Çernezyom
Çernezyom (İngilizce: Chernozem, Ukraynaca: Чорнозем, Rusça: Чернозём) Yeryüzünün en verimli yerli toprağıdır.[1] Dünyada bulunan Çernezyomun üçte biri ve yüz ölçümü en fazla olan ülke Ukrayna’dır.[2] coğrafi olarak yarı nemli step bölgelerinde yağışın artış gösterdiği yüksek platolarda görülen topraklardır. Üzerindeki gür bitki örtüsünün düşük sıcaklığa bağlı olarak ayrışamaması nedeniyle humusça varsıl olan koyu renkli topraklardır. Çernozyomlar humusça varsıl olduğundan, üzerinde tarım yapılması durumunda; oldukça verimli topraklardır. Bu nedenle kara topraklar olarak da bilinir. Tarım için çok elverişlidirler. Çok yüksek oranda (%3-%15) humus, yine yüksek oranlarda fosforik asit,fosfor ile Amonyak içerir. Orta kuşakta yarı nemli bölgelerde dağ çayırlarının altında görülür.Türkiye'de Doğu Anadolu özellikle Erzurum-Kars platosunda sıkça rastlanır yeryüzünde ise;Ukrayna, Romanya, Arjantin, Kanada ile ABD'de rastlanır.
Dünyada iki adet "Çernezyom Kuşağı" vardır: Ukrayna'nın kuzeydoğusunda bulunan Black Earth Region (Kara Toprak Bölgesi) ile Sibirya'nın içlerine doğru Rusya'nın güneyi ile Kanada'nın batısında bulunan Canadian Prairies (Kanada Çayırlıkları) bölgesi. Benzer özelliklerde bir toprak çeşidi ise Amerikan'ın Teksas eyaletinde görülür. Ukrayna'daki örneklerinde derinliği 1m'den 6m'ye dek değişebilmektedir. Bu toprak çeşidi küçük miktarlarda başka yerlerde de bulunabilmektedir (Türkiye, Polonya, Hollanda, Çin'in kuzeydoğusu).
"Çernezyomsu Topraklar" Kanada'nın toprak sınıflandırma sisteminde ve Birleşmiş Milletler bünyesindeki Gıda ve Tarım Örgütü'nün toprak sınıflandırmasında bulunan bir toprak türüdür.
Türkiye'de Erzurum-Kars platosunda killi ve bazalt üzerinde oluşmuştur. Kars, Göle ve Sarıkamış'ta yaygındır.[3] Kışın sert ve uzun olduğu iklimde sonbaharda ölen bitkiler, ayrışmaya zaman bulamadan toprağa karışır, yoğun humus oluşumunu sağlar.
Çernezyom topraklarının verimi dünya ülkelerinin dikkatini çekmiştir. Ülkeler bu toprak türünün geniş alanlara yayıldığı Ukrayna'dan toprak kiralamaktadır. Çin Ukrayna'nın %5'i kadar toprak satın aldığını duyurmuştur. Alman firmaları da Ukrayna'dan toprak kiralamayı düşünmektedir.[1]
| Kanada | GTÖ | Amerika |
|---|---|---|
| Chernozemic | Kastanozem, Chernozem, Greyzem, Phaeozem | Borolls |
| Brown Chernozem | Kastanozem (aridic) | Aridic Boroll subgroups |
| Dark Brown Chernozem | Kastanozem (Haplic) | Typic Boroll subgroups |
| Black Chernozem | Chernozem | Udic Boroll subgroups |
| Dark Grey Chernozem | Greyzem | Boralfic Boroll subgroups, Albolls |
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Yatırımcıların gözdesi Ukrayna". gidatarim.com. 25 Mart 2015. 27 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2019.
- ^ "The black soils of Ukraine and other fertile soils in the world". www.gondwanatalks.com. 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.
- ^ "Eski Toprak Sınıflamasına Göre Türkiye Toprakları" (PDF). dicle.edu.tr. 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2019.