Güneş İmparatorluğu (film)
Güneş İmparatorluğu (orijinal adı: Empire of the Sun), J. G. Ballard'ın aynı adlı yarı otobiyografik romanı temel alınarak çekilen 1987 yılı yapımı tarihi savaş filmidir. Steven Spielberg'in yönettiği filmin başrollerinde Christian Bale, John Malkovich, Miranda Richardson ve Nigel Havers yer aldı. Güneş İmparatorluğu, zengin Britanyalı ailesi ile Şangay'da oturan, ancak II. Dünya Savaşı'nda Japonya'nın Şangay'ı istila etmesi sırasında onları kaybedip, yolu bir esir kampına düşen Jamie "Jim" Graham adlı çocuğun öyküsünü anlatır.
| Empire of the Sun | |
 | |
| Yönetmen | Steven Spielberg |
|---|---|
| Yapımcı | Steven Spielberg Frank Marshall Kathleen Kennedy Robert Shapiro |
| Oyuncular | Christian Bale John Malkovich Joe Pantoliano Miranda Richardson Nigel Havers Ben Stiller |
| Müzik | John Williams |
| Görüntü yönetmeni | Alan Daviau |
| Kurgu | Michael Kahn |
| Stüdyo | Amblin Entertainment |
| Yapım yılı | ABD |
| Çıkış tarih(ler)i | 9 Kasım 1989 |
| Süre | 154 Dakika |
| Dil | İngilizce |
Spielberg projeyi ele almadan önce filmi yönetmesi için sırasıyla Harold Becker ve David Lean ile görüşüldü. Spielberg, David Lean filmlerine ve II. Dünya Savaşı'na olan takıntısı nedeniyle filmi yönetmeyi istedi. Film, Spielberg'in en derin çalışması olarak görülür. Ballard'ın kitabının kahramanlık temasına sahip olmasına rağmen, Spielberg anne ve babasından ayrılmış bir çocuk ile ilgilenen bir film yaptı. Film her ne kadar eleştirel yönden takdir görse de, gişede hayal kırıklığı yarattı.
Konu
değiştirJ.G Ballard'ın oto-biyografik romanından uyarlanan "Güneş İmparatorluğu", Shangai'in Japon istilasına uğradığı 1941 yılında başlıyor. Zengin bir ailenin mutluluk içinde yaşayan genç üyesi Jim - "Christian Bale" şehirde yaşanan büyük kaos sırasında ailesini kaybediyor ve her gün onlarca insanın öldüğü bu karmaşada yapayalnız kalıyor.. Uçaklara büyük bir ilgi duyan ve hep uçmayı hayal eden Jim, sonunda Soo Chow toplama kampına gönderiliyor ve burada geçirdiği aylar boyunca yepyeni insanlarla tanışarak, yaşamın ailesinin kendisine sunduğu kadar toz pembe olmadığının farkına varıyor.
Oyuncular
değiştir
- James "Jamie" Graham rolünde Christian Bale: Jim, varlıklı olan Britanyalı ailesi ile Şangay'da oturan şımarık bir çocuktur. II. Dünya Savaşı sırasında Japonlar, Şangay'a saldırdığı zaman Jim ailesini kaybeder ve yolu bir esir kampına düşer. J.G. Ballard, Bale ile, kendi çocukluğu arasında fiziksel bir benzerlik gördü. Oyuncu, 12 yaşındayken filmin oyuncu kadrosuna katıldı. Bale'in Anastasia: The Mystery of Anna adlı televizyon filmindeki rol arkadaşı Amy Irving, onu o zamanki kocası Spielberg'e tavsiye etti. 4000'nin üzerinde çocuk denemeye alındı. Bale "Filmi bitirdikten sonra gerçekten güzel bir dağ bisikleti aldım. Beni tehdit eden kıskanç zorbalar ve beni öpmek isteyen kızlar vardı. Ben sadece bisiklet sürmek istiyordum" dedi.
- Basie rolünde John Malkovich: Japonya'nın Şangay'ı istilası sırasında, karaya oturan bir Amerikan gemisindeki kamarot. Basie, Jamie'ye "Jim" takma adını vererek bir arkadaşlık oluşturur.
- Bayan Victor rolünde Miranda Richardson: Jim'in Suzhou'daki Britanyalı kadın komşusu. O öldüğü zaman gökyüzünde bir parlama gören Jim, onun ruhunun cennete yükseldiğini düşünür. Ancak daha sonra bu parlamaya Nagasaki'ye atılan atom bombasının neden olduğunu öğrenir.
- Doktor Rawlins rolünde Nigel Havers: Jim'in Suzhou'daki baba figürü. Jim'e alçakgönüllüğü öğretirken zorlanır.
