X Pencere Sistemi

X Pencere Sistemi (X), daha çok GNU/Linux ve Unix benzeri işletim sistemlerinde kullanılan grafik arayüz altyapısıdır. Genel olarak ekrana çizdirme ve kullanıcıdan geribesleme alma işlerini yapan X sunucusunu ve uygulamaların sunucu ile haberleşme için kullanabileceği X kütüphanesini kapsar. Bu sunucu-istemci yapısı sistemin ağ üzerinden çalışmasına da olanak verir. Sunucu doğrudan donanımı yönetebildiği gibi, başka bir altyapı üzerinde de çalışabilir. Bu şekilde diğer işletim sistemlerinde de X sunucusu çalıştırılabilmektedir.

X sunucusu ve istemcilerinin etkileşimi. Diyagramın üst kısmında bir X sunucusu, kullanıcının yönettiği klavye ve farenin veri girişini ekranda göstermektedir. Ayrıca üç farklı istemciyle; web tarayıcısı, terminal emülatörü (Xterm gibi) ve uzak bir terminal emülatörü ile de etkileşime girmektedir.

İlk olarak 1984'te Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde ortaya çıkmıştır. Mevcut protokol sürümü 1987'den beri 11 olduğundan, kimi zaman kısaca X11 olarak da anılır.

X kütüphanesi göreceli olarak düşük seviyeli olduğundan, uygulama geliştiricilerin işini kolaylaştırabilecek birçok kontrol kütüphanesi geliştirilmiştir.

X üzerinde çalışan kontrol kütüphaneleri

• GTK+
• Motif ve Lesstif
• Qt

X üzerinde çalışan pencere yöneticileri

• Blackbox
• Enlightenment
• Fluxbox
• Fvwm
• IceWM
• Metacity
• Openbox
• Sawfish
• Window Maker
• Xfwm

Ayrıca bakınız

• GNOME
• KDE
• Xgl