Sosyal Demokrat Hınçak Partisi

Osmanlı İmparatorluğu'nda siyasi parti
(Hınçak komitesi sayfasından yönlendirildi)

Sosyal Demokrat Hınçak Partisi (SDHP) (ErmeniceՍոցիալ Դեմոկրատ Հնչակյան Կուսակցություն; ՍԴՀԿ) veya Hınçak olarak da bilinen, en eski ikinci Ermeni siyasi partisidir. Hınçak, Ermenice Çan anlamına gelir. Zamanla Rusların etkisi altında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir cephe olarak örgütlenmiştir. 1887 yılında Marksist ideolojiye inanmış Avedis Nazarbekyan, Meryem Vardanyan, Kevork Haraciyan, Ruben Han-Azat, Hristofor Ohanyan, Gabriel Kafyan ve Manuel Manuelyan adlı öğrenciler tarafından İsviçre'nin Cenevre kentinde kuruldu. Osmanlı Devleti ve İran'daki ilk sosyalist parti oldu.[2] Çalışma bölgesi olarak Doğu Anadolu Bölgesi'ni seçen komite, bir zaman sonra merkezini İsviçre'den Londra'ya taşıdı.

Sosyal Demokrat Hınçak Partisi
Սոցիալ Դեմոկրատ Հնչակյան Կուսակցություն
LiderHarry Hamparsum Sarafyan
KurucularıAvedis Nazarbekyan, Meryem Vardanyan, Kevork Haraciyan, Ruben Han-Azat, Hristofor Ohanyan, Gabriel Kafyan ve Manuel Manuelyan
Kuruluş tarihi1887
MerkezErivan, Ermenistan
Gençlik koluGaidz Gençlik Örgütü
Paramiliter KoluErmeni Devrimci Ordusu (1983-1985)
Üyelik4,300 (Ermenistan'da)[1]
İdeolojiSosyal demokrasi
Demokratik sosyalizm
Siyasi pozisyonMerkez soldan Sola
Ulusal üyelik14 Mart İttifakı (Lübnan'da)
Uluslararası üyelikYok, eskiden İkinci Enternasyonal
Ulusal Meclis
0 / 107
Lübnan Parlamentosu
0 / 128
İnternet sitesi
Ermenistan

Cemiyetin prensipleri Karl Marx'ın Komünist Manifesto'sundan esinlenerek hazırlanmış olup üyelerinin çoğu Rusya Ermenileri idi. Hınçak isminde bir de yayın organı çıkarmışlardı. Komitenin amacı, Batı Ermenistan'ı Osmanlı Devleti'nden kopararak Rus ve İran Ermenistanı ile birleştirmek, bu suretle Büyük Ermenistan'ı kurmaktı. Silahlı eylem yoluyla isyanlar ve olaylar çıkararak amaçlarına ulaşabileceklerini düşünmüşlerdi.

Parti, Osmanlı Devleti'ne karşı Kumkapı (1890) ve Bâb-ı Âli (1895) olaylarını organize etti. Bir süre sonra parti liderleri arasında görüş ayrılıkları oluşmaya başladı ve 1897'de ikiye bölündüler. Bir kısmı, Asıl Hınçaklar (Nazarbekyan taraftarı olanlar), öbür kısmı da (Arpiar Arpiaryan liderliğindeki) Yenilikçi Hınçaklar (Vera Gazmıyal Hınçaklar) adını aldılar.

Hınçak Komitesi, programı ve yöntemlerine rağmen Ermeniler arasında büyük taraftar bulamadı. 1900'lerden itibaren birçok komite taraftarı Birleşik Krallık, Rusya, Kafkasya'da öldürülünce büyük kan kaybetmelerine rağmen yine de I. Dünya Savaşı sürecinde Ruslarla iş birliği yapmak yoluyla eylemlerine devam edebilmişlerdir.

Ayrıca bakınız

değiştir

Dış bağlantılar

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ (Ermenice) Յուրաքանչյուր երկրորդ չափահաս հայաստանցին կուսակցակա՞ն 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "Social Democrat Hunchakian Party". 16 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.