Vikipedi

Yılmaz Onay

Türk yazar

Yılmaz Onay, (20 Nisan 1937, Gaziantep - 9 Ocak 2018, Muğla),[1] Türk tiyatro yönetmeni, oyun yazarı, çevirmen.

Yılmaz Onay
Doğum20 Nisan 1937 (87 yaşında)
Gaziantep, Türkiye
Ölüm9 Ocak 2018 (80 yaşında)
Bodrum, Muğla, Türkiye
MeslekYazar, tiyatro yönetmeni, çevirmen
MilliyetTürk
TürTiyatro, Edebiyat
Önemli ödülleriTüm Liste

Yılmaz Onay, tiyatro ile öğrencilik yıllarında İstanbul Teknik Üniversitesi'nde tiyatro topluluğu ve Genç Oyuncular gibi amatör faaliyetler aracılığıyla tanıştı. Bir dönem Ankara Deneme Sahnesi'nde çalışıp, ilgi alanını oyunculuktan yönetmenliğe çevirdi. Ankara Sanat Tiyatrosu'nda yönetmenlik yaptı. Çağdaş Sahne'nin kurulmasında yer aldı. Tiyatro çalışmalarını bir süre Hollanda ve Almanya'da sürdürdü. 12 Eylül'de sıkıyönetim mahkemeleri tarafından yargılandı, gözaltına alındı. Bu dönemden sonra bir süre serbest çalışmak orunda kalan Onay, yönetmen ve yazar olarak sanat hayatına devam etti. Yılmaz Onay, toplumcu gerçekçi tiyatro anlayışını benimsemiş ve Türkiye'de epik tiyatronun öncülerinden biri olmuştu.[2] Tiyatro oyunlarının yanında, Bertolt Brecht'ten tercümeler yaptı, tiyatro ve çeşitli konular hakkında da kuramsal kitaplar yazdı. Oyunları Devlet Tiyatroları'nda sahnelendi. Yazılar: Filmatik[3] başlıklı romanı ve Sanatçının Ölümü[4] başlıklı tiyatro oyunu TRT yapımı olarak yönetmen Tülay Eratalay tarafından televizyona drama olarak uyarlandı.

Yaşamı

değiştir
 
Yılmaz Onay, eşi Yurdanur Onay'la birlikte sanat tarihçisi Uğur Bilge ve eşi Figen Bilge'nin Ayvalık'taki evlerinde, 2000

1937 yılında Gaziantep'te bir ilkokul öğretmeninin oğlu olarak dünyaya geldi. 1955'te Ankara'da Gazi Lisesi'nden mezun oldu. 1955-60 arasında İstanbul Teknik Üniversitesi'nde okurken öğrencilerin tiyatro topluluğunda ve Genç Oyuncular topluluğunda tiyatro ile tanıştı. 1959’da Uluslararası Teknik Stajyer Öğrenci Değişimi Birliği IASTE bursu ile dört ay Batı Berlin’de kaldı. 1960’ta İTÜ’den mezun olduktan sonra bir yandan inşaat mühendisi olarak Bayındırlık Bakanlığı'nda çalışırken, diğer yandan da tiyatro çalışmalarına devam etti. 1961 yılında Alman Akademik Değişim Servisi DAAD bursuyla bir yıl için Almanya'nın Karlsruhe şehrinde kaldı. Karlsruhe Technische Hochschule'de (Karlsruhe Teknik Yüksekokulu) araştırma çalışmalarına katıldı ve bu arada Duisberger Gesellschaft bünyesinde İonesco’nun Kral Ölüyor oyununu sahneledi. Ankara’ya dönüşünde Sinema Tiyatro Derneği'nde ve ardından 1972'ye dek Ankara Deneme Sahnesi'nde çalıştı. 1971 yılında Tübitak Yapı Araştırma Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olarak işe başladı.

 
Yilmaz Onay Rıfat Ilgaz Sempozyumu'nda Kastamonu 2006

1972’de Ankara Sanat Tiyatrosu’nda Bertolt Brecht'in Furcht und Elend des Dritten Reiches (Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti) başlıklı oyununda ilk kez yönetmenlik yaptı. Oyun, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencilerine oynanırken, sıkıyönetim komutanlığı tarafından yasaklandı.

