Avrupa'da Osmanlı savaşları

Avrupa'da Osmanlı savaşları Osmanlı İmparatorluğu ile eski Orta Çağ'dan 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan çeşitli Avrupa devletleri arasındaki bir dizi askeri çatışma idi. İlk çatışmalar 13. yüzyılda Bizans-Osmanlı savaşları, ardından da 14. yüzyılda Bulgar-Osmanlı savaşları ve Sırp-Osmanlı Savaşları başlamıştır. Bu devrin büyük bölümü, Osmanlı'nın Balkanlara açılmasıyla karakterize edildi. Osmanlı İmparatorluğu, 15. ve 16. yüzyıllarda Orta Avrupa'ya daha fazla girdi ve Avrupa'daki toprak taleplerinin zirvesinde kaldı.

Osmanlı-Venedik Savaşları, 1423'ten başlayarak dört yüz yıl boyunca devam etti ve 1718 yılına kadar sürdü. Bu dönem, Negroponte'nin 1470'te düşüşüne, 1571'de Mağusa'nın (Kıbrıs) düşüşüne, 1571'de (o zamanki en büyük deniz savaşı) Lepanto Savaşı'nda Osmanlı filosunun yenilmesi, 1669'da Candia'nın (Girit'in) düşüşüne, Venedik'in 1680'lerde Morea'ya (Peloponnese) yeniden yerleşmesi ve tekrar 1715'te kaybedilmesi. Venedik egemenliğinde Corfu adası, Osmanlılar tarafından fethedilmeyen tek Yunan adası olarak kaldı.

Onyedinci yüzyılın sonlarında, Avrupalı güçler Osmanlı aleyhine pekişmeye başladılar ve Kutsal Ligi kurdular. 1683-99 Büyük Türk Savaşı sırasında birtakım Osmanlı toprak kazanımlarını tersine çevirdi. Bununla birlikte, Osmanlı orduları on sekizinci yüzyılın ikinci yarısına kadar Avrupalı rakiplerine karşı kendilerini tutabilmişlerdir. On dokuzuncu yüzyılda Osmanlılar, Sırpların (1804-1817) ve Yunanların (1821-1832) ayaklanması ile karşı karşıya kalmışlardır. Bu, imparatorluğu daha da istikrarsızlığa uğratan Rus-Türk savaşlarıyla birlikte gerçekleşti. Osmanlı yönetiminin son geri çekilişi, Birinci Dünya Savaşı'nın bitiminde, Sevr Antlaşması'nın imzalanmasıyla başlayan I. Balkan Savaşı'yla (1912-1913) geldi.

Kuruluş (1299-1326)

Bizans imparatorluğu

Zayıflamış Bizans İmparatorluğu'na 1356'da darbe vurduktan sonra, Osmanlı İmparatorluğu 14. yüzyılın ortalarında batıya doğru genişlemeye başlamış ve Avrupa kıtasına girmiştir.

Constantinople, Varna Savaşı ve Kosova'nın İkinci Savaşı sonrasında 1453'te düştü.

Geri kalan Yunan devleti 1461'de (Trabzon İmparatorluğu) düştü.

Bulgar imparatorluğu

Ana madde: Bulgar-Osmanlı Savaşları (en:Bulgarian–Ottoman wars)

14. yüzyılın ikinci yarısında, Osmanlı İmparatorluğu, 1371'de Maritsa Savaşı'ndan sonra Trakya ve Makedonya'nın tamamını alarak Balkanlar'da kuzey ve batı yönünde ilerlemeye başladı. Sofya 1382'de, ardından İkinci Bulgar İmparatorluğu başkenti Tarnovgrad 1393'te ve 1396'da Nicopolis Savaşı'ndan sonra devletin kuzeybatısı kalanları işgal edildi.

Sırp İmparatorluğu

Ana madde: Sırp-Osmanlı Savaşları (en:List of Serbian–Ottoman conflicts)

Önemli bir rakip olan genç Sırp İmparatorluğu, bir takım seferlerle fethedilmiştir. Özellikle de 1389'da Kosova Savaşı'nda, her iki ordunun liderleri öldürülmüş ve Sırp savaşı epik bir savaş olarak, Sırbistan için sonun başlangıcı olarak merkezi bir rol kazandı. Sırbistan'ın çoğu 1459'a kadar Osmanlılara düşmüş, Macaristan Krallığı 1480'de kısmen bir yeniden uzlaşma yapmış, ancak 1499 yılına kadar tekrar düşmüştür. Sırp İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu, Venedik Cumhuriyeti ve Kraliyet Macaristan arasında bölünmüştür.

