Altışehir (Geleneksel Uygurca: آلتی شهر, Modern Uygurca: ئالتە شەھەر, Uygur Kiril: UygurcaАлтә-шәһәр; romanize: Altä-şähär or Alti-şähär),[1] ayrıca Kaşgarya olarak da bilinir,[2][3] Tarım Havzası bölgesi için 18. ve 19. yüzyıllarda kullanılan tarihi bir isimdir. Terim, günümüzde Çin'in Güney Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan Kaşgar da dahil olmak üzere Tarım'ın kenarı boyunca kurulmuş olan vaha kasabalarına atıfta bulunur ve Türk dillerinde 'altı şehir' anlamına gelir.[4][5][6][7][8][9]

Etimoloji

değiştir

Altışehir adı, Türkçe altı ve Farsça shahr ('şehir') kelimelerinden türetilmiştir.[10] Altışehir terimi, 18. ve 19. yüzyıllarda Tarım Havzası'nın Türkçe konuşan sakinleri tarafından[11] ve 19. yüzyılda bazı Batılı kaynaklar tarafından benimsenmiştir.

Bölge için kullanılan diğer yerel adlar arasında Dorben Şehir ('Dört Şehir') ve Yeti Şehir ('Yedi Şehir') vardı.[10][11] Aynı bölge için Batılılar tarafından kullanılan terim ise Kaşgarya'dır. Çing kaynakları bölgeye öncelikle Nanlu veya 'Güney Çemberi' olarak atıfta bulunur. Bölge için diğer Çing terimleri arasında Huijiang (回疆, 'Müslüman Sınırı'), Huibu (回部, 'Müslüman Bölgesi'), Bacheng ('Sekiz Şehir') veya Nanjiang ('Güney Sınırı') bulunmaktadır.[12]

Onomatoloji

değiştir
 
Çing hanedanlığı döneminde Altışehir'den bir Türk Müslümanı betimleyen resim.

18. yüzyılda, 1759'da Çing'in Sincan'ı ele geçirmesinden önce, Tarım çevresindeki vaha kasabalarını yöneten bir tekli siyasi yapı yoktu ve Altışehir, özel olarak herhangi bir şehirden ziyade genel olarak bölgeyi işaret etmekteydi.[13] Bölgeye gelen yabancı ziyaretçiler, çeşitli listeler halinde şehirleri belirlemeye çalışmaktaydı.

Albert von Le Coq'a göre, 'Altı Şehir' (Altışehir) (1) Kaşgar ; (2) Maralbeşi (Maralbashi, Bachu); (3) Aksu (Aksu), alternatif olarak Kargilik (Yecheng); (4) Yengisar (Yengi Hisar); (5) Yarkent (Yarkand, Shache); ve (6) Hotan'dan oluşmaktaydı.[13] W. Barthold daha sonra Yengisar'ı Kuçar (Kuqa) ile değiştirdi. Aurel Stein'e göre, 20. yüzyılın başlarında, Çing yöneticileri bu terimi, Hotan'ın kendisi de dahil olmak üzere, (2) Yurungqash, (3) Karakaş (Qaraqash, Moyu), (4) Çira (Chira, Cele), (5) Keriya (Yutian) ve altıncı belgelendirilmemiş yer olarak kullanmaktaydı.

' Yedi Şehir ' terimi Yakub Beg'in Turfan'ı ele geçirmesinden sonra kullanılmış olabilir ve (1) Kaşgar; (2) Yarkent; (3) Hotan; (4) Uçturfan (Uch Turfan); (5) Aksu; (6) Kuçar ve (7) Turfan'ı kapsamaktadır.[13]

'Sekiz Şehir' terimi (Uygur Kiril: UygurcaШәкиз Шәһәр, Şäkiz Şähār), Çing Çincesi Nanlu Bajiang teriminin (kelimenin tam anlamıyla 'Güney Çemberi'ndeki Sekiz Şehir') Türkçe çevirisi olabilir; batıda (1) Kaşgar, (2) Yengisar, (3) Yarkent ve (4) Hotan ile doğuda (5) Uçturfan, (6) Aksu, (7) Karaşehir (Qarashahr, Yanqi) ve (8) Turfan'ı kapsamaktadır.[13]

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Uyghur Nation: Reform and Revolution on the Russia-China Frontier. Harvard University Press. 4 Nisan 2016. ss. 319-. ISBN 978-0-674-97046-5. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  2. ^ Onuma, Takahiro. 2017. "The 1795 Khoqand Mission and Its Negotiations with the Qing 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Pp. 91–115 in Kashgar Revisited: Uyghur Studies in Memory of Ambassador Gunnar Jarring, edited by I. Bellér-Hann, B. N. Schlyter, and J. Sugawara. Leiden: Brill. DOI:10.1163/9789004330078_007.
  3. ^ The empire of the steppes: a history of central Asia. Rutgers University Press. 1970. s. 344. ISBN 978-0-8135-0627-2. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  4. ^ ed. Bellér-Hann 2007 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 5.
  5. ^ Familiar strangers: a history of Muslims in Northwest China. University of Washington Press. 1 Temmuz 1998. ss. 59-. ISBN 978-0-295-80055-4. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  6. ^ Contestation and Adaptation: The Politics of National Identity in China. OUP USA. 19 Eylül 2013. ss. 160-. ISBN 978-0-19-993629-8. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  7. ^ Community Matters in Xinjiang, 1880-1949: Towards a Historical Anthropology of the Uyghur. BRILL. 2008. ss. 39-. ISBN 978-90-04-16675-2. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  8. ^ Oasis Identities: Uyghur Nationalism Along China's Silk Road. Columbia University Press. 1997. ss. 31-. ISBN 978-0-231-10786-0. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  9. ^ Bones in the Sand: The Struggle to Create Uighur Nationalist Ideologies in Xinjiang, China. Harvard University. 1992. s. 43. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  10. ^ a b Newby 2005: 4 n.10 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ a b Ethnicity, Authority, and Power in Central Asia: New Games Great and Small. Taylor & Francis. 2010. s. 45. 
  12. ^ Xinjiang: China's Muslim Borderland. M.E. Sharpe. 15 Mart 2004. ss. 30-. ISBN 978-0-7656-3192-3. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  13. ^ a b c d Bellér-Hann 2008: 39 nn.7 & 8 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Bibliyografya

değiştir

Konuyla ilgili yayınlar

değiştir