Zombi (film)

Zombi
Dawn of the Dead
Yönetmen	George A. Romero
Yapımcı	Richard P. Rubinstein; Claudio Argento; Alfredo Cuomo; Laurel Group Inc.
Senarist	George A. Romero
Oyuncular	David Emge; Ken Foree; Scott H. Reiniger; Gaylen Ross; Tom Savini
Müzik	Dario Argento; Goblin; Pretty Things; Herbert Chappell; Paul Lemel; Eric Towren; Simon Park; Jack Trombey; Derek Scott; Barry Stoller; Reg Tilsley; Pierre Arvay
Dağıtıcı	United Film Distribution Company
Çıkış tarih(ler)i	ABD 2 Eylül, 1978; Türkiye 10 Haziran, 1983
Süre	117 dk
Ülke	Amerika Birleşik Devletleri; İtalya
Dil	İngilizce
Bütçe	500.000$
Hasılat	55.000.000$
Önceki film	Yaşayan Ölülerin Gecesi
Devam filmi	Zombi - Ölüm Günü; Zombi 2; (gayrî resmî)

Zombi (İngilizce özgün adıyla Dawn of the Dead), George A. Romero tarafından yazılan ve yönetilen 1978 yılı zombi filmi. Romero'nun Yaşayan Ölüler serisindeki ikinci filmidir fakat serinin önceki filminden karakter ya da yer içermemektedir ve toplum üzerinde bir zombi salgınının gelecek etkilerini geniş bir ölçekte göstermektedir. Filmde, insan etiyle beslenen ve daha sonra kitle histeriye sebebiyet veren kökeni bilinmeyen bir salgın, reanimasyon ölümlere sebep vermektedir. David Emge, Ken Foree, Scott H. Reiniger ve Gaylen Ross, bir banliyö alışveriş merkezinin içinde kendilerini barikat kurarak salgından kurtulanları canlandırmaktadırlar.

Dawn of the Dead, 1977'ten 1978'in başlarına kadar toplamda yaklaşık olarak dört ayda Pensilvanya'nın Pittsburgh ve Monroeville şehirlerinde çekildi.^[1] Monroeville Mall, filmin birincil mekânıdır. 650.000 Amerikan doları ile çekilen film, dünya çapında tahmini olarak 55.000.000 ABD doları hasılat elde etti.^[2] 1978 yılında sinemalarda gösterilmesiyle, ağır gore içeriğine rağmen film hakkında neredeyse oybirliği ile olumlu yorumlar yapıldı.^[3]

2008 yılında Dawn of the Dead, Empire dergisi tarafından Tüm Zamanların En Mükemmel 500 Filmi listesinde öncülü Yaşayan Ölülerin Gecesi ile birlikte^[4] yer aldı.^[5]

Film sinema kalitesi düşük ülkelerde fazla bilinmediğinden dolayı fazla önemsenmemiştir. film dünyada halk tarafından en fazla oy verilen filmdir. "Eleştirmenler %40, Halk %60" olarak oylanmıştır. film Türkiye'de 1983'te gösterime girmiştir. en çok fanı olan zombi filmidir. pek çok film Dawn of the Dead filminden esinlenerek çekilmiştir. Dünyada en çok hasılat yapan of the Dead serisidir.

Dawn of the Dead IMDb'nin 8/10'luk puanıyla Dünyanın gelmiş geçmiş en iyi zombi filmi seçilmiştir.

Alternatif son

Orijinal senaryoya göre, Fran ve Peter'ın kendilerini vurarak öldürmesi vardı. Filmin bitiş konusu böyleydi. Fakat üretim sırasında filmin sonunu değiştirmeye karar verildi.

Değiştirilmiş senaryoda ise Peter, Fran'i helikoptere binip kaçmasını ister ve kendisini de bir odada kafasına silah dayayıp öldürmek vardı. Romero sahneleri fotoğraflar arkasındaki özgün sürümü gibi test edilmesine rağmen göstermesine rağmen film orijinal senaryo'ya göre bitmedi.

Oyuncular

David Emge - Stephen Andrews
Ken Foree - Peter Washington
Scott H. Reiniger - Roger DiMarco
Gaylen Ross as Francine Parker
David Crawford - Dr. Foster
David Early - Mr. Berman
Richard France - Bilim Adamı
Howard Smith - TV Yorumcusu
Daniel Dietrich - Givens
Fred Baker - Komutan
James A. Baffico - Wooley
Rod Stoufer - Damdaki Genç Görevli
Jese del Gre - Eski Priest
Joseph Pilato - Polis Dock Başkan'ın Görevlisi
Tom Savini - Blades
Taso N. Stavrakis - Sledge
George Heake - Uzun saçlı Biker

Gelişme

Üretim öncesi

Dawn of the Dead'in tarihi 1974'te başladı. George A. Romero arkadaşı Mark Mason tarafından filme davet edildiğinde Oxford Geliştirme Şirketi Romero'nun okul'daki bir tanıdık olduğunu biliyordu ve Romero arkadaşının Carnegie Mellon şirketine bağlı Monroeville Alışveriş Merkezi ziyaret etti. Romero tüketicilerin alışveriş yaperken mutlu olduğunu gördü, arkadaşı Romero'a alışveriş merkezinin gizli bölümlerine gösterdikten sonra, Mason birinin acil buraya gelirse alışveriş merkezinde film çekmenin mümkün olduğunu söyledi. Bu ilham ile, Romero film için senaryo yazmaya başladı.