1493'te Osmanlı ordusu Hırvatistan ve Styria'ya başarıyla baskın düzenledi.

Yükselme dönemi (1453-1683)

Ana madde: Osmanlı İmparatorluğu yükselme dönemi

Arnavutluk'ta Savaşlar

1385 Savra Savaşı'nda Arnavutluk'un çoğunu Osmanlılar aldı. Osmanlılar, 1479'da Şkodër'ı ve 1501'de Durrës'i ele geçirmesinden sonra Arnavutluk'un tamamı topraklarını ele geçirdi.

Feodal bir asilzadenin oğlu olan ve 25 yıldan uzun süre Osmanlı saldırılarını savuşturmayı başaran George Castriot sayesinde direniş uzun yıllar sürmüş ve sonuçta Osmanlılar Şkodra kuşatmasını 1478-79'da sonuçlandırmışlardır.

Arnavut direncinin, Batı Uygarlığının Doğu cephesindeki Osmanlı gelişimini durdurması, İtalyan yarımadasını Osmanlı fethinden kurtarması üzerine tartışılmıştır. Sultan II. Mehmed, 1481'de, Arnavut direnişinin çöküşünden sadece iki yıl sonra ve bir İtalyan seferini başlattıktan bir yıl sonra öldü.

Bosna'nın fethi

Osmanlı İmparatorluğu 1388'de Bosna'ya ilk ulaştı ve burada Bileca Savaşı'nda Bosna güçleri tarafından yenildikten sonra geri çekilmek zorunda kaldı. 1389'daki Kosova Savaşı'nda Sırbistan'ın düşüşünden sonra, Türkler Bosna Krallığına çeşitli saldırılar başlattı. Bosnalılar kendilerini savundu, fakat başarıları çok da azdı. Bosnalılar, son Bosnalı Kral Stjepan Tomašević'in Türkleri itmek istediği Bosna Kraliyet Jajce kalesinde şiddetle direndi. Osmanlı ordusu, birkaç ay boyunca Jajce'yi 1463'te kuşatma sonrasında ele geçirdi ve Bosna'nın Orta Çağ'daki Bosna'yı sona erdiren son Kralı idam etti.

Kosaça Hanedanı, Hercegovina'yı 1482 yılına kadar korudu.

Hırvatistan

Bosna Krallığı'nın 1463'te Osmanlı'ya düşmesinden sonra, Hırvatistan'ın güney ve orta kesimleri korunmasız kaldı ve savunması, kendi masrafları ile sınır bölgelerinde daha küçük askerleri tutan Hırvat kölelerine bırakıldı. Bu arada Osmanlılar, Neretva nehrine ulaştılar ve 1482'de Hersek'i (Rama) fethederek sınır şehirlerinden ustalıkla kaçınarak Hırvatistan'a girdiler. Krbava Savaşı'ndaki belirleyici bir Osmanlı zaferi, tüm Hırvatistan'ı sarstı. Bununla birlikte Hırvatlar, üstün Osmanlı güçlerinin saldırılarına karşı kendilerini savunmak için sürekli girişimlerde bulunmaktan vazgeçmediler. Hırvatistan'ın Osmanlı İmparatorluğuna karşı direnişi yaklaşık iki yüz yıl sonra Sisak Savaşı'ndaki elde edilen zafer, Osmanlı yönetiminin ve yüz yıllar süren Hırvat-Osmanlı Savaşı'nın sona ermesine işaret etti. 1595 yılında Petrinja'daki kaçan kalıntıları takip eden Viceroy'un ordusu zaferini kesinleştirdi.

