Petrus

Bizanslı tarihçi için Petrus (patrisyen) sayfasına bakınız.

Simun Petrus (MS 64 ile 68 arasında öldü), İsa'nın on iki havarisinden biridir. İsa'nın diğer bir havarisi olan Andreas'ın kardeşidir.

Papa Simun Petrus
Havari, Papa, Antakya Patriği, şehit
Sonra gelen	Roma Piskopozu (Papa)(Geleneğe Göre): Linus Antakya Piskoposu (Geleneğe göre): Evodius
Papazlığa atanma	33 MS İsa Mesih
Meslek	Balıkçı, Havari

Petrus

Hristiyanlıkta adının önüne "Aziz" unvanı getirilir. Celile, Filistin'de dünyaya gelmiştir. Asıl mesleği balıkçılıktı. Katolik Kilisesi'ne göre ilk Papa'dır ve İsa'nın vekilidir. Hristiyan geleneğine göre Roma'da İmparator Neron'un yönetiminde 29 Haziran 67 tarihinde çarmıha baş aşağı gerilerek öldürüldüğüne inanılır. İlk Roma Piskoposu -başka bir deyişle ilk Papa- olarak kabul edilir. Ayrıca Doğu Hristiyan geleneği tarafından ilk Antakya Patriği olarak görülür. Eski Hristiyan kiliselerinin tümü, Petrus'a büyük bir aziz ve Antakya Kilisesi ile Roma Piskoposluğu'nun kurucusu olarak saygı göstermekle birlikte ardıllarının yetkisine ilişkin tutumlarında farklılık gösterirler. İsa, Katolik inancına göre Matta 16'da (Matta 16:18) Petrus'a Kilise'de özel bir konum vadetmiştir.

Petrus Yeni Ahit'te dört İncil'in her birinde ve Elçilerin İşleri'nde sık sık öne çıkar. Özellikle Markos İncili'nin geleneksel olarak Petrus'un vaazı ile görgü tanıklığı anılarının etkisini gösterdiği düşünülüyordu. Pavlus'un Korintlilere Birinci Mektubu ile Galatyalılara Mektupta Petrus veya Kefas adıyla da bahsedilir. Yeni Ahit ayrıca geleneksel olarak ona atfedilen iki genel mektubu -Birinci Petrus ile İkinci Petrus- içerir. Ancak modern bilim her ikisinin de Petrus tarafından yazılmış olmasını sorgulamaktadır. İkinci Petrus'un MS 90 yılında Petrus öldükten sonra yazıldığı düşünülmekte, Birinci Petrus'un ise Petrus tarafından yazdırılmış olabileceği konusunda akademisyenler arasında farklı görüşler vardır.

Köken bilimi

Petrus (soldaki)

Petrus, Hristiyanlığa göre İsa'nın üzerinde Kilisesini kurmak istediği Kaya'dır (temel kişi). "Kaya" anlamına gelen Aramice Kifas (Latince Petrus) künyesini kendisine İsa vermiştir.

İsa'nın ölümünden sonra Hristiyanlar Petrus'un etrafında kenetlenerek Romalıların tüm saldırılarına karşı inançlarını korudular. Bir gün Pavlus, Barnabas'ın himayesinde Petrus'a gelerek Kilise'ye katılmak istediğini söyledi ve gördüğü vizyonlardan bahsetti. Döndüğünü söyleyen kişiye her ne kadar günahkar olsa da şans tanımak gerektiğine inanan Petrus onu kabul etti.

Erken dönem kilisenin ilk önderi

İnciller ile Elçilerin İşleri, çarmıha geriliş olayları sırasında İsa'yı üç kez inkâr etmesine rağmen Petrus'u en önde gelen havari olarak tasvir eder. Hristiyan geleneğine göre Petrus, İsa'nın göründüğü ilk öğrenciydi. İsa, Petrus'un inkârını dengeledi ve kendisine inanmasını sağladı. Petrus, erken dönem Kilise'nin ilk önderi olarak kabul edilir. Kısa süre sonra bu önderlikte "Rab'bin Kardeşi" Adil Yakup tarafından gölgede bırakıldı. İsa'nın göründüğü ilk kişi olduğu için Petrus'un önderliği, Petrus'un mirasçıları (Hristiyanlar) olarak havarilerin ardıllığının ve ortodoksluğun kurumsal gücünün temelini oluşturur. Bu yüzden Petrus ve önderliği "kilisenin üzerine kurulduğu kaya" olarak tanımlanır.

