Yakutistan Millî Marşı
Yakutistan Millî Marşı (Yakutça: Саха Өрөспүүбүлүкэтин өрөгөйүн ырыата, Romanize: Sakha Öröspüübülüketin örögöyün ırıata; Rusça: Государственный гимн Республики Саха), Rusya'nın federal bir bölgesi olan Saha Cumhuriyeti'nin bölgesel marşıdır. Millî marş, Saha Cumhuriyeti'nin bayrağı ve arması ile birlikte Saha Cumhuriyeti'nin resmi simgelerinden biridir. Başlangıçta Saha (Yakut) dilinde Savva Tarasov ve Mihail Timofeyev tarafından yazılmıştır. Vladimir Fedorov, marşı Rusçaya çevirmiştir. Müziği Kirill Gerasimov tarafından bestelenmiştir. Marş resmi olarak 15 Temmuz 2004'te kabul edilmiştir.
Marşın müziği fa majörde çalınır.[1]
Arka plan
değiştirOluşturma
değiştirSaha Cumhuriyeti ayrı bir egemen devlet haline geldikten sonra ilk anayasa kabul edildi. O sırada, Saha Cumhuriyeti'nin resmi bir marşı yoktu. Anayasa sadece şunları öngörür:
Saha (Yakutya) Cumhuriyeti, devlet armasına, ulusal bayrağına ve ulusal marşa sahiptir.
— Saha Cumhuriyeti Anayasası (1992), Madde 140[2]
Yeni anayasanın onaylanmasından sonra, şair Savva Tarasov başkanlığında olmak üzere ulusal marşın oluşturulması için bir komisyon kuruldu. Millî Marş için bir yarışma başlatıldı. Ülke çapında yüzlerce marş başvurusu alındı ancak komisyon bunların hiçbirini onaylamadı. Bu, Savva Tarasov'un Eylül 1992'de Saha Cumhuriyeti Hükûmet Başkan Yardımcısı K. K. Koryakin tarafından görevinden alınmasına neden oldu.[3]
Bu başarısızlıktan sonra Saha Cumhuriyeti başkanı Mikhail Nikolayev, Saha Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı'na marş arayışına devam etmelerini tevdi etti. Eylül 1995'te Saha Cumhuriyeti Devlet Meclisi toplantısında önerilen bir marş sunulmuştur. Önerilen marşın sözleri Dmitry Sivtsev tarafından yazılmıştır. Marşın bestesi, Mark Jirkov ve Heinrich Litinsky tarafından bestelenen ve Y. Şeykina tarafından yeniden düzenlenen Nyurgun Bootur operasının son korosuna dayanıyordu.[4]
2000 yılında Halk Vekili GG Mestnikov liderliğinde yeni bir komisyon kuruldu. Komisyon marşın Piyade Şarkısı adlı yeni bir versiyonunu sundu (Yakut: Саргы ырыата, romanize: Sargi ırıata). Sözler Savva Tarasov ve Mihail Tarasov tarafından yazılmış ve müziği Kirill Gerasimov tarafından bestelenmiştir.[4]
Onama
değiştir26 Mart 2003 tarihinde, Saha Cumhuriyeti başkanı Vyaçeslav Anatolyeviç Ştirov (Вячеслав Анатольевич Штыров), ES Nikitina önderliğinde marş meselesini hazırlamak için yeni bir komisyon oluşturma kararı aldı. Komisyon "Piyade Şarkısı"nı seçti ve eserin Saha Cumhuriyeti Devlet Meclisine sunulmasını önerdi. 15 Temmuz 2004 tarihinde millî marş, Devlet Meclisi tarafından onaylandı.[4]
27 Nisan 2004 tarihinde, marşın ilk resmi icrası Cumhuriyet Bayramı'nda gerçekleşti.[4]
Önceki marşlar
değiştirSargõlardaah sachalarbõt
değiştirMutluluk dolu Saha şarkısı (Yakutça: Саргылардаах сахаларбыт, romanize: Sargõlardaah sahalarbõt; Rusça: Овеянный счастьем якут, romanize: Oveyannıy sçast'yem yakut)) Tungus Cumhuriyeti marşı olarak kabul edildi.[5][6] Marşın kendisi Adam Skryabin tarafından bestelendi ve şarkının sözleri Alampa'nın "Ыччат сахаларга" şiirine dayanıyordu.[7] Şiirin kendisi 1917'de yazılmıştır.[8]
Enternasyonel
değiştir"Enternasyonel" (Yakutça: Интернационал, romanize: Internatsional; Novgorodov Yakut Alfabesi: internessijene:l) 1922-1944 arasında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) millî marşı ve Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin devlet marşıydı.
Marşın Yakutça çevirisinin Semyon Novgorodov tarafından yazılması planlandı. Ne yazık ki, marşın sözlerini duyduğu öfke nedeniyle, görevi Platon Oyunsky'ye teslim etmiştir. 7 Aralık 1921'de tamamlandı. Çeviri ilk olarak 15 Aralık 1921'de "Lena Komünü" gazetesinde yayınlandı.
