Yağlıboya

Yağlıboya, resim sanatında yaygın olarak kullanılan boyama tekniği. Bağlayıcı madde olarak bitki yağıyla pigmentlerin karışımından elde edilen yağlıboya, kalitesi nedeniyle en çok tercih edilen resim malzemelerinden biridir.

Arnolfini'nin Evlenmesi. Jan van Eyck, 1434.

Yağlıboya her ne kadar ilk kez Hint ve Çinli ressamlar tarafından Batı Afganistan'da, beşinci ve onuncu yüzyıllar arasında Budist resimlerinde kullanılmış olsa da, 15. yüzyıla kadar popülerlik kazanmamıştır. Orta Çağ boyunca batıda da kullanımı yaygınlaşmıştır. Yağlıboyanın avantajları geniş ölçüde bilinir hale geldikçe, sanat eserleri yapımında kullanılan temel malzeme hâline geldi.

Son yıllarda, suyla karışabilen sentetik yağlıboyalar üretiliyor. Suda çözünen bu boyalar tiner yerine su ile inceltilmeye izin veriyor. Ayrıca, yeterince inceltildiğinde, geleneksel yağlara (1-3 hafta) kıyasla çok hızlı kuruma sürelerine (1–3 gün) sahiptir.

Kullanımı

Çalışırken, az miktarda boyayı karıştırmak için kullanılan geleneksel palet

.

Yaygın olarak kullanılan yağlar arasında keten yağı, haşhaş tohumu yağı, ceviz yağı ve aspir yağı bulunur. Yağ seçimi, boyaya sararma, kuruma süresi ve dayanıklılık gibi bir dizi özellik kazandırır. Yağa bağlı olarak boyaların parlaklığında da farklılıklar görülebilir. Bir ressam, istenen etkilere bağlı olarak aynı resimde birkaç farklı yağ kullanabilir. Boyalar kendileri de ortama bağlı olarak belirli bir tutarlılık geliştirir. Aynı zamanda yağ, tabloya uzun süreli bir parlaklık veren vernik hazırlamak için, çam reçinesi veya terebentin gibi bir reçine ile kaynatılabilir. Vernikler, temizlik ve onarım sebebiyle, yağlıboyaya zarar vermeden çıkarılabilir. Bazı çağdaş sanatçılar çalışmalarını verniklememeyi tercih ediyor. Yağlıboya, diğer birçok sanat malzemesinden daha geç kuruduğu için sanatçının çalışmanın rengini, dokusunu veya şeklini değiştirmesini sağlar. Zaman zaman, ressam bütün bir boya tabakasını bile temizleyip yeniden başlayabilir.

Yağlar gibi kullanılan fırçalar da farklı efektler oluşturmak için çeşitli liflerden yapılıyor. Örneğin, domuz kılı ile yapılan fırçalar, daha kalın vuruşlar ve impasto resimlerde kullanılırken, firavunfaresi kılından yapılan fırçalar ise ince ve pürüzsüz olduğu için portreler ve detay çalışmalarında tercih edilir. Fırçalar farklı boyutlarda üretilir ve farklı amaçlar için kullanılır. Fırçanın tipi kullanım amacını belirler. Mesela, yuvarlak bir detay çalışması için sivri bir fırça, geniş alanları boyamak için ise düz fırçalar kullanılır. Gerektiğinde boyayı uygulamak ya da çıkarmak için palet bıçağı veya bez, sünger ve pamuklu çubuklar gibi alışılmamış çeşitli aletler kullanılabilir. Bazı sanatçılar parmaklarıyla bile çalışabiliyor.

Yağlıboya örnekleri

• 
  La velata, Rafael, 1514-1515
• 
  Süt Boşaltan Kadın, Johannes Vermeer, 1558-1560
• 
  Dr. Nicolaes Tulp'un Anatomi Dersi, Rembrandt, 1642
• 
  İki Müzisyen Kız, Osman Hamdi Bey, 1880
• 
  Arles'daki Yatak Odası, 1887
• 
  Haziran Alevi, Frederic Leighton, 1895
• 
  Avignonlu Kızlar, Pablo Picasso, 1907
• 
  Otomat, Edward Hopper, 1927
• 
  Belleğin Azmi, Salvador Dali, 1931
• 
  Golconde, René Magritte, 1953