Birinci Çin-Japon Savaşı
Birinci Çin-Japon Savaşı (Çince: 甲午戰爭 / 甲午战争; Pinyin: jiǎwǔ zhànzhēng, Japonca: 日清戦争; Nisshin Sensō, 1 Ağustos 1894 – Nisan 1895), Çin Çing Hanedanı ile Meiji dönemi Japon İmparatorluğu arasında, Kore'nin hakimiyeti üzerine gerçekleşmiştir. Savaşın sonucundaki Japon zaferi, Çing Hanedanı'nın yozlaşıp zayıf düşmesini ve Japonya'nın Meiji Restorasyonu'ndan itibaren batılılaşıp modernleştiğini gösterecekti. Savaşın en önemli sonucu Asya'daki bölgesel hakimiyetin Çin'den Japonya'ya geçmesi ve Çing Hanedanı'nın meşruluğunu kaybetmesidir. Daha sonra bu gelişmeler Çin'de 1911 Devrimi'ne neden olacaktı.
| Birinci Çin-Japon Savaşı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çin-Japon Savaşları | |||||||||
 Başlıca yapılan muharebeler ve birliklerin hareketleri | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
.svg){kind=small} Çin |
.svg){kind=small} Japon İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Guangxu Cixi Li Hongzhang Ding Ruchang (ölü) Deng Shichang (ölü) |
Meiji Itō Hirobumi Yamagata Aritomo Itō Sukeyuki | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 630,000 asker | 240,616 asker | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 35,000 ölü ya da yaralı |
1,132 ölü 3,758 yaralı 285 asker yaralardan ötürü öldü 11,894 asker hastalıktan öldü | ||||||||
-Long_live_the_Great_Japanese_Empire!_Our_army%27s_victorious_attack_on_Seonghwan.jpg)
Alt yapısı ve nedenleri
değiştirJaponya Rus İmparatorluğu'nun Kuzey Çin ve Kore'de genişlemesinden korkuyordu ve batılı danışmanları ile beraber küresel emperyalizm rekabetinde olası istilaların koşullarını araştırmıştı. Kore'nin Japon adalarının karşısındaki stratejik konumu ve doğal kömür ve demir cevherleri deJaponya'nın ilgisini çekmişti. 1875 yılında Japonya, Kore'ye Ganghwa Antlaşması'nı zorla kabul ettirdi ve Kore'nin kendisini Japon ticaretine açmasına ve güçlü diplomatik ilişkileri ile Çin'den ayrılarak bağımsızlığını ilanına zorladı.
Joseon Hanedanı hükümdarlığındaki Kore, Çing Hanedanı'na vergi ödemekteydi. Reformcu Koreliler, Japonya ve Batılı devletlerle ilişkileri sağlamlaştırmak ve modernleşmek isterken, muhafazakârlar ise Çin'le olan geleneksel ilişkilerini kaybetmemek istiyorlardı ve halkın görüşü ikiye ayrılmıştı. Bununla beraber Çin, kraliyet ailesindeki muhafazakârlar üzerindeki etkisini sürdürüyordu.