Yapım
değiştirWarner Bros. filmin haklarını Harold Becker'ın yönetmenliğini ve Robert Shapiro'nun yapımcılığını yapmasını tasarlayarak satın aldı.[1] Tom Stoppard, J.G. Ballard ile işbirliği yaparak yazdı.[2] Becker projeyi terkedince, David Lean'nin filmi Spielberg'in yapımcılığında yönetmesi düşünüldü. Lean "Ben bunun için bir yıl çalıştım ve sonunda onun bir günlüğe fazla benzediğini düşündüm. O ilginç ve iyi yazılmıştı ama ben onu Steven'a verdim" diye açıkladı.[1] Spielberg "J.G. Ballard'ın kitabını okuduğum an, filmi yönetmeyi gizlice istediğimi fark ettim" dedi.[3] Spielberg filmi fazla kişisel bulmadı. Spielberg çocukken en sevdiği film, bir savaş esirinin Japon kampında yaşadığı olayları anlatan ve David Lean tarafından yönetilen Kwai Köprüsü adlı yapımdı. Spielberg'in, II. Dünya Savaşı ve babasının anlattığı hikâyelerdeki hava araçlarına takıntısı vardı.[3] Spielberg, çekim senaryosunu yazması için Tom Stoppard ile anlaşmadan önce Menno Meyjes'i kiraladı.[2]
Güneş İmparatorluğu, Birleşik Krallık'taki Elstree Stüdyoları'nda ve İspanya ile Şangay'daki birkaç yerde çekildi. Film yapımcıları, Asya'da 1941 yılının Şangay'ına benzer bir yer bulabilmek için çalıştı. Yapımcılar, 1985 yılında Shanghai Film Studios ve China Film Co-Production Corporation ile görüşme yaptı.[4] Görüşmelerden bir yıl sonra, 1987 yılının Mart ayının başında üç hafta boyunca çekimlerin gerçekleştirilmesine izin verildi. Şangay'da 1940'lardan beri çekilen ilk Amerikan filmi oldu.[2] Çinli otoriteler, işaretlerin geleneksel Mandarin harfleriyle değiştirilmesi için film ekibine izin verdi. Ek olarak şehrin aşağı kısımlarının filmin çekimleri için kapatılmasına da izin verildi.[4] Aralarında 40 yıl önce Japonya'nın Şangay'ı istilasını hatırlayan bazı kişilerin bulunduğu, 5000'nin üzerinde yerli figüran kullanıldı. Ordu üyelerini Japon askerleri canlandırdı.[5] Diğer çekimler Trebujena, Andalusia, Knutsford, Sunningdale ve Berkshire'de gerçekleşti.[4] İngiltere'deki çekimler sırasında David Lean seti ziyaret etti.[2] Spielberg, döneme ait vasıtalar ve hava araçları kullanarak, o çağı doğru bir şekilde resmetmeyi hedefledi. Nagasaki'nin bombalanması sahnesi için görüntüler bilgisayar ile oluşturuldu. Industrial Light & Magic şirketi görsel efekt sekanslarını tasarladı. Norman Reynolds, yapım tasarımı için kiralanırken, Vic Armstrong da dublör koordinatörü olarak görev yaptı.[6]
Gösterim
değiştirGüneş İmparatorluğu, 11 Aralık 1987 tarihinde sınırlı gösterime girdi. Ardından 25 Aralık 1987 tarihinde de geniş gösterime girdi. Film Kuzey Amerika'da 22.24 milyon dolar, diğer ülkelerde de 44.46 milyon dolar kazandı ve böylece toplamda 66.7 milyon dolar elde etmiş oldu. Filmin gişe hasılatı hayal kırıklığı yarattı. Rotten Tomatoes sitesinde film hakkında yapılan 31 eleştirinin temel alındığı incelemede, eleştirmenlerin %77'si filmden hoşlandı. Metacritic sitesindeki 17 eleştirinin hesaplanması sonucunda film ortalama 60 puan elde etti. J.G. Ballard olumlu yönde görüş bildirdi ve özellikle de Christian Bale'in performansına hayran kaldığını belirtti. The New York Times'tan Janet Maslin "görsel bir görkem, kahramanca maceraperestlik" olarak tanımladı. Karışık bir yorum yapan Roger Ebert "Öykünün içindeki duygusal potansiyele rağmen bana uygun gelmedi. Belki de çocuk gibi, dünyanın hiçbir yerinde uçakların bu kadar kötü amaçla kullanılmadığını kararlaştırdığım içindir" dedi.
Temalar
değiştirUçma sembolleri, Jim'in esir kampından kurtulmasını simgeler. Jim'in kendine ve topluma yabancılaşması, kampa bitişik olan havaalanındaki Japon pilotlara saygı duruşunda bulunması ile yansıtıldı. J.G. Ballard, "Japonların Çinlerle vahşi olduklarının doğru olduğuna inanıyorum ve bu yüzden onlar hakkında duygusal düşünmüyorum. Ama çocuklar her yerde kahraman bulmak eğiliminde. Bir konuda hiç şüphem yok, o da Japonların çok cesur olmalarıydı. Vatanseverlik ve ulusa karşı sadakat hakkında görüşleri karmaşıktı. Önceleri Jim kendini sürekli Japon olarak tanımlardı; Amerikalılar Mustang'lar ve B-29'larla uçmaya başladıklarından beri, Jim kendini onlara daha yakın hissediyor." dedi.
Kast Notları
değiştir- Ben Stiller ve Joe Pantoliano ilk defa beyazperdede boy gösterdiler.
- J.M. Ballard kostüm partisinde cameo yapıyor.[5]
- Ben Stiller, Tropik Fırtına adlı filmin fikrinin aklına bu filmin setinde geldiğini ifade etmiştir.[7]
Kaynakça
değiştir- ^ a b Joseph McBride (1997). Steven Spielberg: A Biography. New York: Faber and Faber. s. 391. ISBN 0-571-19177-0.
- ^ a b c d McBride, sf.394—398
- ^ a b McBride, sf.392
- ^ a b c Walker, Jeff (Ocak 1988). "Empire of the Sun". Air Classics. HarperCollins. s. 49. ISSN 0002-2241.
- ^ a b Martin Sheen (narrator), Steven Spielberg, J. G. Ballard, Christian Bale, The China Odyssey: Empire of the Sun (television Special), 1987, American Broadcasting Company
- ^ Walker, ss. 63-65
- ^ "First Look: 'Tropic Thunder'". Entertainment Weekly. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2008.