Bilge İşbara Tamgan Tarkan
Bilge İşbara Tamgan Tarkan ya da Taçam Bey, (?-22 Temmuz ya da 19 Ağustos 719) İkinci Göktürk Kağanlığı döneminde yaşamış olan bir Göktürk devlet adamıdır.
| Bilge İşbara Tamgan Tarkan | |
|---|---|
| Ölüm | 8. yüzyıl |
| Hanedan | Aşina |
| Babası | İl Etmiş Yabgu |
Yaşamı
değiştirBilge İşbara Tamgan Tarkan'ın yaşamı ile ilgili bilgiler son derece kısıtlı olsa da, ölümünün ardından oğlu tarafından kendi adına dikilmiş olan Ongin Yazıtı'nda kendi ile ilgili bazı bilgilere ulaşılmaktadır. Bilge İşbara Tamgan Tarkan Aşina Hanedanlığı'na mensuptur. Babasının adı İl Etmiş Yabgu'dur. İl Etmiş Yabgu'nun İkinci Göktürk Kağanlığı'nın kuruluşunda büyük emekleri vardır. İl Etmiş Yabgu, Kutluk Kağan ile Kapgan Kağan'ın küçük kardeşidir. 682 yılında İlteriş Kağan, Çin hakimiyetinden kurtulup İkinci Göktürk Kağanlığı'nı kurunca, İl Etmiş Yabgu'yu sol şad olarak atamıştır. Bilge İşbara Tamgan Tarkan'ın kardeşinin adı İşbara Tamgan Çor'dur. Bilge İşbara Tamgan Tarkan, Göktürkler'in Çinliler ve Dokuz Oğuzlar ile yaptığı savaşlara katılmıştır.[1] Büyük olasılıkla 22 Temmuz ya da 19 Ağustos 719 tarihinde ölen Bilge İşbara Tamgan Tarkan'ın yuğ töreni bir yıl sonra 720'de oğlu tarafından yapılmıştır.[2] Ardından kendi için Ongin Yazıtı dikilmiştir.
Çin kaynaklarına göre babası İl Etmiş Yabgu, İnel Kağan ile Kül Tegin arasındaki taht mücadelesi sırasında, 716 yılında Kül Tegin tarafından öldürülmüştür. Ancak Bilge İşbara Tamgan Tarkan, yazıttan anlaşıldığı üzere, babasının İlteriş Kağan'a sadık olduğu gibi Kül Tegin'in ağabeyi olan Bilge Kağan'a sadıktır. Takashi Osawa'ya göre bu nedenle Ongin anıtı dikilebilmiştir.[3]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Ongin Yazıtı, doğu yüzü, 5. satır.
- ^ Ongin Yazıtı, doğu yüzü, 4. satır.
- ^ Takashi Osawa - Revisiting the Ongi inscription of Mongolia from the Second Turkic Qaghanate on the basis of rubbings by G. J. Ramstedt 15 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Journal de la Société Finno-Ougrienne (Suomalais-Ugrilaisen Seuran Aikakauskirja); 2011; pp. 183