Macar Krallığı'nın merkez kısımlarının fethi

Batıda Hırvatistan'dan doğudaki Transilvanya'ya kadar uzanan Macaristan Krallığı, Osmanlı gelişmeleriyle de büyük bir tehdit altında kaldı. 176 yıl boyunca bir dizi sonucu belirsiz savaştan sonra, krallık sonunda 1526'daki Mohács Savaşı'nda çöktü ve topraklarının birçoğu ya fethedildi ya da Osmanlı hâkimiyetine girdi (Macaristan'daki 150 yıllık hakimiyet, 17. yüzyıla kadar sürdü ancak Macar Krallığı'nın bazı kısımları 1421'den 1718 yıllarına kadar Osmanlı yönetimi altındaydı).

Sırbistan'ın Fethi ve Voyvodina isyanı

1371'de Maritsa Savaşı'nda Osmanlılar tarafından verilen ağır kayıplar sonucu Sırp İmparatorluğu birkaç prensliğe dönüşmüştü. 1389'da Kosova Savaşı'nda Sırp güçleri tekrar yok edildi. 15. ve 16. yüzyıl boyunca, çeşitli Sırp krallıkları ve Osmanlı İmparatorluğu arasında sürekli mücadeleler yapıldı. Dönüm noktası, Konstantinopolis'in Türklere düşmesi oldu. 1459'da kuşatmayı takiben Sırp şehri Smederevo düştü. Karadağ, 1499 yılına kadar işgal edildi. Belgrad, Osmanlı güçlerine karşı son büyük Balkan şehri oldu. 1456'da Sırplar, Macarlar ve Avrupalı haçlılar Belgrad Kuşatması'nda Türk ordusunu mağlup ettiler. 70 yıldan uzun bir süredir Osmanlı saldırılarını kovduktan sonra Belgrad nihayet 1521'de Macaristan Krallığı'nın büyük bir bölümü ile birlikte düştü. 1526 ve 1528 yılları arasındaki Voyvodina isyanı, Sırp İmparatorluğunun son Sırp topraklarından Osmanlılara direnen Vojvodina'da ilan edilmesine yol açtı. Sırp Despotluğu 1459'da düştü ve böylelikle iki yüzyıldır Osmanlı'nın Sırp prensliklerini fethi tamamlanmış oldu.

1463-1503: Venedik'le Savaş

Venedik Cumhuriyeti'yle olan savaşlar 1463'te başlamıştır. Uzun süren Şkodra kuşatmasından sonra 1479'da (1478-79) olumlu bir barış antlaşması imzalanmıştır. 1480'de Venedik filosu tarafından engel olunamayan Osmanlılar, Rodos'u kuşatıp Otranto'yu ele geçirdi. Venedik'le Savaş 1499'dan 1503'e kadar devam etti. 1500 yılında, Gonzalo de Córdoba'nın komutasında bulunan bir İspanyol-Venedik ordusu, doğu Venedik topraklarında Osmanlı saldırısını geçici olarak durdurarak Kefalonia'yı ele geçirdi. Osmanlı'nın Preveze Deniz Muharebesi'ndeki zaferinin ardından devam eden saldırı, 1538'de Papa III. Pavlus tarafından toplanan bir Hristiyan ittifakı ve bir Osmanlı donanması arasında savaşa yolaçtı.

1462-1483: Wallach ve Moldova seferleri

Moldova İmparatorluğu'nun Stephen'ı, o zamana kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun en büyük yenilgilerinden biri olan 1475'te Vaslui Muharebesi'nde Osmanlı Sultanı II. Mehmed'in ordularını mağlup ettikten sonra Türk savaşı geçici olarak durduruldu. Stephen ertesi yıl Războieni'de (Valea Albağı Savaşı) yenilgiye uğradı ancak Osmanlı ordusu bir kale olan Cetatea Neamţului kuşatmasında başarısız olduktan sonra çekilmek zorunda kaldı.

