Bir sonraki Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimi
Bir sonraki Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimi, anayasaya göre, görevdeki cumhurbaşkanının görev süresinin beşinci yılı olan Mart'ın son pazar gününde yapılması gerekmektedir. Hükûmet tarafından 31 Mart 2024 tarihine planlanmıştır.[1][2][3] Ancak, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından, 24 Şubat 2022'den itibaren Ukrayna hükûmeti sıkıyönetim ilan etmiştir. Ukrayna yasalarına göre sıkıyönetim sırasında seçim yapılmasına izin verilmemektedir.[4] Sıkıyönetim devam ediyorsa, seçimler ertelenecek veya yeniden planlanacaktır.[3][5]
 | |||
|
| |||
| |||
Ukrayna'da hem hükûmeti temsil eden hem de muhalefeti temsil eden siyasetçiler, 2024 yılında seçim yapmanın olanaklılığı konusunda çekincelerini ifade etmişlerdir.[3] Ukraynalı siyasetçiler, güvenlik ve altyapı endişelerini gerekçe göstermişlerdir.[6] Rusya, Ukrayna'nın neredeyse beşte birini işgal altında tutmaktadır, milyonlarca Ukraynalı çevre ülkelere sığınmış ve birçok seçim merkezi ve kamu binaları hasar görmüş veya yıkılmıştır.[3][6] Ukrayna anayasası, bir cumhurbaşkanının görev süresinin, halefinin yemin ettiği anda sona erdiğini belirtir; bu da Volodimir Zelenski'nin beş yıllığına seçildiği sürenin sona ermesinden sonra dahi anayasal olarak cumhurbaşkanlığına devam edebileceğini göstermektedir.[6]
Kasım 2023'te Zelenski, "şu anda seçimler için uygun bir zaman değil"[7][8] dedi ve Parlamentoyu, 14 Şubat 2024 tarihine kadar tekrardan bir 90 günlük sıkıyönetim uzatımını onaylamaya çağırdı. Aynı ay Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü tarafından yayımlanan bir ankete göre, Ukraynalıların %80'i savaş bitene kadar seçim yapılmasına karşı çıktı.[6] Kasım 2023'te, Ukrayna Yüksek Şurası'nda temsil edilen tüm siyasi partiler, sıkıyönetimin sona ermesinden sonra normal bir genel seçim yapmamaya ve savaştan sonraki ilk seçimi düzenleyecek özel bir yasa üzerinde çalışmaya karar verdiklerini belirten bir belgeyi imzaladılar.[9] Buna göre seçimler, sıkıyönetimin iptalinden en erken altı ay sonra gerçekleşecektir.[10]
Seçim sistemi
değiştirUkrayna cumhurbaşkanı, iki turlu seçim sistemiyle beş yıllık bir dönem için seçilir; eğer birinci turda hiçbir aday mutlak çoğunluk elde etmezse, ikinci tur birinci turdan üç hafta sonra gerçekleşir. Anayasa'ya göre, cumhurbaşkanının görev süresinin önceden sona ermesi durumunda, yeni bir cumhurbaşkanının seçimi, önceki cumhurbaşkanının görevden ayrılmasından sonraki 90 gün içinde gerçekleşmelidir.[1]
Anayasa, cumhurbaşkanını iki dönem görev yapmakla sınırlandırmıştır.
Adaylık beyanları
değiştirNiyet beyan edenler
değiştir- Oleksii Arestovych, danışman, blog yazarı [11]
Spekülasyon yapılanlar
değiştir- Valeriy Zalujni, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı (2021-günümüz) [2][12]
- Volodimir Zelenski, Ukrayna cumhurbaşkanı (2019-günümüz) [2][12]
Kaynakça
değiştir- ^ a b Article 103 of the Ukrayna Anayasası
- ^ a b c "Zelensky's First Term Is Almost Up. No One's Sure What Happens Next". The New York Times. 5 Ekim 2023. 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ a b c d Yuliia Dysa (3 Kasım 2023). "Ukraine's Zelenskiy ponders idea of 2024 election during war". Reuters. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ On the Legal Regime of Martial Law 17 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Ukraynaca) Law, Verkhovna Rada of Ukraine, 2015. See Article 19, paragraph 1. Electoral rights are not listed in Article 64 of the Constitution among those that cannot be withheld under martial law.
- ^ "PACE President Tiny Kox: It is up to the Government, Parliament and the people of Ukraine to decide when and how to conduct elections". www.coe.int. Council of Europe Office in Ukraine. 17 Mayıs 2023. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023.
- ^ a b c d Abdurasulov, Abdujalil (25 Kasım 2023). "Ukraine war: Fierce row erupts over 2024 election". BBC News. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ "«Вибори не на часі» – Зеленський прокоментував заяви про можливість виборів у 2024 році". radiosvoboda.org (Ukraynaca). 6 Kasım 2023. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ "'Grenade among birthday gifts' kills adviser to Ukraine's military chief". The Guardian. 7 Kasım 2023. 7 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2023.
- ^ "Ukraine's political parties agree on carrying out elections only after the war". Ukrainska Pravda. 30 Kasım 2023. 30 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ "Conclusions of the ninth Jean Monnet dialogie" (PDF) (Ukraynaca). Verhovna Rada. 12 Kasım 2023. 15 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Aralık 2023.
- ^ "Zelenskyy's former advisor Arestovych to stand in future elections". english.nv.ua (İngilizce). 7 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023.
- ^ a b Alona Mazurenko. "If Zelenskyi and Zaluzhnyi were fighting for the president's post, they would come within an inch of each other - survey". pravda.com.ua (Ukraynaca). 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2023.