4. Ordu (Sovyetler Birliği)

4. Ordu
4. Ordu
Etkin	Ağustos 1939 - 1991
Ülke	Sovyetler Birliği
Bağlılık	Kızıl Ordu ; Sovyetler Birliği Ordusu
Tipi	Ordu
Parçası	Transkafkasya Askerî Bölgesi
Karargâh	Bakü (c.1945-1991)
Savaşları	Barbarossa Harekâtı; Skaçok Harekâtı; Berlin Taarruzu; Koltso Harekâtı

4. Ordu (Rusça: 4-я армия), SSCB'nin Kızıl Ordu'suna bağlı ordu.

II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde ve Soğuk Savaş sırasında Kafkasya'da hizmet etmiştir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra lağvedilmiş ve komuta altındaki tümenler Rusya'ya çekilip feshedilmişlerdir.

II. Dünya Savaşı

Kuruluş ve Polonya Seferi

4. Ordu Ağustos 1939'da Belarus Özel Askerî Bölgesi'nde Bobruisk Ordular Grubu'ndan bağımsız ordu olarak kurulmuştur.^[1] Eylül 1939'da 4. Ordu, ileriki yıllarda Stalingrad'ın savuncusu olarak Sovyetler Birliği Mareşalliğine kadar yükselecek olan Vasiliy Çuykov komutasında Polonya Seferine katılmıştır.

Barbarossa

22 Haziran 1941'de başlatılan Nazi Almanyası'nın Sovyetler Birliği'ne karşı saldırısında, komuta altındaki 28. Piyade Kolordusu (6. Piyade Tümeni ve 42. Piyade Tümeni), 14. Mekanize Kolordu, 49. ve 75. piyade tümenleri^[2] ve 62. Müstahkem Tümeni ile Batı Cephesi'ne katılmıştır. 1941 yılın ilk aylarında Batı Cephesi komutanı Orgeneral (Polkovnik) Dmitriy Grigoreviç Pavlov 4. Ordu'nun bazı birliklerini konuşlandırmaya karar vermiştir. Bu yüzden 12. Piyade Tümeni Brest'e ve 14. Mekanize Kolordu karargâhı Kobrin'e kaydırılmışlardır. Erickson'un değişine göre, '4. Ordu aynı anda rezerve ve ikinci basamaktan yoksun bırakılmıştır'^[3] 4. Ordu Bug Nehri karşısında Alman 4. Ordu (on iki piyade tümeni ve bir süvari tümeni) ve 2. Panzer Grubu konuşlandırılmışlardır. 10 Haziran'da ordu komutanı Tümgeneral A. A. Horobkov bazı birimleri zorluklarla karşı karşıya olduğunu öğrenmiştir. Örneğin 14. Mekanize Kolordu komutanı Tümgeneral S. İ. Oborin, kendi askerlerinin yarısından fazlasının eğitim görmeden askere alındığı, topçu birliklerinin mermisiz topları aldığı ve kolordunun dörtte birinin hareketini sağlayabilecek kamyonu bile olmayıp geri kalanların yaya yürümek zorunda kaldığını vurgulamıştır.^[4]

Tihvin Savunması

1941 yılının Ekim - Aralık aylarında Tihvin'deki savunma ve saldırıya karışmıştır. 17 Aralık 1941'de Volhov Cephesi'ne ayrılmıştır. Ocak 1942 ile Kasım 1943 arasında Volhov ve Leningrad cephelerinde cephe arkası hizmetleriyle de meşgul olmuştur. Doğu Cephesi'nin diğer kesimleriyle farklı olarak kuzey kesiminde Kızıl Ordu 1943'e kadar kayda değer toprakları geri alamamıştır.

İkinci kuruluş

4. Ordu Kasım 1943'te lağvedilmiş ve Ocak 1944'te Transkafkasya Askerî Bölgesi'nin bir kolu olarak tekrar kurulmuştur. Yeni kurulan 4. Ordu'nun kurmayları, 34. Ordu'nun kurmaylarından ibaretti. Ordu 1921 İran-Sovyet Antlaşması gereğince Ağustos 1945'e kadar İran'da görevlendirilmiştir.