1972 yılında konuk sanatçı olarak Essen ve Berlin’de kaldı. Türkiye'ye döndükten sonra Ankara’da Çağdaş Sahne'nin kuruluşuna katıldı ve tiyatro çalışmalarına burada devam etti.

 
Yılmaz Onay Erol Keskin'le Messerschmitt Kabinenroller üzerinde. 1968

Arafta Kalanlar ve Karagöz'ün Muamması başlıklı oyunlarını Amsterdam'da ve Sanatçının Ölümü başlıklı oyununu Paris’te sahneledi. Bu sırada Şarkılarımız Ölmesin! başlıklı çocuk oyunu, 1988 yılında Almancaya tercüme edilerek Sechs Verrückte und ein Lied başlığıyla Berlin’de Theater am Halleschen Ufer'da sahnelendi. 1990 ve 1991 yıllarında Berlin'de tiyatro çalışmaları için bulundu.

 
Yılmaz Onay, Oğuz Gemalmaz, Avukat Ali Yaşar ve ressam Birim Bozok Bursa'da bir meyhanede. 1993
 
Nâzım Hikmet Kültür Merkezi'nde bir konuşma yaparken. 1990

1990’da İstanbul’a yerleşti ve 1993'ten itibaren Devlet Tiyatroları'nda yönetmen olarak çalıştı. 2002’de Devlet Tiyatroları’ndan emekli oldu.

Yazdığı oyunlar, yurt içinde ve dışında çeşitli topluluklarca oynandı. Ayrıca, 1998’de Yazılar Filmatik başlıklı romanı, 2006’da da Sanatçının Ölümü oyunu Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından televizyon filmine uyarlandı. 2008 yılında Kocaeli Üniversitesi tarafından Önder Önsal yönetmenliğinde Bir Tiyatro Direnişçisi Yılmaz Onay başlığıyla hayat öyküsünü anlatan bir belgesel çekildi.

Uluslararası PEN Kulübü, Türkiye Yazarlar Sendikası, Oyun Yazarları ve Çevirmenleri Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği üyesiydi.

 
Yılmaz Onay 50.Sanat Yılı Afişi.14.Nisan.2008 Grafik Ali Nesin tarafından bir peçeteye çizilmiştir.

14 Nisan 2008 tarihinde Yılmaz Onay'ın meslek hayatındaki 50'inci yılı, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Evrensel Basım Yayın tarafından düzenlenen bir törenle kutlandı.

Yılmaz Onay, 9 Ocak 2018'de Bodrum'da öldü. Naaşı, yine Bodrum'da Gündoğan Mezarlığı'na defnedildi.[5][6]

Yönetmenliğini yaptığı Nazım Hikmet oyunları

değiştir
 
2010 yılı Nazım Hikmet Okuma Tiyatrosu, İnsanlık Ölmedi Ya. Fotoğraf:Volkan Doğar

