Demiryolu altyapı işletmeciliği

Demiryolu altyapı işletmeciliği, demiryolu altyapısının bakımından sorumlu demiryolu şirketi veya başka türden bir kurumdur. Avrupa Birliği bunu "özellikle demiryolu altyapısının kurulmasından ve bakımından sorumlu olan herhangi bir kuruluş veya düşünce" olarak tanımlar. Bu, altyapı kontrol ve emniyet sistemlerinin yönetimini de içerebilir. Bir ağdaki veya ağın bir bölümündeki altyapı yöneticisinin işlevleri farklı kuruluşlara veya düşüncelere tahsis edilebilir. Bu, demiryolu hattı elektirikli ise esas olarak demiryolu hattı ve katener ile ilgili komuta ve kontrol sistemlerini içerir. Ayrıca istasyonları ve güç kaynağı ağını da içerebilir. Bu şirketlerin önemli bir kısmı, belirli bir ülkedeki demiryolu altyapısının tamamından veya çoğundan sorumlu olan devlete ait şirketlerdir.

Bu iki bileşenin mülkiyeti ve işletimi yere göre değişebilmektedir. Bazı yerlerde (özellikle Kuzey Amerika'nın çoğu) özel demiryolu şirketleri hem altyapının hem de demiryolu araçlarının sahibidir ve bunları işletmektedir (örneğin, Union Pacific). Birleşik Krallık'ta altyapı Network Rail'in mülkiyetinde ve bakımındayken, demiryolu araçları büyük ölçüde özel demiryolu şirketlerine aittir ve onlar tarafından işletilmektedir. Çin gibi kamusallaştırılmış demiryolu sistemlerine sahip ülkelerde, hem altyapı hem de demiryolu araçları doğrudan veya dolaylı olarak ulusal hükümete aittir ve onun tarafından işletilmektedir. Avrupa Birliği'nde (AB), altyapı ve işletmenin ayrılması kanunla zorunlu kılınmıştır, bu nedenle tren işletmesi, AB içindeki herhangi bir demiryolu yoluna ayrımcı olmayan erişim sağlanması gereken başka bir şirket türü olan demiryolu işletmesi tarafından gerçekleştirilir. Avrupa Birliği dışında aynı şirketin hem altyapının sahibi hem de tren işletmecisi olması mümkündür ve bu durumda bu tanımlama bir anlam ifade etmeyebilir. Altyapı yöneticileri, ağlarının kullanımı için ücret almaktadır.

Demiryolu altyapısının yönetimi

Operasyon

Demiryolunun işletilmesi, başlangıçta mekanik araçlarla, ancak günümüzde daha çok elektronik ve bilgisayarlı bir kontrol sistemi aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.

Sinyalizasyon

Ana madde: Demiryolu sinyalizasyonu

Trafiğin hareketini kontrol etmek için kullanılan sinyalizasyon sistemleri sabit blok veya hareketli blok çeşitlerinden biri olabilir.

Sabit blok sinyalizasyon

Blokların çoğu 'sabit' bloklardır, yani tanımlanmış iki nokta arasındaki bir hat bölümünü tanımlarlar. Zaman çizelgesi, tren sırası ve jeton tabanlı sistemlerde, bloklar genellikle seçilen istasyonlarda başlar ve biter. Sinyalizasyon tabanlı sistemlerde bloklar genellikle sinyallerinde başlar ve biter. Alternatif olarak, kabin sinyalizasyonu da kullanılabilir.

Blokların uzunlukları, trenlerin gerektiği kadar sık çalışmasına olanak verecek şekilde tasarlanmıştır. Az kullanılan bir branş hattı kilometrelerce uzunlukta bloklara sahip olabilirken, yoğun bir banliyö demiryolu birkaç yüz metre uzunluğunda bloklara sahip olabilir.

Hareketli blok sinyalizasyonu

Sabit blokların bir dezavantajı, trenlerin daha hızlı gitmesine izin verildikçe durma mesafesinin uzaması ve dolayısıyla blokların daha uzun olması gerekmesidir. Bu, bir hattın kapasitesini düşürür.

Hareketli blok ile bilgisayarlar, her hareketli trenin arkasında, başka hiçbir trenin giremeyeceği bir 'güvenli bölge' hesaplamak için kullanılır. Sistem, her bir trenin nerede olduğu ve ne kadar hızlı hareket ettiğine dair kesin bilgiye bağlıdır. Hareketli blokta hat kenarı sinyalleri bulunmaz ve talimatlar doğrudan trenlere iletilir. Trenlerin birbirine çok daha yakın çalışmasını sağlayarak hat kapasitesini artırma avantajına sahiptir. Sistem sadece yeraltı hatları gibi çok az sayıda bağımsız ağda kullanılmaktadır.

