Yakov Ganetski
Yakov Ganetski, Yakub Haneki veya Jakub Hanecki (Rusça: Яков (Якуб) Станиславович Ганецкий (Фюстенберг); 15 Mart 1879, Varşova, Vistula, Rus İmparatorluğu - 26 Kasım 1937, Moskova SSCB), Sovyet diplomat ve siyaset adamı.
| Yakov Ganetski Яков (Якуб) Станиславович Ганецкий (Фюстенберг) | |
|---|---|
| |
| Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi Merkez Komitesi üyesi | |
| Görev süresi 1907 - ? | |
| Letonya Büyükelçisi | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 15 Mart 1879 Varşova, Mazovya Voyvodalığı, Vistula, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 26 Kasım 1937 (58 yaşında) Moskova, Rus SFSC, Sovyetler Birliği |
| Partisi | Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi Polonya Komünist İşçi Partisi Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
| Bitirdiği okul | Berlin, Heidelberg ve Zürih Üniversiteleri |
| Mesleği | Diplomat, siyasetçi |
Hayatı
değiştir
Yakov Ganetski, o dönemde Rus İmparatorluğu içinde kalan Vistula topraklarının Mazovya Voyvodalığı'nda Varşova şehrindeki fabrika sahibi bir Yahudi ailesinde 15 Mart 1879 tarihinde doğdu.
1898 yılında ilk yasal kongresini gerçekleştiren Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne 1896 yılında daha yasal değilken ve henüz 17 yaşındayken üye oldu. Parti içinde Bolşevik ve Menşevikler iki fraksiyona ayrıldıklarında Bolşevik saflarında yer aldı.
1901 yılında Almanya'ya taşındı ve arka arkaya Berlin Üniversitesi, Heidelberg Üniversitesi ve Zürih Üniversitesi'nde eğitim gördü. Bu dönemse satıcılık da yaptı.
1899 yılından beri, en bilinen lideri Rosa Luxemburg olan Polonya Komünist İşçi Partisi (bugünkü adıyla Polonya Komünist Partisi) ile işbirliği yapmakta olan Polonya ve Litvanya Krallığı Sosyal Demokrasisi (SDKPiL) adlı Marksist bir partiye katıldı. 1903 ve 1909 yılları arasında genel merkez yönetimine kadar yükseldi. Bu dönemde 1905 Rus Devrimi'nde aktif rol aldı ve 1905-1907 yıllarında Polonya'daki devrimde görev yaptı. Birkaç kez tutuklanan Ganetski, 1907'de Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Merkez Komitesine üye seçildi.
1912–16 yıllarındaki SDKPiL bölünmesinde Vladimir Lenin'in saflarında yer aldı.
I. Dünya Savaşı sonunda SDKPiL üyelerinin birçoğu farklı ülkelere giderek devrimci eylemlere destek verdiler. Rosa Luxemburg ve arkadaşları Almanya'da devrim için çalışırken, Ganetski gibi birçok SDKPiL üyesi Rusya'da 1917'de gerçekleşecek Ekim Devrimi için çaba sarf etti. I. Dünya Savaşı sonlarına doğru Alexander Parvus ve Karl Radek ile beraber Alman Genelkurmayı ile gizli görüşmeler yaptı. Bu görüşmelerde Almanların Bolşeviklere yardımları konusunda pazarlıklarda bulundu ve Kopenhag Operasyonunu organize etti. Böylece Lenin gizli bir tren yolculuğuyla Rusya'ya geçebildi.
Ekim Devrimi sonrası
değiştirGanetsky, Ekim Devrimi öncesi Eski Bolşevikler olarak adlandırılan temel Bolşevik kadrosunun içinde yer alıyordu ve Vladimir Lenin'in yakın çalışma arkadaşlarından biri haline gelmişti.[1] Bolşevikleri kurtaran gizli Alman finansmanı olan Alexander Parvus ile olan yakın çalışma ilişkisi sayesinde yaptığı çalışmalarla, mali sihirbazlardan biri olarak ün salmıştı. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Ganetsky sırasıyla Baş Sovyet Bankacı,[2] Ticaret Temsilcisi ve Letonya Büyükelçisi görevlerinde bulundu. 1921 yılında Sovyet hükûmeti adına Riga Barış Antlaşması ve Kars Antlaşması'nı imzaladı.
Büyük Temizlik
değiştirSon görevi SSCB Devrim Müzesi (bugünkü adıyla Devlet Tarih Müzesi) müdürlüğü olan Ganetski, 1936-1938 yıllarındaki Büyük Temizlik operasyonları sırasında tutuklandı ve idam edildi.
Ölümünden yıllar sonra itibarı iade edildi.
Kaynakça
değiştir- ^ K.A Zalesskiy (2000). Stalin's Empire. Biographical encyclopedic dictionary (Rusça). Moskova.
- ^ "настоящая фамилия — Фюрстенберг) Исполняющий обязанности Главного комиссара Народного банка РСФСР в ноябре 1918 - 1920" (Rusça). 22 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2017.
Dış bağlantılar
değiştir
- Felshtinsky, Yuri. Lenin and His Comrades: The Bolsheviks Take Over Russia 1917-1924 Semion Lyandres (İngilizce). ss. 31-38, 176-183.
- Rabinowitch, Alexander. The Bolsheviks Come to Power: The Revolution of 1917 in Petrograd (İngilizce). ss. 17, 36.