Yalnızlar Rıhtımı (film)
Yalnızlar Rıhtımı 1959 yapımı dramatik Türk filmi.
 "Yalnızlar Rıhtımı" filminin sinema afişi | |
| Yönetmen | Lütfi Ömer Akad |
|---|---|
| Yapımcı | İhsan İpekçi |
| Senarist | Attilâ İlhan (Ali Kaptanoğlu takma adıyla) Lütfi Ö. Akad Attilâ İlhan (hikâye) |
| Oyuncular | Sadri Alışık Çolpan İlhan Turgut Özatay Melahat İçli |
| Müzik | Hulki Saner Necdet Koyutürk |
| Görüntü yönetmeni | Yuvakim Filmeridis |
| Stüdyo | İpek Film |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram, aşk |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1959 |
| Çıkış tarih(ler)i | 1959 |
| Süre | 113 dakika |
| Ülke |  Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Diğer adları | The Lonely Ones' Quay (Uluslararası İngilizce adı) |
Senaryosunu Ali Kaptanoğlu takma adıyla Attilâ İlhan'ın yazdığı filmi Lütfi Ö. Akad yönetmiştir. Lütfi Ö. Akad aynı zamanda senaryonun yazılmasına ve dekorlara da katkıda bulunmuştur. Başlıca rollerinde Sadri Alışık, Çolpan İlhan, Turgut Özatay, Osman Alyanak, Saadettin Erbil, Ahmet Tarık Tekçe, Melahat İçli ve Kamuran Yüce'nin oynadıkları filmin müziklerini Hulki Saner yapmıştır. Filmin siyah beyaz görüntüleri Yuvakim Filmeridis'e aittir. Sanat yönetmenliğini Sohban Koloğlu'nun yaptığı filmin yapımcılığını ise İpek Film adına İhsan İpekçi üstlenmiştir.[1]
Döviz kaçakçısı ve bar sahibi Ali'ye (Turgut Özatay) metreslik yapan konsomatris Güner'le (Çolpan İlhan) kaptan Rıdvan'ın (Sadri Alışık) aşk ve macera öyküsünün anlatıldığı filmin bazı sahnelerinin çekimleri İzmir'de yapılmıştır.
"Yalnızlar Rıhtımı" gösterime girdiği günlerde çeşitli tartışmalara yol açtı. Bazı sinema eleştirmenleri tarafından övülürken, bazıları tarafından da insafsızca eleştirildi. Filmin senaryosunun Marcel Carne'nin yönettiği Jean Gabin'li Sisler Rıhtımı (Le Quai des Brûmes) (1938) adlı filminin etkisiyle kaleme alındığı ileri sürüldü. Bu filmin senaristi de Attilâ İlhan gibi bir şair olan Jacques Prévert'di. "Yalnızlar Rıhtımı" da Sisler Rıhtımı gibi Şiirsel Gerçekçilik akımına daha yakın duruyordu. O günlerde senaryoyu yazan şair Attilâ İlhan gazetelerde bu eleştirilere yanıt vermişti.[2]
Ö. Lütfi Akad bu filmi yaptığı tarihte tam 10 yıldır sinemadaydı ve 1949'dan beri 20 filme imza atmıştı. Sahne düzenlemesi, kamera çalışması, hikâye anlatımı açısından Lütfi Akad'ın o zamana kadar yaptığı filmlerin bir toplamı sayılabilecek ustaca bir üslup taşımasına rağmen film beklenen ilgiyi görmedi, hatta Nijat Özön'e göre "ucube bir film ortaya çıktı".[3] Bunda Attilâ İlhan'ın şiirsel senaryosu ile Akad'ın anlatım tarzının uyuşmamasının da etkisi vardır.
Filmde Çolpan İlhan'ın buğulu bir sesle söylediği, filmle aynı adı taşıyan romantik şarkı filmin unutulmazları arasındadır ve hemen 1946 tarihli film noir Gilda'daki Rita Hayworth'ı akla getirir. Tango müziği tarzındaki bu parçayı Necdet Koyutürk bu film için bestelemişti. Daha önce 2 filmde daha beraber oynayan Sadri Alışık ve Çolpan İlhan bu filmden sonra birbirlerine aşık olup evlendiler ve Sadri Alışık'ın 1995 tarihindeki ölümüne kadar evli kaldılar.