Ödüller

değiştir

Eserleri

değiştir

Tiyatro oyunları

değiştir

Tiyatro uyarlamaları

değiştir

Romanlar

değiştir

Kuramsal kitaplar

değiştir

Çevirileri

değiştir

Oyun çevirileri

değiştir
  • Bir Halk Düşmanı, Henrik Ibsen
  • Mariena Pineda, Federico Garcia Lorca
  • Richard Waverly Davası, Rolf Schneider
  • Sonuncular, Maksim Gorki
  • Brecht Dosyası, George Tabori
  • Troyalı Kadınlar, Euripides
  • Elektra, Euripides
  • Barış, Aristofanes
  • İncil, Bertolt Brecht[7]
  • Baal, B.Brecht
  • Baal (1919 yazımı), Bertolt Brecht
  • Baal (1922 yazımı), Bertolt Brecht
  • Erkek Baal'in Yaşam Öyküsü, Bertolt Brecht
  • Gecede Trampet Sesleri, Bertolt Brecht
  • Düğün, Bertolt Brecht
  • Dilenci veya Ölü Köpek, Bertolt Brecht
  • Şeytan Kovma, Bertolt Brecht
  • Karanlıkta Işık, Bertolt Brecht
  • Balık Avı, Bertolt Brecht
  • Ova, Bertolt Brecht
  • Vahşi Ormanda, Bertolt Brecht
  • Kentlerin Vahşi Ormanında, Bertolt Brecht
  • Adam Adamdır, 1926, Bertolt Brecht
  • Adam Adamdır, 1938, Bertolt Brecht
  • Mahagonny, Bertolt Brecht
  • Mahagonny Kentinin Yükselişi ve Düşüşü, Bertolt Brecht
  • Mezbahaların Kutsal Johanna'sı, Bertolt Brecht
  • Sivri Kafalılar ve Yuvarlak Kafalılar / Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar, Bertolt Brecht
  • Sivri Kafalılar ve Yuvarlak Kafalılar ya da Devlet ile Servet birleşmeyi Sever, Bertolt Brecht
  • Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar ya da Devlet ile Servet birleşmeyi Sever, Bertolt Brecht
  • Küçük Burjuvanın Yedi Ölümcül Günahı, Bertolt Brecht
  • Horasyalılar Kuriasyalılar, Bertolt Brecht
  • Carrar Ananın Silahları, Bertolt Brecht
  • III. Reich’in Korku ve Sefaleti, Bertolt Brecht
  • Puntila Ağa ile Uşağı Matti, Bertolt Brecht
  • Kafkas Tebeşir Dairesi 1949, Bertolt Brecht
  • Kafkas Tebeşir Dairesi 1954, Bertolt Brecht
  • Komün Günleri, Bertolt Brecht
  • Coriolanus, Bertolt Brecht
  • 1431 Rhouen’da Jeanne d’Arc Davası, Bertolt Brecht
  • Turandot ya da Aklayıcılar Kongresi, Bertolt Brecht
  • Catilina, Henrik Ibsen
  • Largo Desolato, Ağır Yalnızlık, Vaclav Havel
  • Helena, Euripides
  • Hippolütos, Euripides
  • Lisistrata, Aristofanes

Öykü çevirileri

değiştir
  • Öyküler, Anna Seghers, Yarın yayınları, Ankara 1983
  • İlk Adımlar, Anna Seghers, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 1998

Roman çevirileri

değiştir
  • Evlerde Uyur Uyanık Yalanlar, Botho Strauss

Şiir çevirileri

değiştir
  • Svendborg Şiirleri, Bertolt Brecht, ISBN 9789758648269
  • Steffin Derlemesi, Bertolt Brecht
  • Hollywood Elejileri, Bertolt Brecht
  • Sürgün Şiirleri, Bertolt Brecht
  • Savaş El Kitabı, Bertolt Brecht
  • Alman Taşlamaları (İkinci Bölüm), Bertolt Brecht
  • Çocuk Şarkıları, Bertolt Brecht
  • Yeni Çocuk Şarkıları, Bertolt Brecht
  • Buckow Elejileri, Bertolt Brecht
  • Bakır Alımı, Bertolt Brecht
  • İşçi B'nin Hikayeleri, Peter Maiwald

Kuramsal kitap çevirileri

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Sözcü Gaz". 11 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2018. 
  2. ^ "'Sanatçının Ölümü': Yılmaz Onay". web.archive.org. 9 Mart 2022. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022. 
  3. ^ Eserin Youtube linki 17 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 17 Ağustos 2022 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ Eserin Youtube linki 3 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 17 Ağustos 2022 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2018. 
  6. ^ "Hayatını kaybeden Yazar Yılmaz Onay, toprağa verildi - Evrensel". web.archive.org. 9 Mart 2022. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022. 
  7. ^ "Yılmaz Onay'la Brecht'in Bütün Oyunları'nın Yeniden Yayınlanması Üzerine". 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
 
Wikimedia Commons'ta Yılmaz Onay ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
 
Vikisöz'de Yılmaz Onay ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

Dış bağlantılar

değiştir

http://www.yilmazonay.org 17 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yılmaz_Onay&oldid=34109900" sayfasından alınmıştır