Havariler arasında yeri

Petrus, Andreas ve İsa

Petrus her zaman incillerde ve Elçilerin İşleri kitabında On İki Havari arasında ilk sırada yer alır (Örneğin bkz. Elçilerin İşleri 1:13). Ayrıca incillerde sık sık Zebedi oğulları Yakup ve Yuhanna'yla birlikte On İki Havari içinde özel bir grup oluşturduğundan bahsedilir. Bu gruptan İsa'nın Başkalaşımı, Yair'in kızının diriltilmesi ve Bahçede Izdırap gibi diğer havarilerin adlarının geçmediği olaylarda da bahsedilmiştir.

Petrus, incillerde sık sık havarilerin sözcüsü olarak tasvir edilir. Katolik bir bilim insanı olan John Vidmar şöyle yazar: "Katolik alimler, Petrus'un diğer havarilerin otoritesinin yerine geçen bir otoriteye sahip olduğu konusunda hemfikirlerdir. Petrus, çeşitli olaylarda onların sözcüsü olmuş, Mattiya'nın seçimini yönetmiştir. Yahudi olmayanların din değiştirmesiyle ilgili tartışmadaki görüşü, son derece önemli görülmüştür."

Elçilerin İşleri'nin yazarı, Petrus'u erken Hristiyan cemaatinin merkezi figürü olarak tasvir eder.

Roma'yla bağlantısı

Erken dönem kilise geleneklerine göre Petrus, Pavlus ile beraber Roma Kilisesi'ni kurmuş, piskoposluğunu yapmış ve sonunda Roma'da ölmüştür.

Papalık

Katolik İnancı'na göre Papa -Roma Piskoposu- Aziz Petrus'un tahtının varisidir. Bu inanca göre Petrus tarihteki ilk Roma Piskoposudur. Fakat Papalık kurumunun Petrus'a dayalı olmadığına, hatta Petrus'un Roma'ya hiç gelmediğine dair söylemler de vardır.

I. Clemens, Petrus ile Pavlus'u öne çıkan inanç kahramanları olarak tasvir eder.

Roma'ya varış

Yeni Ahit yazılarında

Petrus'un Roma'ya geldiğine dair İncil'de kesin bir kanıt yoktur. Fakat Petrus'un Birinci Mektubu'nda "Sizler gibi seçilmiş olan Babil'deki kilise ve oğlum Markos size selam ederler." (1. Petrus 5:13) ayeti geçer. Bu ayette kastedilen "Babil"in esas Babil mi olduğu, yoksa dönemde takma ismi Babil olan Roma mı olduğu tartışılmaktadır. Ayrıca yakın tarihin bir önerisi olarak bahsi geçen Babil'in genel Yahudi diasporası olabileceği ihtimali de ortaya çıkmıştır.

Pavlus, yaklaşık MS 57 yılında Romalılara Mektubunu yazdığında Roma'daki kilise halihazırda gelişmekteydi. Pavlus Roma'da elli kadar kişiyi ismiyle selamlıyor. Ancak bu isimler arasında, daha önceden de tanıdığı kesin olan, Petrus bulunmuyor. Ayrıca Pavlus'un MS 60-62 yılları arasında Roma'da bulunuşunu anlatan "Acts 28" boyunca Petrus ile alakalı hiçbir şeyden bahsedilmiyor.

Kilise Babaları

1. yüzyıl kilise babalarından Antakyalı İgnatius'un yazıları Petrus ile Pavlus'un Romalılara Petrus'un Roma'da olduğuna dair uyarılar verdiğini anlatır. İrinaios 2. yüzyıldaki yazılarında Petrus ile Pavlus'un Roma kilisesinin kurucuları olduğunu ve Linus'u ardıl piskopos olarak atadıklarını anlatır. İskenderiyeli Klement "Petrus'un Roma'dan dünyaya seslendiğini" söyler (MS 190).

Origenes ve Eusebios'a göre Petrus Antakya Kilisesi'ni kurduktan sonra Roma'ya Müjde'yi vaaz etmeye gitti. Ayrıca Antakya Kilisesi'ne başkanlık ettikten sonra ölümüne kadar Roma Kilisesi'ni yönetti. Bir süre Antakya'daki kiliseye başkanlık ettikten sonra Petrus'un yerine Evodius ve ardından Havari Yuhanna'nın öğrencisi olan Ignatius'a geçecekti.

Lacantius MS 318 civarlarında yazdığı "Zulümcülerin Ölümleri Üzerine" isimli kitabında şöyle yazar: "İmparator Neron hükmünü sürerken Havari Petrus Roma'ya geldi ve Tanrı'nın ona verdiği güç ile mucizeler yarattı. Birçok insanı doğru dine döndürerek Rab'be sadık bir tapınak inşa etti."

Ayrıca bakınız

• Petrus Haçı