1884 yılında bir grup Japon yanlısı reformcu Kore hükûmetini devirmeye çalıştı fakat General Yüan Shih-k'ai yönetimindeki Çin birlikleri imparatoru kurtardı ve bazı Japon elçiliği muhafızlarını öldürdü. Japonya ve Çin arasındaki savaş, 1885'teki Tientsin Toplantısı ile kıl payı engellendi. Her iki taraf şu hususlar üzerinde anlaştı:
- Her iki taraf da Kore'deki güçlerini eşzamanlı bir şekilde çekecek
- Kore ordusunu eğitmek üzere eğitmen gönderilmeyecek
- Herhangi bir taraf Kore'ye askerî birlik göndermeden önce diğer tarafı haberdar edecek
Savaşın Başlangıcı
değiştir1893 yılında Japon asıllı Koreli devrimci Kim Ok-kyun, ( muhtemelen Yuan Shikai'nin ajanları tarafından Şangay'da bir suikast ile öldürüldü. Daha sonra cesedi bir Çin zırhlısının güvertesine asılıp diğer devrimcilere ibret olması için yaşadığı yer olan Kore'ye götürüldü. Japon hükûmeti bunu doğrudan bir hakaret olarak aldı. O yılın sonunda, Kore kralı Donghak Köylü Devrimi'ni bastırması isteğiyle Çin destek kuvvetleri gönderdi. Çin hükûmeti, Japon hükûmetini bilgilendirdi ve General Yuan Shikai yönetiminde 2800 askerini gönderdi. Japonya bu hareketin Tientsin Antlaşması'na aykırı olacağı cevabını vererek 8000 kişilik kendi Oshima karma birliğini gönderdi. Japon kuvvetleri 8 Haziran'da Seul'deki kral ve kraliyet sarayını ele geçirerek yerine Japon yanlısı bir hükûmet geçirdi. Yeni hükûmet Japon birliklerinden Çin birliklerini kovmasını istedi. Çin hükûmetinin yeni Kore hükûmetini tanımaması ile Japonya ve Çin arasındaki ipler gittikçe gerildi.
Savaş sırasındaki olaylar
değiştir.jpg){kind=spacer}
Savaş bazı çarpışmalar halihazırda yaşanmışken 1 Ağustos 1894 tarihinde ilan edildi. 16 Eylül 1894 günü Pyongyang savaşında İmparatorluk Ordusu, hazırlıksız Çin Beiyang Ordusu'nu yendi ve Kuzey Mançurya içlerine kadar ilerledi. Japon İmparatorluk Donanması ise 17 Eylül günü Yalu Nehri ağzında Çin Beiyang Filosu'nun 12 gemisinden sekizini yok etti. Çin filosu Weihaiwei mevzilerinin arkasına çekildi. Bununla beraber Liman savunmasını arkadan vuran Japon kara güçlerince basıldılar.
21 Kasım 1894 günü Japonya Lüshünkou (daha sonra Port Arthur olarak ismi değişmiştir) şehrini aldı. Japon ordusunun daha sonra Port Arthur Katliamı olarak anılcağı şekilde şehirdeki Çinli yerleşimciler üzerinde katliam yaptıkları iddia edilir.
Weihaiwei savaşının 2 Şubat 1895 tarihinde düşmesinden sonra Japon birlikleri güney Mançurya içlerine doğru ilerleyerek Kuzey Çin sınırlarına kadar geldiler. Mart 1895 Japonlar Pekin'e hakim deniz mevkilerinde kaleler istihkam ettiler.
Savaşın sonu
değiştirYenilgi ile yüzleşen Çin Shimonoseki Antlaşması'nı 17 Nisan 1895 tarihinde imzaladı. Anlaşma Kore'nin tam bağımsızlığını içermekteydi ve Çin, Fengtian'ın doğusundaki Liaodong Yarımadası'nı, Mançurya'yı (bugünkü Liaoning Bölgesi, Çin), Tayvan ve Pescadores adaları'nı Japonya'ya "daimi olarak" devredecekti. Ek olarak tazminat olarak 200 milyon Kuping (o zaman için İngiliz veya Alman yapımı modern bir savaş gemisi için ödenecek fiyata denk miktarda para) ödenmesi, Japon gemilerinin Yangtze Nehri'nde çalışması ve ticari limanlarda üretim fabrikaları işletmesini içeren ticari bir anlaşma imzalanmasını da içeriyordu. Bu "Japon Emperyalizmi"nin doğuşunu sembolize ediyordu. Bu zafer ayrıca Japonya'nın Batılı devletlerle aynı zeminde ve Asya'da etkili bir güç olduğunu kanıtladı. Endüstriyel ve politik gelişmelerin hızı sıkça 1860'lardaki Japonya'nın politik gelişmesiyle aynı zamanlara denk gelen Almanya'nın gelişimi ile eşit olarak kıyaslanıyordu.