1526-1566: Macaristan Krallığının Fethi

1526 yılında Mohács Savaşı'nda Osmanlı zaferinden sonra Macaristan Krallığı'nın yalnızca güneybatı kesimi fethedildi. 1526 ve 1556 yılları arasında Osmanlı seferleri, küçük seferler ve büyük yaz istilaları ile devam etti. Birlikler Balkan Dağlarının güneyinden kış öncesi dönecekti. 1529'da ilk büyük saldırılarını Avusturya Habsburg Monarşisi'ne kurarak Viyana kentini ele geçirmeye çalışıyorlardı (Viyana Kuşatması). 1532'de, ana orduda 60.000 askerle Viyana'ya yönelik bir başka saldırı, Macaristan'ın batısındaki Kőszeg'in küçük kale (800 asker) tarafından intihar savaşıyla mücadele edilerek kaldırıldı. İstilacı birlikler, kış yaklaşıncaya ve Habsburg İmparatorluğu Viyana'da 80.000 kişilik bir güç oluşturuncaya kadar tutuldu. Osmanlı birlikleri Styria üzerinden geri döndüler.

Bu arada, 1538'de Osmanlı İmparatorluğu Moldova'yı istila etti. 1541'de Macaristan'da bir başka kampanya, bugüne kadar Macaristan'ın başkenti Budapeşte'yi oluşturan Buda ve Pest'i büyük oranda kansız bir şeklide teslim alındı: Bununla birlikte, 35-40.000 kişilik ordu, Sultan Süleyman'ın Viyana'ya bir başka saldırı düzenlemesi için yeterli değildi. 1547'de Habsburglar ve Osmanlı İmparatorlukları arasında geçici bir ateşkes imzalandı ve Habsburglar tarafından yakında göz ardı edildi.

Osmanlı İmparatorluğu, Habsburglar ve Macaristan topraklarına karşı 1566-1568 yılları arasında bir başka büyük savaş gerçekleştirdi. Kale'nin nihayet alındığı üçüncü kuşatma olan 1566 yılındaki Szigetvar Muharebesi'nden sonra yaşlı Sultan Süleyman'ın o yıl ölmesi üzerine Viyana'nın zorlanmayı engellenmiştir.

1522-1573: Rodos, Malta ve Kutsal Ligi

Üç ay kuşatma sonrasında, Osmanlı ordusu Malta'nın tüm kalelerini kontrol altına alamadı. 6000 - 8500 arasında Malta kuvvetlerine karşı, 22000 - 48000 civarında olan Osmanlılar, zamanın en büyük Müslüman generallerinden biri de dahil olmak üzere 10000 kayıp vererek Malta'yı fethetmede başarısız oldu ve püskürtüldüler.

Malta düşmüş olsaydı, Sicilya ve anakara İtalya bir Osmanlı istilası tehlikesi altına girmiş olabilirdi. Aynı zamanda Saint John Şövalyelerinin ve Malta'daki varlığı, Hristiyanlığın Müslüman fethine karşı savunmasına yardımcı olması bakımından önemini vurguladı.

1570'ten 1573'e kadar süren Akdeniz kampanyası, Osmanlı'nın Kıbrıs'ı fethetmesine neden oldu. Bu dönemde Venedik'in Kutsal Birliği, Papalık Devletleri, İspanya, Malta'daki Aziz Şövalyeler ve başlangıçta Portekiz Osmanlı İmparatorluğuna karşı kuruldular. Lig'in Lepanto Savaşı'ndaki (1571) zaferi Osmanlı'nın denizdeki baskınını sona erdirdi.

1570-1571: Kıbrıs'ın Fethi

1570 yazında Türkler yine saldırdı, ancak bu sefer baskın değil, tam kapsamlı bir işgal yapıldı. Lala Mustafa Paşa komutasındaki süvari ve topçu da dahil olmak üzere yaklaşık 60.000 asker, 2 Temmuz 1570'te Limasol yakınlarında karşılanmamış bir yere indi ve Lefkoşa kuşatıldı. Mağusa, direndi ve Eylül 1570'ten Ağustos 1571'e kadar şehri savunmaya çalıştılar.

1570'te Osmanlı İmparatorluğu ilk önce Kıbrıs'ı ele geçirdi ve Lala Mustafa Paşa, Venedik'e meydan okuyarak Kıbrıs'ın ilk Osmanlı valisi oldu. Aynı zamanda Papa, Papa Devletleri, Malta, İspanya, Venedik ve diğer bazı İtalyan devletleri arasında bir koalisyon kurdu ve gerçek bir sonuç vermedi. 1573'te Venedikliler, Roma Katolik Kilisesi'nin etkisini kaldırarak ayrıldılar.

