1993 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi

Türkiye'nin 9. cumhurbaşkanını belirleyen seçim

1993 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, 17 Nisan 1993 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal'in görevi başındayken vefat etmesi üzerine 8 -16 Mayıs 1993 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimidir. DYP Genel Başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel, iktidar ortağı SHP'nin de desteğiyle 3. turda 244 oyla 9. Türkiye Cumhurbaşkanı seçildi.

1993 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi
Türkiye
← 1989 16 Mayıs 1993 (31 yıl önce) (1993-05-16) (3. Tur) 2000 →
Kayıtlı550 milletvekili
Katılım431 milletvekili, %78,36
 
Suleyman Demirel 1998.jpg
Kamran İnan.png
Aday Süleyman Demirel Kamran İnan
Parti DYP ANAP
Bölgesi Isparta Bitlis
Aldığı oy 244 94
Oran %56,61 %21,80

 
Lütfi Doğan - TBMM albümü.png
İsmail Cem (cropped) 2.jpg
Aday Lütfi Doğan İsmail Cem
Parti RP CHP
Bölgesi Gümüşhane İstanbul
Aldığı oy 47 27
Oran %10,90 %6,26

Cumhurbaşkanının seçildiği üçüncü tur seçimlerinin sonuçları

Önceki Cumhurbaşkanı

Hüsamettin Cindoruk (vekil)

Seçilen Cumhurbaşkanı

Süleyman Demirel

Arka plan

değiştir

Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 17 Nisan 1993 tarihinde 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük Türkistan gezisinden sonra öldü. Tören televizyonlardan canlı yayınlanırken, Türkiye'nin yanı sıra Mısır ve Pakistan'da üç günlük ulusal yas ilan edildi.[1] Dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, Turgut Özal ile de yakın dost olan George H. W. Bush beklentilerin aksine cenaze törenine katılmadı. "Öldükten sonra beni İstanbul'a defnedin, kıyamete kadar Fatih Sultan Mehmed'in manevi ruhaniyeti altında bulunmak istiyorum." şeklindeki vasiyetine uyularak kendisi tarafından yaptırılan eski Başbakan Adnan Menderes Anıt Mezarı'nın bulunduğu Topkapı Mezarlığı'nda, Vatan Caddesi üzerinde kendi adına hazırlanan anıt mezara defnedildi.

Süleyman Demirel 4 Mayıs tarihinde, Turgut Özal'ın beklenmeyen ölümüyle boşalan cumhurbaşkanlığına adaylığını ilan etti. 8 Mayıs günü TBMM'de yapılan seçimin ilk turunda Demirel 234 oyda kalarak yeterli çoğunluğu sağlayamadı. İkinci turda Demirel 225, öteki partilerin adayları Kamran İnan (ANAP) 95, Lütfi Doğan (RP) 49, İsmail Cem (CHP) 25 oy aldı. 16 Mayıs'taki üçüncü turda Doğru Yol Partisi dışında koalisyon ortağı Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ile Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) desteğiyle 244 oy olan Demirel, Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak seçildi.[2]

Sonuçlar

değiştir
Aday Siyasi Parti Oy
1. Tur[3]
(8 Mayıs 1993)
2. Tur[4]
(12 Mayıs 1993)
3. Tur[5]
(16 Mayıs 1993)
Süleyman Demirel Doğru Yol Partisi 234 235 244
Kamran İnan Anavatan Partisi 95 95 94
Lütfi Doğan Refah Partisi 46 49 47
İsmail Cem Cumhuriyet Halk Partisi 25 25 27
Boş 19 21 19
Geçersiz 3 1
Katılım 422 426 431

Sonrası

değiştir

Seçimden bir buçuk ay sonra 2 Temmuz 1993 günü Sivas Katliamı yaşandı. 35 kişinin yanarak veya yangın dumanıyla boğularak öldüğü katliamın önlenememesi ve olaydan sonra yaptığı, "Olay münferittir. Ağır tahrik var. Bu tahrik sonucu halk galeyana gelmiş... Güvenlik kuvvetleri ellerinden geleni yapmışlardır... Karşılıklı gruplar arasında çatışma yoktur. Bir otelin yakılmasından dolayı can kaybı vardır." açıklaması tepki çekti.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Alev Özbil (2012). "TÜRKİYE CUMHURİYETİ CUMHURBAŞKANLARININ CENAZE MERASİMLERİ". Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. 11 (22). DergiPark. s. 52. Erişim tarihi: 1 Ekim 2022. 
  2. ^ Demirel rahat ilk turda:234 1 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 9 Mayıs 1993.
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.