Ergazi, Kıbrıs
Ergazi (Yunanca: Όβγορος / Ovgoros), geleneksel adıyla Ovgoroz, de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Mağusa Bölgesi'nde ve de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin İskele İlçesi'nde yer alan bir köydür.
| Ergazi (Ovgoros) Όβγορος (Yunanca) | |
|---|---|
Köy | |
Ergazi | |
| Ülke | de jure  Kıbrısde facto  KKTC |
| Bölge / İlçe | Mağusa Bölgesi İskele İlçesi |
| İdare | |
| • Tür | Muhtarlık |
| • Muhtar | Mehmet Şahkın |
| Yüzölçümü | |
| • Kara | 15,6 km² (60 mil²) |
| Rakım | 111 m |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 202 |
| • Yoğunluk | 12.9/km² |
| Zaman dilimi | UTC+02.00 (DAS) |
Köyün isminin Yunancada yumurta anlamına gelen "avgo" kelimesinin türetilmiş halinden geldiği düşünülmektedir. 1958 yılında ise köye Türkler tarafından Ergazi ismi verilmiştir.[1]
Tarihçe
değiştirKöyün kökeni Osmanlı Dönemi'nin ortalarına dayanır. Bu tarihlerde Anadolu'dan, özellikle Kayseri yöresinden gelen göçmenlerle kurulmuştur. 1974'teki Kıbrıs Harekâtı'ndan önce bir Türk köyüydü. 1963-1974 yılları arasındaki çatışmalarda savunma merkezi işlevini görmüştür. Bu dönemde Mehmetçik kasabasındaki komutanlığa bağlıydı. Köyden toplu bir göç hareketi yaşanmamıştır. 2008 yılından beri İskele Belediyesi'ne bağlıdır.[2]
Köyde bir adet cami bulunmaktadır. Cami ilk yapıldığında kubbesiz ve minaresizken, minare sonradan eklenmiştir. Köyün tek sınıflı okulu, merkezleştirme projesi kapsamında 1990'lı yıllarda kapatılmış, öğrenciler İskele'deki Şehit İlker Karter İlkokulu'na transfer edilmiştir. Bunun yanında köyde bir adet kooperatif, petrol istasyonu, banka şubesi, market, iki adet kahvehane ve av günlerinde çalışan lokanta bulunmaktadır.
Demografi
değiştirNüfusu 1974'ten önce Kıbrıslı Türklerden oluşan Ergazi, 1964-1974 yılları arasında Boğaztepe (Monarga) ve Bahçeler (Perivolia) gibi çevre karma köylerden gelen göçmenlere de bir süre ev sahipliği yapmıştır. Köy nüfusunun gelişimi aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
| Yıl | 1831 | 1891 | 1901 | 1911 | 1921 | 1931 | 1946 | 1960 | 1978 | 1996 | 2006 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nüfus | 16* | 264 | 318 | 400 | 418 | 386 | 431 | 362 | 254 | 251 | 207 | 202 |
- 1831 yılında sadece erkekler sayılmıştır.
Köy son zamanlarda Gazimağusa ve İngiltere'ye göç vermeye devam etmektedir.
Coğrafya
değiştirİskele kasabasının 10 km kuzeydoğusunda,Karpaz Yarımadası'nın başında, Beşparmak Dağları'nın güney kısmında, kıyıdan 5.5 km içerde yer almaktadır. Ergazi'nın yüzölçümü, 15.6 km² 'dir. Kantara Kalesi köyün kuzeyinde yer almaktadır. Köyün rakımı 140 metredir, fakat Kuzeyinde Beşparmak Dağları zirvesinde yükseklik 600 metreye kadar çıkabilmektedir. Köyün kuzey kısmı dağlık ve ormanlık arazi olup, başlıca geçim kaynağı tarımdır. Köy etrafında birçok harup ve zeytin bulunmaktadır.