1620-1621: Polonya-Litvanya

Moldova üzerinde savaşıldı. Polonya ordusu Moldova'ya ilerledi ve Cecora Muharebesi'nde Osmanlıya yenildi. Polonyalılar gelecek sene, Hotin Muharebesi'ndeki Türk kuşatmasını geri çevirdiler. 1633'te başlayan bir başka çatışma daha sonra çöküntüye uğradı.

1657-1683 Habsburg'larla Savaşların Sonuçlanması

1657'de, 1526'dan sonra Osmanlı İmparatorluğu'na haraç ödeyerek yarı bağımsızlığa kavuşan eski Macar Krallığı'nın doğu bölgesi Transilvanya, Doğu'da bulunan Tatarlara saldırmak için yeterince güçlü hissetti ve daha sonra Osmanlı İmparatorluğu, Tatarların savunmasına geldi. Savaş, Macarlar için yenilgi ile sonuçlanarak 1662 yılına kadar sürdü.

Aynı zamanda 1663-1664 yılları arasında Avusturya'ya karşı bir başka kampanya düzenlendi. Ancak, 1 Ağustos 1664'te Saint Gotthard Savaşı'nda Raimondo Montecuccoli tarafından Türkler yenildi ve Avusturya ile Vasvar Barışına girmeye zorlandı (1683).

1683-1699: Büyük Türk Savaşı - Macaristan'ın Kaybetmesi ve Morea

Büyük Türk Savaşı, Habsburg yönetimine isyan eden Protestan Macar soylu tarafından desteklenen, 140.000 kişilik büyük bir işgal kuvvetinin Viyana'ya yürüdüğü 1683'te başladı. İstilayı durdurmak için, Avusturya ve Polonya (özellikle Viyana Savaşı'nda), Venedikliler ve Rus İmparatorluğu'ndan oluşan başka bir Kutsal Ligi kuruldu. Viyana Savaşı'nı kazandıktan sonra Kutsal Birlik, üst düzey yetkileri eline aldı ve Macaristan'ın yeniden fethedilmesini gerçekleştirdi. Savaş 1699'da Karlowitz Antlaşması ile sona erdi. Savoy Prensi Eugene, ilk önce 1683'te kendisini seçti ve 1718 yılına kadar en önemli Avusturya komutanı olarak kaldı.

Duraklama (1699-1774)

Ana madde: Osmanlı İmparatorluğu duraklama dönemi

18. yüzyıl

İkinci Rus-Türk savaşı Prut yakınlarında 1710-1711 yılları arasında gerçekleşti.

1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı: Avusturya ve Venedik'le olan bir başka savaş 1714'te başlamıştır. Avusturya, 1718'de Passarowitz Antlaşması ile biten eski Macar Krallığı'nın kalan bölgelerini fetheder.

Rusya ile bir başka savaş 1735'te başladı. Avusturyalılar 1737'de katıldı; Savaş 1739'da Belgrad Antlaşması (Avusturya ile) ve Niš Anlaşması (Rusya ile) ile sona erdi.

Dördüncü Rus-Türk Savaşı 1768'de başladı ve 1774'te Kuchuk-Kainarji Antlaşması ile sona erdi.

Ancak Rusya ve Avusturya ile bir başka savaş 1787'de başladı; Avusturya ile 1791 Sistova Antlaşması ve 1792 Rusya ile Jassy Antlaşması ile sona erdi.

1798-99 yılları arasında Fransa'nın I. Napolyon tarafından Mısır ve Suriye'ye yapılan bir istila, ancak Britanyalı müdahalesi nedeniyle sona erdi.

Napolyon'un Mısır'a giderken Malta'yı ele geçirmesi sonucunda, Rusya ve Osmanlılar arasındaki ittifak birlikteliği sonucunda İyon Adalarıına ortak bir deniz seferi yapıldı. Bu adaların başarılı bir şekilde fethedilmesi, Yedi Ada Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açtı.

19. yüzyıl

Birinci Sırbistan Ayaklanması 1804'te, ardından İkinci Sırp Ayaklanması 1815'te gerçekleşti; 1867'de Sırbistan tamamen özgürleşti. Resmi olarak tanınan bağımsızlık 1878'de gerçekleşti.

