Zehrâvî

Modern cerrahinin babası
(Ebu'l Kasım El-Zehravi sayfasından yönlendirildi)

Zehrâvî ya da batıda bilinen adıyla Albucasis (Tam künyesi; Ebü'l-Kāsım Halef bin Abbâs ez-Zehrâvî) (Arapçaأبو القاسم خلف بن العباس الزهراوي, 936-1013), Endülüs'te yaşamış olan bir Arap-Müslüman hekim, cerrah ve kimyagerdi.[1] Orta Çağ İslam Dünyası'nın önde gelen hekimlerinden olan Zehrâvî, Cerrahinin Babası olarak kabul görür.[2]

Zehrâvî
DoğumEbü'l-Kāsım Halef bin Abbâs ez-Zehrâvî
936
Ölüm1013
MilliyetArap
VatandaşlıkEndülüs
Kariyeri
DalıTıp
Etkilendikleriİbn Hazm

Zehrâvî'nin tıbba yaptığı en büyük katkı, hiç şüphesiz 1000 yılında tamamladığı 30 ciltten oluşan ve Batı İslâm dünyasındaki en kapsamlı tıp kitabi olan Kitab al-Tasrif (et-Tasrif) isimli eseridir.[3] Eser cerrahi, tıp, ortopedi, oftalmoloji, farmokoloji, beslenme, diş hekimliği, çocuk doğum, patoloji konularını ihtiva eden otuz makaleden oluşmaktadır.[4] İlk makalede genel tıp bilgileri ve esasları, ikinci makalede vücudun baş kısmından, ayaklara kadar olan 325 hastalık, bu hastalıkların belirtileri ve tedavileri, üçüncü makaleden yirmi beşinci makaleye kadar basit ve mürekkep ilaçlar ve hazırlanması, yirmi altıncı makalede her hastalık için alınması gereken besinleri, yirmi yedinci makalede bitkisel ve hayvansal gıdaların ve basit ilaçların özellikleri, yirmi sekizinci makalede madensel, bitkisel ve hayvansal ilaç tabletlerinin yapımı, yirmi dokuzuncu makalede ilaç adları ve aynı özelliğe sahip olanları, kullanım süreleri, ağırlık ve hacim ölçüleri, otuzuncu makalede cerrahi konularını ele almıştır.[5][6] Eser kendisinden önceki Yunan ve İslam tıp kaynaklarına dayanmakla birlikte, yazarın yaklaşık elli yıllık tecrübelerinin sonuçlarını vermesi açısından önem taşımakta, özellikle cerrahi operasyonlara dair açıklamaları ve içerdiği alet resimleriyle öne çıkmaktadır.[7] Al-Tasrif eseri, XII. yüzyıl'da Gerardus Cremonensis tarafından Latinceye tercüme edildi. Ardından bu Latince tercüme kullanılarak Grekçe ve İbraniceye çevrildi; 15. yüzyılda, 16. yüzyılda ve 18. yüzyılda birçok defa kopyalandı ve mükemmel bir yaygınlığa ulaştı.[8] Zehrâvî'nin kullandığı cerrahi alet ve uygulamalar, modern tıbba öncülük etmiştir. İcat ettiği cerrahi aletlerden bazıları günümüzde hala kullanılmaktadır.[9]

Dış gebeliği tanımlayan ilk doktor olmasının yanı sıra, hemofilinin kalıtsal doğasını da belirleyen ilk kişidir.[9]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Hamarneh, Sami Khalaf; Sonnedecker, Glenn (1963). A Pharmaceutical View of Abulcasis Al-Zahrāwī Moorish Spain: With a Special Reference to the "Adhān". Brill Archive. s. 15. "Al-Zahrawi's ancestry then, one might infer, goes back to the Arabian Peninsula, to the inhabitants of "al-Madinah," the first city that accepted the message of Islam."
  2. ^ Ahmad, Z. (St Thomas' Hospital) (2007), "Al-Zahrawi - The Father of Surgery", ANZ Journal of Surgery, 77 (Suppl. 1), ss. A83, doi:10.1111/j.1445-2197.2007.04130_8.x 
  3. ^ al-Zahrāwī, Abū al-Qāsim Khalaf ibn ʻAbbās; Studies, Gustave E. von Grunebaum Center for Near Eastern (1973). Albucasis on surgery and instruments. University of California Press. ISBN 978-0-520-01532-6. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011. 
  4. ^ "Theoretical and Practical Book by Al-Zahrawi" (İngilizce). 1519. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024. 
  5. ^ "ZEHRÂVÎ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024. 
  6. ^ Pekesen, Mehtap; Ataman, Ahmet Doğan; Vatanoğlu-Lutz, Elif (27 Temmuz 2021). "Abu Al Qasim Al Zahrawi (Albucasis): The father of modern surgery". HEALTH SCIENCES QUARTERLY. 1 (2): 83-86. doi:10.26900/hsq.1.2.05. ISSN 2791-6022. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024. 
  7. ^ "et-TASRÎF". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024. 
  8. ^ Bakir A. Medicine and the interaction period in the European middle ages. J Middle Ages Studies. 2018:1(1):101–18.
  9. ^ a b Cosman, Madeleine Pelner; Jones, Linda Gale (2008). Handbook to Life in the Medieval World. Handbook to Life Series. 2. Infobase Publishing. ss. 528-530. ISBN 0-8160-4887-8. 

Konuyla ilgili yayınlar

değiştir