Raylı sistem türleri

Çoğu raylı sistem, yerel, uzun mesafeli ve banliyö yolcu trenleri ile yük trenlerini taşıyarak aynı hat üzerinde bir dizi işleve hizmet eder. Her birine verilen önem ülkeye göre değişir. Bazı kentsel raylı taşımacılığı, metro ve hafif raylı sistemler hizmet verdikleri şehirlerde ulusal sistemden izole edilmiştir. Madenlere hizmet veren bazı yük hatları da izole edilmiştir ve bunlar genellikle maden şirketine aittir. Endüstriyel demiryolu fabrika veya madenlerde kullanılan özel bir raylı sistemdir. Dik eğimli demiryollarında genellikle özel güvenlik sistemleri ile izole edilir.

Kalıcı yol ve demiryolu inşaatı

Ana maddeler: Demiryolu hattı ve Demiryolu ulaşımı

Kalıcı yol fiziki coğrafya boyunca ilerler. İzlerin geometrisi fiziki coğrafya ile sınırlıdır.

Yol bakım işlemleri

Ana madde: İş treni

Hattın belirli bir bölümünde bir iş treninin bulunması, güzergahın kapasitesini geçici olarak azaltacaktır. Bu tür operasyonlarda normal yöntem, hat 'kullanımı' sırasında diğer trafiği tamamen durdurmaktır. Varsa, hizmetler alternatif bir güzergaha yönlendirilebilir; alternatif olarak, yolcu hizmetleri bir yedek otobüs hizmeti kullanılarak sürdürülebilir. Bu nedenle, normal hizmetler ve gelir üzerindeki etkiyi en aza indirmek için bu tür hat işgallerini kullanımın azaldığı dönemler (örneğin 'yoğun olmayan', gece veya tatil zamanları) için planlamak ekonomik açıdan daha uygundur.

Fizibilite faktörleri

Yük vagonları boşaltılmayı bekliyor, Birleşik Krallık

Her bir ulaştırma sistemi bir ülkenin altyapısına bir katkıyı temsil eder ve bu nedenle ekonomik bir anlam ifade etmeli ya da sonunda kapanmalıdır. Buradan hareketle, her birinin belirli bir rolü veya rolleri vardır. Bunlar zamanla değişebilir ancak her bir sistemin özelliklerini etkiler. Raylı ulaşım sistemleri, hem fiziki coğrafya (tepeler, vadiler, vb.) hem de beşeri coğrafya (yerleşim yerlerinin konumu) dahil olmak üzere peyzaj içine inşa edilmiştir. Raylı ulaşım sistemi de beşeri coğrafyaya geri bildirimde bulunabilir.

Fiziksel coğrafya

Bir sistemin demiryolu üstyapısı, bulunduğu bölgenin coğrafyasından ve jeolojisinden geçmelidir. Bu düz veya dağlık olabilir, su ve dağlar gibi engeller içerebilir. Bunlar kısmen sistemin içsel doğasını belirler. Trenlerin çalışacağı eğim de doğru hesaplanmalıdır. Bu aşamada tünellerin nereden geçeceğine karar verilir.

İnsan coğrafyası

Raylı ulaşım sistemleri beşeri coğrafyayı etkiler. Büyük şehirler (Nairobi gibi) içinden geçen bir demiryolu ile kurulabilir. Tarihsel olarak, bir istasyon hizmet vermesi amaçlanan kasaba veya şehrin dışında inşa edildiğinde, o kasaba istasyonu da kapsayacak şekilde genişlemiş veya istasyonun yakınında binalar (özellikle Hanlar) ortaya çıkmıştır. Bir istasyonun varlığı, bir kasaba veya köyde yaşayan commuters sayısını artırabilir ve böylece bir banliyö kenti haline gelmesine neden olabilir. Kıtalararası demiryolu, Batı sınırı'nın Amerikan kolonizasyonunda büyük bir faktördü. Çin'in Tibet'e doğru demiryolunu genişletmesi de benzer sonuçlar doğurabilir.

Tarihsel faktörler

Raylı ulaşım sistemleri genellikle tasarlanmadıkları amaçlar için kullanılır, ancak insan coğrafyasındaki değişiklikler nedeniyle gelişmiştir. Politika, Beeching kesintisi gibi demiryollarıyla ilgili kararlarda büyük rol oynayabilir. Birleşik Krallık'ta demiryolu inşa etmek veya yeniden inşa etmek genellikle bir Parlamento Yasası gerektirir. Birçok ülkede, demiryolu sübvansiyonları kârlı olmayan, ancak sosyal olarak arzu edilen demiryollarının çalışmaya devam etmesine izin verir.