Şubat 1944'te, 4. Ordu şu birimlerden teşkil edilmekteydi:^[5]

HQ, 58. Kolordu (68. Dağ Tümeni, 75. Piyade Tümeni, 89. Piyade Tümeni, 90. Piyade Tugayı)
HQ, 15. Süvari Kolordusu (1., 23. ve 39. süvari tümenleri, 1595. Tanksavar Alayı, 15. Bağımsız Tanksavar Taburu, 17. Havan Taburu)
28. Uçaksavar Takımı
492. Saldırı Uçuş Alayı
167. Avcu Uçuş Alayı

Komutanlar

A. A. Korobkov (1. kuruluş)
L. M. Sandalov (2. kuruluş)
V. F. Yakovlev (2. kuruluş)
Kirill Meretskov (2. kuruluş)
P. A. İvanov (2. kuruluş)
P. İ. Lyapin (2. kuruluş)
N. İ. Gusev (2. kuruluş)
İ. G. Sovietnikov (2. kuruluş)

Savaş sonrası

II. Dünya Savaşı sonrasından Sovyetler Birliği'nin dağılması'na kadar 4. Ordu Transkafkasya Askerî Bölgesi içinde Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne yerleştirilmiştir. Karargâhı Bakü'de olup 1946'da ordu İran'dan geldikten sonra Bakü Askerî Bölgesi kaldırılmıştır. 1940'lı yılların sonlarına doğru Bakü bölgesinde bulunan aşağıdaki listede gösterilen tümenlerin çoğu 4. Ordu'ya katılmıştır. Savaş dönemindeki bu tümenler arasında, 1980'li yılların sonlarına doğru sadece Sovyetler Birliği Mareşali F. İ. Tolbuhin adı verilen 60. Motorize Piyade Tümeni (296., sonraki 6. Piyade Tümeni) kalmıştır.

Soğuk Savaşı döneminde muharebe düzeni

1980'li yılların son döneminde 4. Birleşik Ordu şu birliklerden teşkil edilmekteydi:

23. Motorize Piyade Tümeni (Gence ve Şamkir). (aslen 7. Muhafız Süvari Kolordusu'na bağlı 14. ve 16. muhafız süvari tümenleri)
60. Motorize Piyade Tümeni, Lenkeran
216. Motorize Piyade Tümeni (1980'li yılların ortasında lağvedildi)
295. Motorize Piyade Tümeni, Bakü (eski 295. Piyade Tümeni, 49. Piyade Tümeni).
Diğer küçük kuruluş ve birimler.

Kaynakça

^ BOVO (00 СВЭ, Ô.8, ß.468.)(00 СВЭ, т.8, с.468.) 00; Western Special MD, A.G. Lenskii, Сухопутные силы РККА в предвоенные годы. Справочник. — Санкт-Петербург Б&К, 2000
^ Niehorster, Order of Battle, 22 June 1941 7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ John Erickson, Road to Stalingrad, 2003, Cassel Military Paperbacks edition, p.86-7.
^ Erickson, 2003 edition, p.90-1.
^ Combat Composition of the Soviet Army ('BSSA'), 1 February 1944, via Axis History Forum

V.I. Feskov, K.A. Kalashnikov, V.I. Golikov, The Soviet Army in the Years of the Cold War 1945-91, Tomsk University Publishing House, Tomsk, 1994
German Wikipedia 1 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
see also http://samsv.narod.ru/Arm/a04/arm.html 14 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] BOVO (00 СВЭ, Ô.8, ß.468.)(00 СВЭ, т.8, с.468.) 00; Western Special MD, A.G. Lenskii, Сухопутные силы РККА в предвоенные годы. Справочник. — Санкт-Петербург Б&К, 2000

[2] Niehorster, Order of Battle, 22 June 1941 7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[3] John Erickson, Road to Stalingrad, 2003, Cassel Military Paperbacks edition, p.86-7.

[4] Erickson, 2003 edition, p.90-1.

[5] Combat Composition of the Soviet Army ('BSSA'), 1 February 1944, via Axis History Forum

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]