Erkinis Kilisesi
Erkinis Kilisesi (Gürcüce: ერკინისის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Erkinis olan Demirkent köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Kilisenin bulunduğu mezranın adından dolayı İtik Kilisesi, Erkinis köyünün yeni adında dolayı da Demirkent Kilisesi olarak da bilinir.[1]
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Demirkent, Yusufeli |
| Koordinatlar | 40°52′37″K 41°48′07″D / 40.87694°K 41.80194°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Harabe |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 10. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme taş, dolgu duvar |
Tarihçe
değiştirErkinis Kilisesi ve İtik Kilisesi'nin bulunduğu Tao bölgesi, tarihsel Gürcistan'ın bir parçasıydı. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1595 tarihinde gerçekleştirdiği tahrirde köyün nüfusu 64 haneden oluşuyordu. Bu tarihte sadece 4 hane Müslüman olmuştu.[2] Ayrı bir köy olarak yer almadığına göre İtik (bugün Sarıerik) mezrasının da bu köyün bir parçası olduğu söylenebilir. Köyün Hristiyan nüfusunun kiliselerinden biri olan İtik Kilisesi, yapı tarzı ve malzemeleri açısından 10. yüzyıla tarihlenmiştir. Köyün halkının Müslüman olmasıyla kilisenin cemaatini ve işlevini yitirdiği, zaman içinde harabeye döndüğü anlaşılmaktadır.[3]
Mimari
değiştirEtik Kilisesi veya Erkinis Kilisesi, İtik mezrasının batısındaki yamaçta yer alır. Tek nefli yapı, küçük ebatlı kesme taşlarla dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiştir. Çatı örtüsü çökmüş ve duvarları büyük ölçüde yıkılmıştır. Günümüze ulaşan batı ve kuzey duvarlarının önemli bölümü toprak altında kalmıştır. Güney ve doğu duvarlarının mevcut kısmını yüksekliği 3-4 metreyi bulur. Kilise, dıştan serbest haç, içten dört kollu (tetrakonkhos) planlı bir yapıdır. Merkezdeki kare planlı mekânın dört yönüne yerleştirilmiş eksedralar dıştan düz duvarla sınırlandırılmıştır. Bugüne kalan izlerden kilisede duvar resimleri olduğu anlaşılmaktadır. Kiliseye ait ve üzerinde fresk ile Gürcüce yazı bulunan bir taşın köydeki bir evin duvarında bulunması, kilisenin insan eliyle yıkılıp taşlarının başka yapılarda kullanıldığını göstermektedir.[4][5]
Kaynakça
değiştir- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3246-0
- ^ Mirian Maharadze ve Zaza Şaşikadze, Yusufeli İlçesi (იუსუფელის რაიონი), Tiflis, 2022, s. 249. ISBN 978-9941-33-351-4
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3246-0
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "2005 Yılı Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, I. Cilt, s. 457-466. 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3246-0
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 60. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7