Yüksek patlayıcı başlıklı mermi
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Yüksek patlayıcı başlıklı mermi (İngilizcesi→High Explosive Squash Head (HESH)), içerisindeki savaş başlığında plastik patlayıcı bulunan ve tanklara karşı kullanılan bir mermi türüdür. Bu mermi Soğuk Savaş sırasında İngiltere Ordusu tarafından geliştirildi. Soğuk savaş döneminde İngiliz ana muharebe tanklarında bu mühimmat kullanıldı. Bu mühimmat ayrıca İngilizlere ait 105 mm Centurion tankını satın alan İsveç, Hindistan ve İsrail tarafından da kullanıldı. Amerikan Ordusu bu mermiye HEP High Explosive,Plastic(Türkçesi→yüksek patlayıcılı plastik) demektedir.
HESH mermisinin savaş başlığı geç patlamaya ayarlanmış plastik patlayıcı ile doludur. Mermi tanka isabet ettiğinde bu plastik patlayıcı tank zırhı üzerinde infilak eder. Bu patlama sonucunda tank zırhı üzerinde şok dalgaları yaratır. Bu dalgalar zırhın içerisinden geçerek tankın iç kısımdaki zırhı parçalar ve tank içerisine yüksek süratle bu parçaların yayılmasına sebep olur. Bunun sonucunda tank içerisindeki mürettabat yaralanır veya ölür, ekipman hasar görür veya mühimmat havaya uçabilir. Bu mermiler HEAT gibi zırhı delip geçme amacı gütmez.
Geçmişi
değiştirHESH mermisi 1940 yılında Charles Dennistoun Burney tarafından İngiltere Ordusu için sığınak betonunu delmesi veya parçalaması için üretildi. Bu mermi ayrıca İngiliz ordusunda tarafından geri tepmesiz top mermisi olarak da kullanıldı.
HESH mermisinin metal zıhlara olan etkisi görününce aynen HEAT başlık atan PIAT tanksavar silahı gibi tanklara karşı kullanılmaya başlandı.
HESH mermisi 1950 ve 1960 lı yıllar arasında Sovyet T-55 ve T-62 tanklarına karşı aynen HEAT geri tepmesiz toplarda tanksavar mermisi gibi kullanıldı. İngilizler 1960 lı yıllarda içerisinde HESH savaş başlığını Malkara adındaki güdümlü tanksavar füzesinde kullandılar.
1970 li yıllardan itibaren tank zırhlarında büyük değişiklik oldu. Tanklarda kompozit zırh da dediğimiz çelik ve yüksek ısıya dayanıklı maddelerin birleşiminden oluşan yeni bir tür zırh kullanılmaya başlandı. Bu zırh HESH mermisinin yaptığı şok dalgalarını önlüyordu. Ayrıca tankın iç kısmı Kevlar denilen bir tür zırh kumaşı kaplandı. Bu kumaş tankın içerisine iletilen dalgaların yaratacağı patlama etkisi azaltılıyordu. HESH mermisinin kullanımının azalmasındaki en önemli nedenlerden biri de yivsiz topların kullanıma girmesiydi. Çünkü HESH mermisi etkisini namlunun içerisindeki yivden alıyordu. Ancak İngiliz ordusu bu mermiyi (örneğin Challenger 2 tankında kullanılmaktadır) günümüz yivsiz top namlusuna uygun hale getirmiştir. 165 mm lik HESH mermisi Amerikan Ordusu envanterindeki M728 Combat Engineer Vehicle adındaki levazım tankında kullanılmaktadır. M60 tankından dönüştürülen bu buldozer ya da mayın temizleme tankının kısa namlulu bir de topu bulunmaktadır. Buna benzer İngiliz yapımı Centurion AVRE (Armoured Vehicle Royal Engineers-Türkçesi Kraliyet Mühendisler Zırhlı Aracı) nda bu mermiyi atabilen kısa namlulu 165 mm lik top vardır.
Stryker zırhlı savaş aracıda 105 mm lik HESH mermisini sığınak yıkmak amacıyla kullanmaktadır. Arjantin ordusunun kullandığı TAM orta sınıf tankta (Centurion tankında da kullanılan 105 mm lik topa sahiptir) HESH mermisi atabilir.