Sacha õrõata
değiştir"Saha'nın Şarkısı" (Yakutça: Саха ырыата, romanize: Sacha õrõata) aslen 1919'da Alampa tarafından yazılmış bir şiirdi. Şiir, Adam Skryabin tarafından müzikalleştirildi.[9]
Şarkı, 1921'den 1923'e kadar Yakut bölgesinde Sovyet yönetimine karşı bir direniş simgesi haline geldi, o kadar ki şiirin yazarı Alampa "milliyetçi burjuvazi" olarak etiketlendi. Alampa tutuklandıktan sonra Solovki esir kampına yollandı. Şarkının bestecisi Adam Skryabin, zulümden kurtulmak için yurtdışına gitti ve gıyaben yargılandı.[9]
Uzun bir süre sonra, şarkının Sovyet hükûmeti tarafından halka açık olarak icrasına izin verildi. Bu şarkının ilk genel icrası, 1945'te bir gramofon kaydından Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ndeki Zafer Bayramı kutlamalarında yapıldı. Şarkının 1990 yılında Saha Cumhuriyeti marşı olması önerildi.[9]
Sözleri
değiştirYakutça versiyon
değiştir| Kiril alfabesi | Latin alfabesi | Fonemik transkripsiyon (IPA ) [10] |
|---|---|---|
İlk kıta | ||
Сахам сирэ дьоллоох тускуга |
Sakham sire collooq tuskuga |
/sakham siɾe collooq tuskuga/ |
Koro | ||
Барҕа быйаҥнаах Сахам дойдута |
Barğa bıyangnaaq Sakham doyduta |
/baɾɣa bɯjaŋnaːx saxam dojduta/ |
'İkinci kıta | ||
Үллэр үөстээх Өлүөнэ Эбэ |
Üller üösteeh Ölyöne Ebe |
/ylleɾ yøsteːx ølyøne ebe/ |
Koro | ||
Барҕа быйаҥнаах Сахам дойдута |
Barğa bıyangnaah Sakham doyduta |
/baɾɣa bɯjaŋnaːx saxam dojduta/ |
Üçüncü kıta | ||
Ааспыт кэммит айхаллаах суола |
Aaspıt kemmit ayqallaah suola |
/aːspɯt kemmit ɑjxallaːx suola/ |
Koro | ||
Барҕа быйаҥнаах Сахам дойдута |
Barğa bıyangnaah Sakham doyduta |
/baɾɣa bɯjaŋnaːx saxam dojduta/ |
Rusça versiyonun Türkçe çevirisi
değiştir| Rusça Kiril | Rusça (Romanizasyon) | Gayriresmî Türkçe Çeviri |
|---|---|---|
I |
I |
I |
Kaynakça
değiştirAtıflar
değiştir- ^ Gerasimov et al. 2005, ss. 6–17
- ^ Fedorov 1994, s. 248
- ^ Degtyareva 2018, ss. 10–11
- ^ a b c d Degtyareva 2018, s. 11
- ^ Gogolev 1961, s. 25
- ^ Antonov 1995
- ^ Petrov 2011, s. 26
- ^ Sofronov 1976, s. 3
- ^ a b c Degtyareva 2018, s. 10
- ^ See Yakut phonology.
Kaynakça
değiştir- Antonov, P.E. (1995), Тунгусское восстание: ошибок можно было избежать [Tunguz ayaklanması: hatalar kaçınılabilirdi] (in Russian), Yakutsk: Ilin
- Gogolev, Z.V. (1961), "Разгром антисоветских восстаний в 1924-1925 и 1927—1928 гг." [1924-1925 ve 1927-1928'deki Sovyet karşıtı ayaklanmaların bozguna uğraması], Scientific posts (in Russian) (6)
- Petrov, P. (2011), Адам Скрябин – первый якутский самодеятельный композитор [Adam Skryabin - İlk Yakut amatör bestekâr] (Rusça), Yakutsk
- Sofronov, A.I. (1976), А. И. СОФРОНОВ – АЛАМПА; ХОҺООННОР, ПОЭМАЛАР 17 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [A. I. Sofronov - Alampa; şarkılar, şiirler] (PDF) (Yakutça), Yakutsk: Yakut Book Publishing
- Gerasimov, Kirill; Tarasov, Savva; Timofeyev, Mikhail; Fedorov, Vladimir (2005), Гимн Республики Саха (Якутия) 7 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Saha (Yakutya) Cumhuriyeti'nin Marşı] (Rusça ve Yakutça), Yakutsk: Bilchik
- Degtyareva, Eleanor (2018), Гимны как символ патриотизма 7 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yurtseverliğin simgesi olarak marş] (Rusça), alınma zamanı: December 17, 2018
- Fedorov, M.M. (1994), Конституции и конституционные акты Республики Саха (Якутия) 7 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Saha (Yakutya) Cumhuriyeti'nin Anayasası ve anayasal işleri], e.nlrs.ru (Rusça), Yakutsk: Saha Ulusal Kitap Yayınları, alınma zamanı:November 19, 2018
- Oyunsky, Platon (2005), БЫЛАТЫАН ОЙҮҮНҮСКАЙ; ХОҺООННОР, ТЫЛБААСТАР, ДРАМАТИЧЕСКАЙ ПОЭМАЛАР 27 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Bılatıan Oyunsky; Şarkılar, Çeviriler, Dramatik Şiirler] (PDF) (Yakutça), Yakutsk: Bilchik
- Oyunsky, Platon (1920), saŋa ɔlɔq (PDF) (Yakutça), Moscow: Central Publishing of the People's of the USSR
Dış bağlantılar
değiştir- Yakutçada Marşın Sözleri14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rusçada Marşın Sözleri21 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yakutça sözlerle marşın notaları11 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.