Dinyeper
Dinyeper veya Özi (Rusça: Днепр, Dnyeper; Beyaz Rusça: Дняпро, Dniapro, [dnʲa'pro]; Ukraynaca: Днiпро, Dnipro, [dnʲi'pro]; Türkçe: Özi; Kırım Türkçesi: Özü), Rusya ile Ukrayna topraklarının bir kısmını sulayan bir nehir.[1] İdil ve Tuna'dan sonra Avrupa'nın üçüncü uzun nehridir. 2290 km uzunluğundaki bu nehir, Valday Dağları yaylasının güneyinden doğar, Smolensk'e ulaşır, Belarus'a girer, bu cumhuriyetin doğu kısmından geçerek Ukrayna'ya ulaşır.[2] Soldan Desna Irmağı ile birleşen nehir, Kiev'e geçer. Daha sonra Dinyeper Yaylası'nı bir eğri çizerek dolaşır ve kıyı dilinin kısmen kapattığı bir haliç meydana getirerek Odessa'nın doğusundan Karadeniz'e dökülür. Dinyeper, Volhıya kütlesinin sert kayalıklardan meydana gelmiş bir bölgesini aşar.
| Dinyeper | |
|---|---|
 Dinyeper nehrinin Kiev'den görünümü.
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Rusya  Belarus  Ukrayna
|
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Valday Dağları, Rusya |
| Kaynak rakımı | 220 m |
| Ağız | Karadeniz |
| Uzunluk | 2.290 km |
| Havza alanı | 516.300 km² |
| Debi | 1.670 m³/s |
Nehrin rejimi Doğu Avrupa akarsularının rejimindendir. Kışın don sebebiyle suları azalır, ilkbaharda büyük bir artış gösterir. Yazın ise yoğun buharlaşma sebebiyle suları azalır. Önemli bir hidroelektrik kaynağıdır. En önemli kolları Brezine (585 km), Pripyat (Pripet 790 km), Teterev (365 km), Ingulets (550 km), Desna (1180 km), Psel (800 km)'dir.
Dinyeper (eski ismi Danapris'tir) sözcüğünün kökeni Türk Dınporis sözcüğünden gelir. Türk "tın" (yavaş) ve "boris" (dolambaçlı).[3]
Ayrıca bakınız
değiştirDış bağlantılar
değiştir- Dnyeper Nehrinin Türkçedeki Adı ve İzahı Gereken 2500 Yıl, Doç.Dr. Osman Karatay [1]19 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
değiştir- ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ n.a., n.a. (2013). Historical dictionary of Ukraine (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0810878457.
- ^ Budaqov B.Ə., Qeybullayev Q. Ə. Вопросы тюркской этнонимии в трудах М. З. Закиева // Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri. Yer elmləri seriyası. 1988, № 3, s. 128.
