Gaia BH2
Gaia BH2 (Gaia DR3 5870569352746779008), Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 3.800 ışık yılı (1,16 kpc) uzaklıkta bulunan bir kırmızı dev ve büyük olasılıkla yıldız kütleli bir kara delikten oluşan ikili sistemdir. 2023 yılı itibarıyla Dünya'ya bilinen en yakın ikinci kara delik sistemidir. Gaia BH2, Gaia DR3 astrometrik verilerinden keşfedilen ikinci kara deliktir ve Gaia DR3 verilerinden tespit edilebilecek tek kara delik ikilileri büyük ihtimalle Gaia BH1 ve BH2'dir.[3]
| Gözlem verisi Dönem J2000 Ekinoks J2000 | |
|---|---|
| Takımyıldız | Erboğa |
| Sağ açıklık | 13sa 50d 16,748s[1] |
| Dik açıklık | -59° 14′ 20,33″[1] |
| Görünür büyüklük (V) | 12,711[2] |
| Özellikler | |
| Kırmızı dev | |
| Evrim aşaması | Kırmızı dev |
| Kara delik | |
| Evrim aşaması | Yıldız kaynaklı kara delik |
| Astrometri | |
| Dikey hız (Rv) | -5,04±2,08[1] km/s |
| Özdevinim (μ) | RA: -10,48±0,1 mys/y[3] Dec.: -4,61±0,06 mys/y[3] |
| Iraklık açısı (π) | 0,859 ± 0,018 mys[3] |
| Uzaklık | 3.800 ± 80 ly (1.160 ± 20 pc) |
| Yörünge[3] | |
| Süre (P) | 1.276,7 ± 0,6 g |
| Yarı büyük eksen (a) | 4,96±0,08 AU |
| Dış merkezlik (e) | 0,5176±0,0009 |
| Eğiklik (i) | 34,87±0,34° |
| Yükseliş düğüm boylamı (Ω) | 266,9±0,5° |
| Enberi dönemi (T) | 2.457.438,3 ± 1,4 |
| Enberi açısı (ω) (ikincil) | 130,9±0,4° |
| Yarı-genlik (K1) (birincil) | 25,23±0,04 km/s |
| Ayrıntılar[3] | |
| Kırmızı dev | |
| Kütle | 1,07±0,19 M☉ |
| Yarıçap | 7,77±0,25 R☉ |
| Aydınlatma gücü (bolometrik) | 24,6±1,6 L☉ |
| Yüzey kütle çekimi (log g) | 2,71±0,24 cgs |
| Sıcaklık | 4.604 ± 87 K |
| Metallik [Fe/H] | -0,22±0,02 dex |
| Dönüş hızı (v sin i) | <1,5 km/s |
| Kara delik | |
| Kütle | 8,94±0,34 M☉ |
| Katalog belirtmeleri | |
| Veritabanı kaynakları | |
| SIMBAD | veri |
Kara delik ve kırmızı dev, sistemin ağırlık merkezi etrafında ortalama 0,518'lik bir dış merkezlikle 1.277 günde veya yaklaşık 3.5 yılda bir dolanır. Kara deliğin kütlesi yaklaşık olarak 8,94 M☉'dir ve bu kütleye göre Schwarzschild yarıçapının yaklaşık 26,4 km (16,4 mi) olması gerekir. Kırmızı devin kütlesi 1,07 M☉ ve yarıçapı 7,77 R☉'dir. Sıcaklığının ise yaklaşık 4604 K (4331 °C; 7827,8 °F) olduğu tahmin edilmektedir.[3]
Keşif
değiştirGaia BH2, ilk olarak 2022 yılında Gaia BH1 ile birlikte Gaia uzay aracı ile yapılan astrometrik gözlemlerle, olası bir kara delik ikili sistem adayı olarak keşfedildi. O zamanlar Gaia BH2'nin kesin olarak bir kara delik barındırıp barındırmadığı belli değildi, fakat Gaia verilerinde Gaia BH1 dışındaki tek makul aday buydu.[4][5] Daha sonra yapılan dikey hız gözlemleri bu kara delik sistemini doğruladı ve yörünge parametrelerinin daha hassas bir şekilde belirlenmesini sağladı.[3]
Kaynakça
değiştir- ^ a b c Gaia Collaboration; ve diğerleri. (2023). "Gaia Data Release 3. Summary of the content and survey properties". Astronomy and Astrophysics. 674. arXiv:2208.00211 $2. Bibcode:2023A&A...674A...1G. doi:10.1051/0004-6361/202243940. VizieR'de bu kaynak için Gaia DR3 kaydı
- ^ Zacharias, N.; Finch, C. T.; Girard, T. M.; Henden, A.; Bartlett, J. L.; Monet, D. G.; Zacharias, M. I. (1 Temmuz 2012). "VizieR Online Data Catalog: UCAC4 Catalogue (Zacharias+, 2012)". VizieR Online Data Catalog. ss. I/322A. Bibcode:2012yCat.1322....0Z.
- ^ a b c d e f g El-Badry, Kareem; Rix, Hans-Walter; Cendes, Yvette; Rodriguez, Antonio C.; Conroy, Charlie; Quataert, Eliot; Hawkins, Keith; Zari, Eleonora; Hobson, Melissa; Breivik, Katelyn; Rau, Arne; Berger, Edo; Shahaf, Sahar; Seeburger, Rhys; Burdge, Kevin B. (1 Şubat 2023). "A red giant orbiting a black hole". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 521 (3). ss. 4323-4348. arXiv:2302.07880 $2. Bibcode:2023MNRAS.521.4323E. doi:10.1093/mnras/stad799.
- ^ El-Badry, Kareem; Rix, Hans-Walter; Quataert, Eliot; Howard, Andrew W.; Isaacson, Howard; Fuller, Jim; Hawkins, Keith; Breivik, Katelyn; Wong, Kaze W. K.; Rodriguez, Antonio C.; Conroy, Charlie; Shahaf, Sahar; Mazeh, Tsevi; Arenou, Frédéric; Burdge, Kevin B. (1 Ocak 2023). "A Sun-like star orbiting a black hole". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 518 (1). ss. 1057-1085. arXiv:2209.06833 $2. Bibcode:2023MNRAS.518.1057E. doi:10.1093/mnras/stac3140. ISSN 0035-8711.
- ^ Tanikawa, Ataru; Hattori, Kohei; ve diğerleri. (Eylül 2022). "Search for a Black Hole Binary in Gaia DR3 Astrometric Binary Stars with Spectroscopic Data". The Astrophysical Journal. 946 (2). s. 79. arXiv:2209.05632 $2. Bibcode:2023ApJ...946...79T. doi:10.3847/1538-4357/acbf36.