Decius
Gaius Messius Quintus Traianus Decius (d. 201 civarı - ö. Haziran 251), 249 - 251 yılları arasında hüküm sürmüş Roma imparatoru. Saltanatının son yılında, her ikisinin de öldürüldüğü Abritus Muharebesi'ne değin oğlu Herennius Etruscus ile müşterek imparatorluk yapmıştır.
| Decius | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| 34. Roma imparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 249 - 251 (yalnız); 251 (Herennius Etruscus ile) | ||||
| Önce gelen | Arap Philip | ||||
| Sonra gelen | Trebonianus Gallus | ||||
| Veliaht(lar) | Herennius Etruscus, Hostilian | ||||
| Doğum | 201 civarı Budalia, (Sirmium yakınları) | ||||
| Ölüm | Haziran 251 Abritus | ||||
| |||||
_(14788096273).jpg){kind=spacer}
Gençliği ve yükselişi
değiştirBudalia'da (Sirmium yakınları, Aşağı Pannonia) doğan Decius, Illyria eyaletinden birbiri ardınca gelen seçkin adamlardan ilkidir. 232 yılında Konsül, önce Moesia ve Germania Inferior eyaletleri valisi ve hemen ardından 235-238 yılları arasında Hispania Tarraconensis valiliği ve ardından da İmparator Arap Philip'in (Marcus Iulius Phillipus) saltanatının başlarında Roma kenti urban prefect'i (şehir valisi) olarak görev yaptı.
245 yılı dolaylarında, İmparator Philip Tuna sınırının önemli komutasını Decius'a emanet etti. 248 ya da 249 yıllarının sonuna doğru Decius, Pacatianus'un Moesia ve Pannonia eyaletlerindeki isyanını bastırmaya gönderildi.[1] Askerler Philip ve Sasaniler arasında imzalanan barış antlaşması nedeniyle öfkeliydi. Birlikler Decius'u Emperyal saygınlığı üstlenmeye zorladılar. Hala Philip'e karşı olan sadâkatı nedeniyle protesto edilen Decius, sonunda ona karşı harekete geçti ve Philip Verona (İtalya) yakınlarında katledildi. Senato tarafından İmparator olarak tanınan Decius'a iyi imparatorlardan Trajan'a istinaden Emperor, Traianus sıfatı verildi.
Politik eylemleri
değiştirDecius, iyi bir asker, yumuşak mizaçlı bir adam ve yetenekli bir yönetici, Antik Roma'nın ideal örnekleri derecesinde kabul edilen yetenekli bir yöneticiydi.
Decius'un hem dış tehditlerin askeri olarak engellenmesini hem de devlet dininde yapacağı yenilenme ile halkın dindarlığının tamirini içeren politik programı devletin gücünün yeniden tesis edilmesine odaklandı. İmparatorluğun tüm vatandaşlarının geleneksel Roma tanrılarına adaklar suması için yazılı emir verdi. İtaat etmeyenler öldürülüyordu. Neticede Decius'un döneminde çok sayıda Hristiyan tutuklandı ve öldürüldü[2].
Senatoya verilen bir taviz ya da belki de kamu moralini yükseltmek için bir fikir olarak, Decius sensor otoritesi ve ofis (saray) ayrılığını canlandırmaya çabaladı. Seçim oy birliği ile Valerian'ı (sonraki imparator) seçen senatoya bırakıldı. Ancak Valerian, bir zamanlar ofise bağlı olduğundan azalan sorumluluklardan dolayı tehlike ve zorlukların zamanında farkına vardı. Gotların işgali ve Decius'un ölümü bu beyhude denemeyi sonlandırdı.
Askeri eylemleri ve ölümü
değiştirKısa saltanatı sırasında Decius, Tuna nehrini geçerek Moesia ve Trakya bölgelerine akınlar düzenleyen Gotlara karşı önemli operasyonlarla meşgul oldu. Bu, tarihi kayıtlarda görüldüğü kadarıyla ileride önemli rol oynayacak olan Gotlarla ilk önemli münasebettir.
Kral Cniva liderliğindeki Gotlar, Nikopol'ü kuşattıkları sırada İmparator tarafından şaşırtıldılar ve Balkanlar'ın zorlu topraklarına doğru geri çekildiler ancak daha güçlü olarak geri dönerek, Beroë (modern Eski Zağra), kamplarını yağmalayarak ve birlikleri dağıtarak Romalılara sürpriz yaptılar. İlk defa bir Roma imparatoru barbarlar karşısında kaçmak zorunda kaldı. Ardından Gotlar korkunç bir acımasızlıkla ele geçirdikleri Philippopolise (modern Filibe) saldırdılar ve fethettiler. Komutanlarından Titus Julius Priscus, Gotların himayesi altında kendini imparator ilan etti.
Philippopolis zaferi, Gotları o kadar bitkin düşürmüş ve kaynaklarını tüketmişti ki, rahatsız edilmeden geri çekilmeleri karşılığında ganimet ve esirlerini geri vermeyi teklif ettiler. Ancak onların etrafını sarmayı başaran ve geri çekilme yollarını kesmeyi umut eden Decius, tekliflerini reddetti.
Gotların, Kral Cniva liderliğinde umutsuzluğun cesaretiyle dövüştükleri son savaş, Abritum ya da Forum Terebronii (modern Razgrad: bakınız Abritus Muharebesi) yakınlarındaki küçük bir yerleşim olan Dobrudja'nın bataklık topraklarında 251 yılı Haziran ayının ikinci haftasında yapıldı. Jordanes'in kayıtlarına göre, Decius'un oğlu Herennius Etruscus savaşın henüz başında bir okla vurularak öldürüldüğünde Decius, adamlarına bağırarak "kimsenin yas tutmasına izin vermeyin; bir askerin ölümü cumhuriyet için önemli bir kayıp değildir" demişti. Her halukarda, Roma ordusu bu savaşta yok edildi ve İmparator Decius savaş sırasında öldürüldü. İmparator Decius, barbar kavimlere karşı yapılan bir savaşta öldürülen ilk Roma imparatoru oldu.
Kaynakça
değiştir- ^ İmparatorluğu Moesia ve Pannonia eyaletlerinde savunan lejyonlar Lejyon IV Flavia Felix ve Lejyon XI Claudia'dır.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. W. Ward Gasque. Yeni Yaşam Yayınları. 2004. s. 90. ISBN 975 8318 86 1.
Dış kaynaklar
değiştir- Southern, Pat, (2001) The Roman Empire from Severus to Constantine, Londra:Routledge, ISBN 0-415-23943-5 (İngilizce)
Dış bağlantılar
değiştir
- Gibbon, Edward, (1776–1789) The History of the Decline and Fall of Roman Empire Cilt 2 Bölüm:X Online: [1]14 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Geoffry Nathan ve Robin McMahon, "Trajan Decius (M.S.249-251) ve saltanatı sırasındaki isyancılar"29 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., DIR
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Arap Philip |
 Roma imparatoru 249 – 251 |
Sonra gelen: Trebonianus Gallus |