Zehra Rahneverd
Zehra Rahneverd (Farsça: زهرا رهنورد, d. 19 Ağustos, 1945, Burucerd), İranlı yazar, ressam, heykeltıraş ve siyasetbilimci. 1998'den 2006'ya kadar el-Zehra Üniversitesi rektörlüğünü yapmıştır ve böylece İran İslam Devrimi sonrası bir üniversitede rektör olan ilk kadın akademisyen olmuş; bunun dışında eski İran Başkanı Muhammed Hatemi'ye Başkanlığı döneminde Siyasi Danışmanlık görevinde bulunmuştur.[1][2]
Zehra Rahneverd | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Zühre Kazımi 19 Ağustos 1945 Burucerd, İran |
| İkamet | Tahran, İran |
| Milliyet | İranlı |
| Vatandaşlık |  İran |
| Mezun olduğu okul(lar) | Tahran Üniversitesi İslami Azad Üniversitesi |
| Meslek | Akademisyen, heykeltıraş |
| Hareket | Yeşil Hareket |
| Din | İslam |
| Evlilik | Mir Hüseyin Musavi |
2009 İran Başkanlık seçimlerinde eşi, İran'ın son Başbakanı (1981-1989), Mir Hüseyin Musavi'nin aday olmasıyla birlikte eşinin kampanyasında aktif rol almış, seçmenlerde topladığı ilgi sebebiyle uluslararası basında birçok habere konu olmuştur.[1][3] Gerek seçim kampanyasında gerekse genel olarak İran'da, özellikle son dönemde, insan hakları başta olmak üzere bireysel hak ve özgürlüklerin ve kadın hakları ve eşitliğinin gerilediğini savunarak bunu eleştiren konuşmalar yapmış, makaleler yazmış, özellikle kadınların sadece seçim zamanlarında hatırlandığını seçim sonrasında ise kadın haklarının unutulduğunu ileri sürmüştür.[4][5]
Hayatı ve çalışmaları
değiştir
Rahneverd'in yayımlanmış 15 kitabı vardır ve İran'da tanınmış bir yazardır.[6][7] Ayrıca İran'da önemli bir sanatçı olan Rehneverd'in Aşıkların Narkisosu adlı, anne sevgisini konu alan heykeli Tahran'nın kuzeyindeki Ana Meydanı'nda yer almaktadır.[7][8] Rehneverd, kendisi gibi sanatla uğraşan, mimar ve ressam olan eşi Hüseyin Musavi ile 1969 yılında evlenmiştir ve üç kız çocukları olmuştur.
Rahneverd gençlik yıllarında Şah karşıtı hareketi desteklemiş, aktif rol almıştır.[9] Nitekim, babası Tahran'daki bir askerî kolejde proseförlük yaparken Amerikalı bir askeri danışman ile ihtilafa düşmesi sonucu işinden alınmış, anne tarafından yakın akrabası olan ve dönemin önemli isimlerinden olan Nevvab Safevi de 1955 yılında idam edilmişti.[9] 1970'lerin sonunda ortamın iyice gerilmesinden sonra, Rehneverd eşinin arzusuyla iki çocuğunu alarak 1976'de ABD'ye gitmiştir.[9] Olayların iyice Şah karşıtları lehinde ilerlemesi sonucu, 1979 yılında devrimden kısa bir süre önce İran'a geri dönmüştür.[9]
Tahran Üniversitesi'nde Sanat dalında master yaptıktan sonra doktorasını İslami Azad Üniversitesi'nde siyaset bilimi dalında yapmıştır.[7] el-Zehra Üniversitesi'ndeki rektörlük görevine dönemin Bilim, Araştırma ve Teknoloji Bakanı Mustafa Muin tarafından aday gösterilmiş olan Rahneverd, görevini 2006 yılında bırakmıştır. Görevinden istifa mı ettiği[9] yoksa görevden mi alındığı[7] net olmasa da bunun 2005'te Başkan seçildikten Mahmud Ahmedinejad'ın sonra hükûmetteki ve resmî kurumlardaki reformist görevlileri ihraç etmesi dahilinde olduğu söylenmiştir.[7] Rahneverd'in yerine rektörlük görevine Dr. Mahbube Mubaşeri getirilmiştir.
Türkçedeki eserleri
değiştirRahneverd, daha çok Zeynep Burucerdi mahlasıyla yazdığı eserleri aracılığıyla bilinir. Türkçede 3 kitabı çevrilmiştir.
- "Ashabı Uhdud". Burucerdi, Zeynep [Rahneverd, Zehra.] (çevirenler: Tebrizlioğlu, Ali; Paçacı, Mehmet; Ersin, Mehmet Akif; Ceylan, Mevlüt). Aylık Dergi Yayınları (No.: 1.). 1. Baskı, Ağustos 1980.
- Bu kitap esasen yazarın Şehriver'in Tufanları ve Laleleri (Tufanha-vu Laleha-yı Şehriver) isimli şiirler antolojisinin Farsça aslından çevirisidir.
- "Kadının adı". Burucerdi, Zeynep [Rahneverd, Zehra]. Dünya Yayınları. 1. Baskı, 1988. [Güncel baskı: 2004]
- "Müslüman kadının hicab mesajı" kitabının çevirisi.
- "Zamanın Zeynebi". Burucerdi, Zeynep [Rahneverd, Zehra]. Kıyam Yayınları. 1. Baskı, 1988.
- "Müslüman Kadinin Hicab Mesaji". Rehneverd, Zehra. AL HODA Publishers and Distributors. Londra.
Kaynakça ve notlar
değiştir- ^ a b "Iran's first first lady?" Torfeh, Massoumeh. The Guardian. 5 Mayıs 2009. 8 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
- ^ "'Mrs Mousavi': artist who could be Iran's first lady." Farmani, Hiedeh. Yahoo News. 24 Mayıs 2009. 26 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
- ^ "Reform candidate's wife new political star in Iran." Dareini, Ali Akbar. The Associated Press. 27 Mayıs 2009. URL erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
- ^ زنان، رفع تبعیض و انتخابات دهم ریاست جمهوری 9 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
- ^ "Iran's Next First Lady?" Esfandiari, Golnaz. Radio Free Europe/Radio Liberty. 11 Nisan 2009. 16 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
- ^ Moghadam, Valentine M. (2003). Modernizing Women: Gender and Social Change in the Middle East. Lynne Rienner Publishers. ss. 201. ISBN 1588261719.
- ^ a b c d e Zehra Rehneverd biyografisi. Zahrarahnavard.com 9 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
- ^ "Women and the Vote." Tehranbureau. 4 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 10 Haziran 2009.
- ^ a b c d e "The Candidates." Tehranbureau. 4 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi:10 Haziran 2009.