alınan "değer" kavramı ve hayatımıza uygulanmış halleri olan "değer yargıları"nı geliştirmek üzere zihinlerimizi eğitmek, hem kendimiz hem de bir parçası olduğumuz toplumlar açısından ne tür anlamlar taşır?[3]
Sokratik sorgulama, çok önemli bir felsefî yöntemdir. Güncel yaygın "eğitim" anlayışının aksine, yeni "bilgi"ler "verilmesi"ne dayanmaz. Soruların yönetildiği kişi(ler/n)in zaten zihninde olan bilgileri, hatırlayarak ve bilinçli kurgular içerisinde (yeniden) organize etmesine kolaylaştırıcılık yapılır. Sokratik sorgulamanın önemi, soruları kendi zihinsel süreçleri ile cevaplayanın, ulaştığı sistemsel bilgiyi kendisi oluşturmasına, yani kendi davranışlarının sebepleri konusunda "aktif kurucu özne" olmasına imkân sağlamasından kayaklanır. Böyle kurulman bilgi, hazır aktarılmış bilgiden farklıdır. Yaşam deneyimlerinde kendini özdeş kalıplar halinde tekrarlamaz. Her duruma özel keşif ve uyarlama becerisi sağlar. Böylesi aktif kurgulanmış düşüncelere sahip kişlerin, karşılaştıkları eleştiriler hatalı olduğunda bunu rahatlıkla göstermesi, haklı eleştirilerde ise yaklaşımlarını daha doğrular hale getirebilmesi beklenir. Uzlaşmacı ve gelişime açık bir toplumsal yapı için temel önemde olduğu söylenebilir.
Ayn Rand'ın "İhtiyacımız olan felsefe (Philosophy: Who needs it?)" kitabından alıntılarsak:
"Felsefenizi (dünya görüşünüzü) belirlerken seçenekleriniz sadece şunlardır; ya düşüncenin bilinçli, akılcı, disiplinli bir işleyişi ve titiz bir mantıksal tasarımı - ya da bilinçaltınızın şans eseri bir araya atıverdiği mesnetsiz sonuçlar, sahte genellemeler, tarif edilmemiş zıtlıklar, hazmedilmemiş sloganlar, tanımlanmamış dilekler ile şüphe ve korkulardan oluşan bir süprüntü yığını biriktirip, bunlarla bir tür melez felsefe oluşturmasına; yekpare, masif bir ağırlık olan kendinden şüphe halinde birleştirmesine izin vermek."[4]
Not: Soktratik sorgulamanın önemine ikna olduğumuzda, örneğin alıntı yaptığımız Ayn Rand'ın kitap adının "Felsefe: kimler ihtiyaç duyar?" olarak çevrilmesi, anlamsal karşılık olarak daha uygun görünmektedir. Ancak ülkemizde yaygın temel felsefe eğitiminde "isim ve tarihler silsilesi verilmesi" sonucu oluşmuş toplumsal önyargılardan kaçınılmak üzere "İhtiyacımız olan felsefe" şeklinde çevirilmiş olabilir.