"Yalnızlar Rıhtımı" görüntü yönetmeni Yuvakim Filmeridis 'in (Yoakim Filmerides) kameraman olarak çalıştığı son filmdir. Bundan sonra da 1965 yılına kadar sinemaya yapımcı olarak hizmet etmeye devam etmiştir.
Oyuncu kadrosu
değiştir- Sadri Alışık.... Rıdvan Kaptan
- Çolpan İlhan....Konsomatris Güner
- Turgut Özatay.... Ali, barın sahibi
- Melahat İçli....Melahat
- Ahmet Tarık Tekçe...Rıfat
- Osman Alyanak.... Feyzullah
- Saadettin Erbil...Kıl Şükrü
- Kamuran Yüce...Sarı
- Kemal Edige.... Telsizci Hamdi
- Rıza Tüzün...Simon
- Ahmet Bilgin
- Hamdi Şarlıgil... Polis
- Yavuz Yalınkılıç..Sabri
- Hakkı Haktan
Film hakkında notlar
değiştir- Alim Şerif Onaran'ın Lütfi Ö. Akad'la 1975 yılında yaptığı ve sonradan kitap haline de getirdiği uzun söyleşide Akad, Attilâ İlhan'ın senaryosundaki tiplerin Türkiye'ye fazlaca yabancı olduğunu (Attilâ İlhan uzun yıllar Fransa'da yaşamıştı) bu nedenle de senaryoya müdahale ettiğini, hatta Melahat İçli ve Osman Alyanak'ın canlandırdığı yerli tipleri senaryoya kendisinin eklediğini belirtmişti. Film bazı olumsuz eleştiriler alınca da Attilâ İlhan'ın "senaryo çok değiştirilmiş, artık benim değildir" dediğini, bazı eleştirmenlerin de iyi ki değiştirilmiş şeklinde beyanları olduğunu da bu söyleşide belirtilmiştir. Ayrıca Akad Çolpan İlhan'ın oyunculuğunu teatral bulduğunu, film bekleneni vermediyse bunda kabahatin oyuncularda değil senaryonun fazlaca alafranga oluşundan kaynaklandığını da vurgulamıştır. Ayrıca filmin biçim ve mizansen açısından Türk sinemasına birçok yenilikler getirdiğini de sözlerine eklemiştir.[4]
- Türker İnanoğlu ve filmin oyuncularından Yavuz Yalınkılıç aynı zamanda Lütfi Akad'a yönetmen yardımcılığı da yapmışlardır.
- Çolpan İlhan, filmin senaristi şair Attilâ İlhan'ın kızkardeşidir.
Filmin Müziği
değiştirFilmde Çolpan İlhan'ın buğulu bir sesle gece kulübünde söylediği "Yalnızlar Rıhtımı" adlı romantik şarkı filmin unutulmazları arasındadır ve hemen 1946 tarihli bir kara film olan Gilda'da Rita Hayworth'ın söylediği şarkıyı akıllara getirir. Tango müziği tarzındaki bu parçanın bestesi Necdet Koyutürk'e aittir. Şarkı özellikle bu film için bestelenmişti. Aslında filmde Çolpan İlhan şarkıyı söyler gibi yapar, şarkıyı asıl seslendiren ise Yasemin Esmergül'dür. Filmde yine Yasemin Esmergül'ün seslendirdiği ikinci Necdet Koyutürk bestesi ise "Dinle Sevgili Dinle" dir. Film müziklerinin düzenlemesini Hulki Saner yapmıştır.[5]
Kaynakça
değiştir- ^ Lütfi.Ö.Akad. Alim Şerif Onaran. Afa Sinema. 1990
- ^ http://www.telifhaklari.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFA91171E62F0FF153ED87D8E8A6DCB127 [yalın URL]
- ^ Türk Sinema Tarihi Nijat Özön, 1962 Artist Yayınları.s.166
- ^ "Lütfi Ö. Akad" Alim Şerif Onaran. Afa Sinema. Afa Yayınları, 1990. s.87-91
- ^ "Lütfi Ö. Akad" Alim Şerif Onaran. Afa Sinema. Afa Yayınları, 1990. s.220