Romero ve yapımcı Richard P. Rubinstein, yeni bir proje için herhangi bir yerli yatırımcılara temin koyamadıklarını söyledi. Romero Şans eseri, İtalyan korku yönetmeni Dario Argento'ya ulaştı. bu film Yaşayan Ölülerin Gecesi filmin'in kritik savunucusudur, Argento filmin korku klasik arasında yer almasına yardımcı olmak için istekliydi. uluslararası dağıtım hakları karşılığında finansman sağlamak için, Romero ve Rubinstein bir araya geldi. Senaryoyu yazarken bir sahnede değişiklik yapmak için Argento Roma'yı Romero filme davet etti. İkisi de daha sonra arsa gelişmelerini tartışmak için bir olabilirdi. Romero Monroeville Mall'ın durumunun yanı sıra Oxford Kalkınma'da alışveriş merkezi sahipleri ile bağlantıları ile ek bir güvenli finansman başardı. Döküm tamamlandıktan sonra, başlıca çekim tarihinin 13 Kasım, 1977 tarihinde film'in Pensilvanya'da başlaması planlanıyordu.

Prodüksiyon

Dawn of the Dead için temel fotoğrafçılık Monroeville Mall'da 13 Kasım, 1977 tarihinde başladı. Noel alışveriş sezonu sırasında, açık olan alışveriş merkezi'nin kullanımı çok zaman kısıtlamalara neden oldu. Alışveriş merkezi ilk kez bir film için kapatıldı otomatik müzik geldiğinde saat 7'den gece 11'e kadar başlangıç ve bitiş ile film çekilmeye başlandı. ve film gece başladı. Çok zaman alıcı olduğu kanıtlandı - Aralık ayı geldi, üretim ekibi yılbaşı süslerini kaldırmak istedi ve mağaza sahibinden karşı karar geldi. Çekimler olası zorlukları önlemek için yılın son üç hafta boyunca mağaza kapatıldı ve çekim zamanı boyunca açılmadı. Prodüksiyon 3 Ocak, 1978 tarihinde de çekimlerin devam edeceğini söyledi. Filmin Devre arasında Romero mevcut görüntüleri düzenlemesine başlaması için fırsat oldu.

Havaalanı sahneleri Monroeville Harold W. Brown Memorial Havaalanı'nda çekildi, alışveriş merkezine on mil uzakta bulunan bir havaalanında çekildi. Grubun sahneleri alışveriş merkezinde üstte saklanması Romero'nun yapım şirketi, Gizli Görüntülü inşa edilmiş bir sette çekildi. Film'dekiler gidecekleri yere bir asansör boşluğundan gidiyorlardı ve silah deposu ise bu alışveriş merkezinde değildi, film için mürettebatta sınırsız silah ve mermi gerekti ve bu sahne Pittsburgh'ün East Liberty bölgesinde var olan bir dükkânda çekildi.

Makyaj ve Efektler

Özel efektler sağlamak ve Vietnam Savaşı içinde hazırlanan önceki Romero'nun ilk zombi filmi,Yaşayan Ölülerin Gecesi için makyaj şansı teklif edilmiş olan Tom Savini Dawn of the Dead filminde hem oynamıştır hem de makyaj ve efektlerini üstlenmiştir. Savini önce Dawn of the Dead için, bir süre içinde yaptığı makyajlar ile tanınan ve kitabında özel efektler tekniklerini gösteren, Vietnam'da efektler yaptığı zaman herkes onun zanaat'ından etkilediğini açıklar olmuştu.

Savini çekim sırasında iki, üç yüzü birden her hafta sonu için gri makyajı uygulamak için ona yardım eden sekiz kişilik bir ekip vardı. Üretim sırasında yardımcılarıyla filmde bir polis ve kaptan rolünü oynadı ve filmin sonradan Blades adlı kötü adamı oldu, Day of the Dead adlı filmde ise Joseph Pilato rolünde oynadı.

Müzik

Dawn of the Dead (soundtracks) Filmin çeşitli müzikleri her kesime göre değişir: Romero'nun filmin tiyatro versiyonu için, De Wolfe Müzik Kütüphanesi'ndeki stok müzik puanları ve ipuçları içinde bir derleme seçmiştir. Rednecks ve Ulusal Muhafız'a sahip montajlar sahnedeyken, arka planda oynatılan şarkı ise Pretty Things (Ben bir adam değilim Çünkü) adlı şarkıdır. LP Electric adlı grup film için "Banana" adlı şarkıyı yayınlandı.

Müzik Alışveriş merkezinde oynanan film için pek iyi değildi ve Romero, De Wolfe Müzik Kütüphanesi'inden Bir polka tarzında "Gonk" adında bir şarkı seçti ve film müziği oldu.

