Şili Bağımsızlık Savaşı
Şili Bağımsızlık Savaşı (İspanyolca: Guerra de la Independencia de Chile), Şili'nin İspanyol İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını kazanmasını sağlayan, sömürge dönemini sona erdiren ve bağımsız bir cumhuriyetin oluşumunu başlatan askeri ve politik bir olaydı.
| Şili Bağımsızlık Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İspanyol Amerikan bağımsızlık savaşları | |||||||
 Şili Bağımsızlık Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
Vatanseverler:  Şili Río de la Plata Birleşik EyaletleriMapuçe müttefikleri |
Kraliyetçiler: | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
  J. M. Carrera B. O'Higgins Ramón Freire M. Blanco Encalada Thomas Cochrane Joaquín Prieto José M. Borgoño José de San Martín Antonio G. Balcarce Juan G. de las Heras |
 Antonio Pareja (ölü) Juan F. Sánchez Gabino Gaínza Mariano Osorio F. M. del Pont (esir) Rafael Maroto José Ordóñez (esir) Vicente Benavides  Juan M. Pico A. de Quintanilla  | ||||||
1808'de I. Napolyon güçleri tarafından İspanya kralı VII. Fernando'nun yakalanmasına yanıt olarak İspanyol-Amerikan kolonilerinde özyönetim cuntalarının kurulmasından sonra başlayan askeri ve politik bir süreç olan İspanyol Amerikan bağımsızlık savaşları bağlamında gelişti. Şili'nin Birinci Hükûmet Cuntası bu amaçla kuruldu. Ancak daha sonra, İspanyol İmparatorluğu'ndan kesin bir şekilde ayrılmayı arayan vatanseverler ile onunla birliği sürdürmeye çalışan kraliyetçiler arasında askeri bir mücadeleye neden olan kademeli olarak radikalleşmeye başladı.
Geleneksel olarak, Şili tarih yazımı bu dönemi Şili'nin Birinci Hükûmet Cuntası'nın kurulması (18 Eylül 1810) ile Bernardo O'Higgins'in Şili Yüksek Direktörü olarak istifa etmesi (28 Ocak 1823) arasındaki dönemi kapsar. Ayrıca, Patria Vieja (1810-1814), Reconquista (1814-1817) ve Patria Nueva (1817-1823) olmak üzere üç aşamaya ayrılır. Savaşın kendisi ilk düşmanca eylemlerin gerçekleştiği yıl olan 1812'de başlamış olsa da, son kraliyetçi güçlerin 1826'da Chiloé Takımadaları'nda ve 1827'de Araukanya'da yenildiği 1820'lerin sonuna kadar sürdü.
Şili tarafından 12 Şubat 1818'de resmen bir bağımsızlık bildirgesi yayınlandı ve tam diplomatik ilişkiler kurulduğunda İspanya tarafından 1844'te resmen tanındı.[2]
Kaynakça
değiştir- ^ "La Guerra de la Independencia (1810 - 1826)". Armada de Chile.
- ^ "Chile". World Statesmen. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2025.
Ek okuma
değiştir- Barros Arana, Diego (1850). Estudios históricos sobre Vicente Benavides i las campañas del Sur: 1818–1822 (İspanyolca). Santiago: Imprenta de Julio Belin i Compañia.
- Barros Arana, Diego (1855). Historia Jeneral de la Independencia de Chile (İspanyolca). I–IV. Santiago: Imprenta del Ferrocarril.
- Barros Arana, Diego (1884–1902). Historia Jeneral de Chile (İspanyolca). I–XVI. Santiago: Rafael Jover. ISBN 978-0598482358.
- Castedo, Leopoldo (1954). Resumen de la Historia de Chile de Francisco Antonio Encina (İspanyolca). 2. Santiago: Empresa Editora Zig-Zag.
- Encina, Francisco Antonio (1940–1952). Historia de Chile: desde la prehistoria hasta 1891 (İspanyolca). I–XX. Santiago: Editorial Nascimento.
- Gay, Claudio (1856). Historia de la Independencia Chilena (İspanyolca). I & II. Paris: Imprenta de E. Thunot y Cia.
- Harvey, Robert. "Liberators: Latin America`s Struggle For Independence, 1810–1830". John Murray: London (2000). 0-7195-5566-3
- Herring, Hubert (1968). A History of Latin America. New York: Alfred A Knopf.
- Prago, Albert (1970). The Revolutions in Spanish America. New York: The Macmillan Company.
- Vicuña Mackenna, Benjamín (1849). El sitio de Chillán (İspanyolca). Santiago: Periodico La Tribuna.
- Vicuña Mackenna, Benjamín (1868). La guerra a muerte: memoria sobre las últimas campañas de la Independencia de Chile (1819–1824) (İspanyolca). Santiago: Imprenta Nacional. s. 562.