Altıncı Rus-Türk Savaşı 1806'da başladı ve Napolyon'un Rusya'yı işgalinden sadece 13 gün önce Mayıs 1812'de sona erdi.

Moldova-Eflak ayaklanması (en:Wallachian uprising of 1821) başladı (Yunan Devrimi ile aynı anda başlanarak).

Büyük Güçlerin 1827'den Rusya'ya (yedinci Rus-Türk savaşı, 1828-1829) dahil olduğu 1821'den 1832'ye kadar olan Yunan Kurtuluş Savaşı'nda Yunanistan bağımsızlığını kazandı; Edirne Antlaşması savaşı bitirdi.

Osmanlı çöküşü (1828-1908)

Ana madde: Osmanlı İmparatorluğu reform dönemi

Bosna isyanları 1831-1836, 1836-1837, 1841.

Arnavut isyanları 1820-1822, 1830-1835, 1847.

1852-1853'te Karadağ ile Savaş.

Sekizinci Rus-Türk savaşı 1853-1856, Kırım Savaşı, Birleşik Krallık ve Fransa Osmanlı İmparatorluğu tarafında savaşa katıldı. Paris Antlaşması ile sona erdi.

1858-1859'da Karadağ ile ikinci savaş.

1862'de Karadağ, Bosna ve Sırbistan ile savaş (en:Montenegrin–Ottoman War (1861–62)).

1866'da Girit Ayaklanması.

1876'daki Bulgar İsyanı.

Dokuzuncu ve nihai Rus-Türk savaşı 1877'de başladı, aynı yıl Osmanlılar Konstantinopolis Konferansı'ndan çekildiler. Romanya daha sonra bağımsızlığını ilan etti ve Sırplar ve Bulgarlar ile nihayetinde Ruslar tarafından Türkiye'ye savaş açtı. Avusturya 1878'de Bosna'yı işgal etti. Ruslar ve Osmanlılar, 1878 başlarında San Stefano Antlaşması'nı imzaladılar. Zamanın tüm Büyük Güçlerinin katıldığı Berlin Kongresinde yapılan görüşmelerin ardından, 1878 Berlin Antlaşması birçok toprak değişikliğini kabul etti.

1878'de Doğu Rumeli'ye bir miktar özerklik yapıldı, isyan edildi ve 1885'te Bulgaristan'da isyana katıldı. Teselya, 1881'de Yunanistan'a devredildi; ancak Yunanistan, 1897'de İkinci Girit Ayaklanmasına yardım etmek için Osmanlı İmparatorluğu'na saldırdıktan sonra, Teselya'da yenildi.

Dağılma dönemi (1908-22)

Ana madde: Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi

İtalo-Türk Savaşı

Ana madde: İtalo-Türk Savaşı

1911'de İtalya, Osmanlı İmparatorluğu tarafından kontrol edilen Libya'ya girdi. Savaş, Tripoli'nin ilhak edilmesi ile sona erdi.

İlinden İsyanı

Ana madde: İlinden İsyanı

1912-13: Balkan Savaşları

1912 ve 1913'te iki Balkan Savaşı, Avrupa'daki Osmanlı İmparatorluğu'na karşı daha fazla harekete geçti. Balkan Birliği, önce Makedonya'yı ve Trakya'nın çoğunu Osmanlı İmparatorluğu'ndan fethedip, daha sonra ganimetlerin bölünmesi üzerine birbirlerine düştüler. Arnavutluk, çeşitli ayaklanmalar ve ayaklanmalar sonrasında 1912'de Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti. Bu, Türkiye'nin Avrupa'daki mülklerini azalttı ve Doğu Trakya'daki (Rumeli) şimdiki sınırlarına döndürdü.

I. Dünya Savaşı

Ana madde: I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu tarihi

I. Dünya Savaşı (1914-1918), 1922'de resmen sona eren Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünün nihai nedeni oldu. Bununla birlikte, savaş zamanında İmparatorluk, Britanyalı Kraliyet Donanmasının Çanakkale Savaşı'nda (1915-1916) istilayı durdurarak İstanbul'a ulaşmasını engelledi. Yine de, Lozan Antlaşması (1923) hükümleri uyarınca İmparatorluk sonunda düştü.