Filmin müziklerini ise Goblin grubu yapmıştır.

Post-prodüksiyon ve bültenleri

Dawn of the Dead uluslararası yabancı dil sürümlerini düzenlemek için Argento filmi hakları nedeniyle yeniden keser ve yeniden düzenlemeler yapar. Romero İngilizcesi için filmin final sahnesinin kesimlerini kontrol etti. Buna ek olarak, film bazı ülke sansürcüleri veya distribütörler tarafından yeniden düzenlendi. Romero filmde editör olarak da görev yapyı, 1978 Cannes Film Festivali'ndeki filmin galası için 139 dakikalık bir acele sürümüne film tamamladı. Bu daha sonra ABD'de tiyatro'da oynatılması için film 126 dakika'ya kırpılmış oldu. NC-17 derecesinde Amerika Sinema Derneği'nde mevcut olan önceki bir dönemde, filmin ABD'deki tiyatro kesimi nedeniyle grafik ve şiddet derneğinden X tabu reyting'i kazandı. Bu derecelendirme reddeden Romero ve yapımcılar filmin ticari başarı için filmin derecelendirilmesi filmi serbest bırakmayı için seçti. 1981 yılında yasaklanan film, Queensland tarafından 1986'da VHS kaset olarak yayınlandı.

Film sadece Almanca konuşulan ülkelerde 156 dakika olarak verildi. Ultimate Final Cut adlı filmin bir sürümü vardır.

Resepsiyon

Dawn of the Dead 11 Mayıs, 1979 tarihinde Los Angeles'ta gösterime girdi. 20 Nisan, 1979'da ise tarihinde ise New York'ta sinema salonlarında prömiyeri yapıldı.

Box office

Dawn of the Dead iyi bir performans sayesinde ticari bir başarı elde etti. Reklam kampanyaları ve posterler ile film "her zaman için en yoğun şok edici sinema deneyimi" olduğunu ilan etti. Film, of the Dead serisinin en kârlı hale filmidir $55 milyon dolar ile dünya çapında bir brüt gelir elde etti, ardından ABD'de açılış hafta sonu (5 milyon toplam tahmini olarak), $40 milyon uluslararası brüt ile, Dünya üzerinde üzerinde $900.000 kazandı.

Kritik tepki

Dawn of the Dead zamanının diğer -birçok "kanlı" korku filmlerinin aksine- ilk sürümünden beri film değerlendirmeden ağır övgü aldı. Film 1978 en iyi filmlerinden biri olarak birçok kişi tarafından en iyi film olarak kabul edildi ve 36 üye'ye dayanarak Rotten Tomatoes üzerinden %94 onay oylaması ile büyük bir başarı gösterdi. 1979 yılının en iyi korku filmi seçildi ve Entertainment Weekly listesi üzerinde "En İyi 50 Kült Film" arasında 27. sırayı yer aldı.

Dawn of the Dead en iyi zombi klasiği olarak kabul edilir. Film 2008 yılında Empire dergisi tarafından "Tüm Zamanların En Büyük 500 Filmi"nden biri olarak seçildi. Ayrıca "En İyi 1.000 Film"den biri olarak da seçildi, The New York Times tarafından yayınlanan gazete'de en iyi zombi filmi olarak seçildi.

Home media

2004 yılında, çeşitli firmalardan filmin birkaç farklı sürümlerini çok sayıda VHS, Laserdisc ve DVD olan film sonra, Anchor Bay Entertainment tarafından tek diskli ABD tiyatrosunda yayımlanan kesimi sonrasında, Dawn of the Dead Ultimate Edition DVD kutusu çıkartıldı.

Dawn of the Dead, ABD'de 7 Ekim, 2007 tarihinde Blu-Ray formatında yüksek kalitede yayımlanmıştır. Argento kesimli olarak İngiltere'de Blu-ray olarak yayınlandı.

Tekrar çekim

Yeniden film çekmek için ilk yönetmenlik denemesi Zack Snyder filmi tekrar çekti. Bu filmde orijinal üyeler Ken Foree, Scott Reiniger ve Tom Savini gibi ilk filmin yıldızları oynamıştır. ve Sarah Polley, Ving Rhames, Jake Weber oynadı.

Film yerine Monroeville, Pensilvanya ve Milwaukee, Wisconsin'de çekilmiştir.

Kaynakça

^ Filming locations 30 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IMDb
^ IMDb: Dawn of the Dead 5 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Rotten Tomatoes, Dawn of the Dead (1978) 3 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Empire's The 500 Greatest Movies of All Time". Empire dergisi. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2010.
^ "Empire's The 500 Greatest Movies of All Time". Empire Magazine. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2010.

[1] Filming locations 30 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IMDb

[thenumbers-2] IMDb: Dawn of the Dead 5 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[rotten_tomatoes-3] Rotten Tomatoes, Dawn of the Dead (1978) 3 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[4] "Empire's The 500 Greatest Movies of All Time". Empire dergisi. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2010.

[Empire_Magazine-5] "Empire's The 500 Greatest Movies of All Time". Empire Magazine. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]