Cemal Sahir
Cemal Sahir (tam adı Mehmet Cemalettin Kehribarcıoğlu) (d. 1900, İstanbul - ö. 2 Ekim 1973) tenor, rejisör ve oyun yazarı. Türkiye'nin Avrupa'da eğitim görmüş ilk operet sanatçısıdır.[1]
Cemal Sahir | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Mehmet Cemalettin (Kehribarcıoğlu) 1900 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 2 Ekim 1973 (73 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Milliyet | Türk |
| Mezun olduğu okul(lar) | Kraliyet Sanat Akademisi (Viyana) |
| Meslek | Tenor, yazar, rejisör |
| Tanınma nedeni | Türkiye'nin Avrupa'da eğitim görmüş ilk operet sanatçısıdır |
Hayatı
değiştir1900 yılında İstanbul'da doğdu. Babası II. Abdülhamid’in Kehribarcıbaşısı Benli Mehmet Ali Bey’dir. İlk derslerini özel hocalardan aldı. Vefa İdadisi ve Rehber-i İttihadi Terakki’de eğitim gördü. 1914’te Darülbedayi’nin akşam derslerine katıldı. 1915’te Ticaret Ziraat Nezareti’nin sınavını kazandı ve 1916'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminin Budapeşte’sine gönderildi.
Viyana günleri
değiştirKısa bir süre sonra ticaret mektebinden ayrılıp Krallık Sanat Akademisi’nde oyunculuk ve şan eğitimi gördü. Bir yandan Ulusal Tiyatro’da sahnelenen operetlerde figüranlık yaptı. I. Dünya Savaşı sebebiyle öğrenci tahsisatının kesilmesi üzerine Viyana Tiyatrosu ve Burgtheater’da figüranlık yaparak geçimini sağladı. Üç yıl sonra 1919'da İstanbul’a döndü.[2]
İstanbul'a gelişi ve Sahir Opereti
değiştir1920’de alaturka müzikle operet temsilleri vermek üzere kurulan ilk ve tek topluluk olan İstanbul Operet Heyeti’yle sahne almaya başladı. Kısa zamanda ün yaptı ve hanımların hayranlığını kazandı. Batı müziği eşliğinde operet sahnelemeyi kafasına koydu. Parlak ününden faydalanarak Ertuğrul Sineması’nı kiraladı ve Sahir Opereti adıyla kendi topluluğunu kurdu. Bu tarihten itibaren Cemal Sahir ismini kullandı. 1921’de perdelerini açan topluluk ikinci prodüksiyonu Çardaş Fürstin’le olağanüstü ilgi uyandırdı. Birkaç kez dağılıp toplanan oluşum sadece yabancı topluluklara kiralanan Beyoğlu’ndaki Fransız Tiyatrosu’nda Kontes Mariça’yı başarıyla sahneledi.
Bütün konsolosluklara gönderilen davetiyelerde; “memleketinizde bu eserler oynanıyor, gelin bakın, bunu Türk gençleri de başarabiliyor” şeklinde bir ifade yer almıştır. Cemal Sahir, ekonomik nedenlerden ötürü 1928-29 sezonunda Kadıköy'deki Süreyya Opereti'nde çalışmaya başladı. Burada hem şarkı söyledi hem de operetleri sahneye koydu ve Süreyya Opereti'ne altın dönemini yaşattı. Tekrar canlanan Sahir Opereti, İzmirli emprezaryo Nuri Genç'in organizatörlüğünde faaliyetlerini sürdürdü.
Aralarında Cemal Sahir'in yanı sıra değişmez partneri Nuvart Hanım, Sâlah Cehdi, Mümtaz Ener ve Muammer Ruşen'in (Karaca) olduğu topluluk İzmir'de Elhamra Sineması'nda Kontes Mariça, Çardaş Fürstin, Leblebici Horhor ve Ayşe gibi eserleri sahneleyerek büyük başarılar elde etti. Nuri Genç topluluğu Adana, Mersin ve Tarsus'a taşıdı.[3]
Eserleri
değiştir1933'te geçirdiği bir sahne kazası sonucu bel kemiği çatlayan ve sakat kalan Cemal Sahir, bir daha sahneye çıkamadı. J.Strauss'un Yarasa, F.Lehar'ın Şen Dul, Lüksemburg Kontu, Leo Fall'un İstanbul Gülü, I. Kálmán'ın Çardaş Fürstin ve Kontes Mariça, E. Audran'ın La Mascotte gibi pek çok klasik operetlerin yanı sıra Muhlis Sabahattin ve Musahipzade Celal'in müzikli oyunlarını ilk defa Türkiye'de sahneleyen Sahir, ne yazık ki 2 Ekim 1973'teki ölümüne dek 40 yıl boyunca unutulmuşluk ve sefalet içinde yaşadı.[4]
Dış bağlantılar
değiştir- IMDb sayfası 17 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
değiştir- ^ "Cemal Sahir'i yaşatan yıldız". Milliyet. 14 Haziran 1984.
- ^ "Cemal Sahir" (PDF). 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ekim 2015.
- ^ Taner, Haldun (9 Eylül 1979). "Sazlı operetten çağdaş Furstin'e Cemal Sahir". Milliyet.
- ^ Taner, Haldun (6 Ağustos 1980). "Operet". Milliyet.