Aya Stefanos Kilisesi

Aya Stefanos Kilisesi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde, 19. yüzyılın ortalarında Eğirdir'de inşa edilmiş olan bir Rum Ortodoks kilisesidir. Eğirdir, o dönemde farklı etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı çok kültürlü bir yerleşim yeriydi ve Rum Ortodoks cemaati burada önemli bir varlık gösteriyordu. Kilisenin yapımında kullanılan malzemeler ve mimari tarzı, bu topluluğun kültürel ve dini kimliğini yansıtır.[1]

Aya Stefanos Kilisesi'nin içten bir görüntüsü

Mimari ve sanatsal özellikler

değiştir
 
Aya Stefanos Kilisesi'nin dıştan bir görüntüsü

Aya Stefanos Kilisesi, tipik Bizans ve erken Osmanlı mimarisinin unsurlarını birleştirir. Yapı genellikle kesme taş ve tuğla kullanılarak inşa edilmiştir. Cepheleri sade olup, fazla süsleme içermemektedir. Kubbesi ve haç planlı yapısı, klasik Ortodoks kiliselerinin özelliklerini taşır.

Kilisenin iç mekânı, ilk inşa edildiği dönemde zengin fresklerle ve dini ikonalarla süslenmişti. Ancak, zaman içerisinde bu süslemeler tahrip olmuştur. Orijinal fresklerin sadece bazı izleri günümüze ulaşabilmiştir. Yapının içinde yer alan apsis, sütunlar ve tavan süslemeleri, dönemin sanatsal anlayışını yansıtır.

Tarihsel süreç ve akıbeti

değiştir
 
Fener Rum Patriği Bartholomeos, Eğirdir'de (2018).

19. Yüzyıl ve Erken 20. Yüzyıl

değiştir

Aya Stefanos Kilisesi, 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında Rum Ortodoks cemaati için önemli bir ibadet merkezi olarak hizmet vermiştir. Eğirdir'deki Rum nüfus, bu dönemde kiliseyi aktif olarak kullanmaktaydı. Ancak, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması sürecinde yaşanan nüfus mübadelesiyle birlikte, bölgedeki Rum nüfusu hızla azalmış ve kilise cemaatsiz kalmıştır.[2][3]

Nüfus Mübadelesi ve Sonrası

değiştir

1923 yılında Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan Lozan Antlaşması ile gerçekleşen nüfus mübadelesi sırasında, Eğirdir'deki Rumlar Yunanistan’a gönderilmiş ve Yunanistan’dan gelen Türkler buraya yerleştirilmiştir. Bu olay, Aya Stefanos Kilisesi'nin terk edilmesine yol açmıştır. Kilise, cemaatinden yoksun kaldığı için uzun yıllar bakımsız bir şekilde kalmıştır.

Modern Dönem

değiştir

Uzun süre harabe halde kalan kilise, bu dönemde çeşitli zararlar görmüştür. Kilisenin yapısal bütünlüğü zaman içinde bozulmuş ve iç süslemeler büyük ölçüde yok olmuştur. Bununla birlikte, 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarında, Türkiye'deki kültürel mirasın korunması konusundaki farkındalığın artmasıyla birlikte, Aya Stefanos Kilisesi’nin de korunması gerektiği kabul edilmiştir. Ancak, bu süreçte kilise için kapsamlı bir restorasyon çalışması yapılmamıştır ve kilise hala zarar görmüş bir şekilde ayakta durmaktadır.

Günümüzde, kilise hem yerel halk hem de turistler için bir tarihî eser olarak ilgi çekmektedir. Aya Stefanos Kilisesi, Eğirdir’in kültürel mirasının bir parçası olarak önemini korumakta, ancak acil koruma ve restorasyon çalışmaları gerekmektedir. Bu kilise, bölgenin çok kültürlü geçmişinin ve tarihi zenginliğinin bir simgesi olarak değerlidir.[4]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Eğirdir: Bir Kültürel ve Sosyal İnceleme
  2. ^ Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'deki Rum Ortodoks Kiliseleri. 
  3. ^ Bizans ve Osmanlı Mimarisi. 
  4. ^ Eğirdir ve Çevresi Tarihi