Ergazi'nin komşu yerleşim birimleri ve coğrafi bölgelere göre konumu aşağıda gösterilmiştir.[3]
Köyün ana gelir kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Bununla beraber birçok kişi yakındaki İskele ve Mağusa'da çalışmaktadır. Genellikle kuru tarım, zeytin ve harup yetiştirilmektedir. Bunun yanında köyün barajı olmasından dolayı kısıtlı olarak sulu tarım ve meyve yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Göletin küçüklüğünden dolayı gölet sık sık kurumaktadır.[4] Özellikle yaz aylarında su sıkıntıları çekilmektedir.
Ergazi Sayadere Göleti
değiştir1989 yılında kullanıma açılan gölet köyün doğusunda bulunmaktadır. Havza yağış alanı 7.2 km² olup 400 bin metreküp depolama kapasitesine sahiptir. Buradaki su ile 84 hektar büyüklüğündeki alanın sulanabilmesi öngörülmüştür.[5] Fakat göletin içerisinde zamanla tortu ve sediment birikmesi sonucunda kapasite büyük oranda düşmüştür.
Spor
değiştirKöy takımı olan Ergazi Güven Spor Kulübü 1953 yılında kurulmuştur. Renkleri siyah-beyazdır. Şimdilerde bölgesel amatör ligde mücadele etmektedir.[6] Köy içinde ve çevresinde her yıl Ovgoroz Rallisi adı altında düzenlenen araba yarışları yapılmaktadır. Kuzey Kıbrıs Ralli Şampiyonasının final ayağı olarak düzenlenir. Bu organizasyon, KKTC'nin her yerinden izleyici çekmektedir.[7]
Siyaset
değiştirKöy tabanı daha çok sağ partilere oy vermektedir. 2004 yılında yapılan Annan Planı referandumunda köyde 166 oy kullanılmış, %51.5 hayır oyu çıkmıştır.[8]
2015 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı Seçiminin 1. turunda 168 geçerli oyun 117'sini Derviş Eroğlu, 24'ünü Mustafa Akıncı, 10'unu Sibel Siber ve 17'sini Kudret Özersay almıştır. 2. turunda kayıtlı seçmenlerin %77'si oy kullanmış, Ergazi doğumlu Derviş Eroğlu 115 oyla oyların %68'ini alarak ülke genelinde kaybetmesine rağmen burada yarışı önde bitirmiştir.[9]
2014 yılında muhtarlığa Halil Severen, 2018 yılında yapılan yerel seçimlerde ise 98 oy (%55.7) ile Mehmet Şahkın seçilmiştir.[10]
2020 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda oy dağılımı şöyleydi:[9]
| Aday | Parti | 1. Tur | 2. Tur | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | Oy | % | |||
| Ersin Tatar | UBP | 60 | 45,11 | 94 | 60,6 | |
| Mustafa Akıncı | Bağımsız | 30 | 22,56 | 61 | 39,4 | |
| Tufan Erhürman | CTP | 36 | 27,07 | |||
| Kudret Özersay | Bağımsız | 5 | 3,76 | |||
| Erhan Arıklı | YDP | 0 | 0 | |||
| Serdar Denktaş | Bağımsız | 1 | 0,75 | |||
| Fuat Türköz Çiner | Milliyetçi Demokrasi Partisi | 0 | 0 | |||
| Arif Salih Kırdağ | Bağımsız | 0 | 0 | |||
| Alpan Uz | Bağımsız | 0 | 0 | |||
| Ahmet Boran | Bağımsız | 0 | 0 | |||
| Mustafa Ulaş | Bağımsız | 1 | 0,75 | |||
| Geçerli oy | 133 | 92,36 | 155 | 92,81 | ||
| Boş/Geçersiz oy | 11 | 7,64 | 12 | 7,19 | ||
| Toplam | 144 | 100 | 167 | 100 | ||
| Kayıtlı seçmen/katılım | 229 | 62,88 | 229 | 72,93 | ||
| Kaynak: Yüksek Seçim Kurulu[11] | ||||||
Önemli Kişiler
değiştirDerviş Eroğlu, KKTC Eski Başbakanı, 3. Cumhurbaşkanı.
Hakkı Atun, KKTC Eski Başbakanı, Mimar
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ KKTC Haritası (KKTC Harita Dairesi)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ https://www.facebook.com/Ergazi1953/ [yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ "11 EKİM 2020 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ". KKTC Yüksek Seçim Kurulu. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.