Hamparsum Boyacıyan
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Boyacıyan Doktor Hamparsum Efendi (Ermenice: Համբարձում Պօյաճեան) veya Medzn Murad, Osmanlı Ermenisi hekim ve Osmanlı Meclis-i Mebusan üyesi. 1915 Ermeni Kırımı kurbanlarındandır.[1]
Hamparsum Boyacıyan, 1867 yılında Adana Vilayeti'ne bağlı Haçin kasabasında doğmuştu. Sosyal Demokrat Hınçak Partisi liderlerinden Girayr'ın (Harutiun-Mardiros Boyacıyan) kardeşidir. İstanbul'a yerleşti ve oradaki Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de okudu.[1]
27 Temmuz 1890'da Osmanlı tarihçisi Harutün Cangülyan ile birlikte Kumkapı'da bulunmakta olan Ermeni Patrikhanesi'nin önünde bir gösteriye katılmıştı ve Yıldız Sarayı'nın önüne doğru yürüyüş yapmıştı. 1894 yılında Sason'daki ayaklanmaya katılmıştı.[1] 1894 yılı gerçekleşen Sason isyanı Avrupa komuoyunda büyük bir yankı uyandırmış ardından bu isyan üzerine içinde Fransız temsilcisi Vilbert, Rus temsilcisi Jevasky, İngiliz temsilcisi Shipley, Şefik Bey, Ömer Bey, Celalettin Bey ve Mecit Bey'in yer aldığı Uluslararası Tahkikat komisyonu kurulmuştur.[2] Kurulan komisyonca 20 Temmuz 1895 senesinde Ermeniler'in masum olmadığına dair hazırlanan raporda; Tahkikat komisyonunun yedi ay süren incelemesi neticesinde olayları Ermenilerin başlattığı ve elde ettikleri silahlar ile olayı bastırmak adına bölgeye gelen güvenlik güçlerine saldırdıkları beyan edilmiştir.[3]
1896'da Trablus'a götürüldü ve orada Sosyal Demokrat Hınçak Partisi eşbaşkanı olarak seçildi. 1906'da hapisten kurtulmayı başarmıştı ve 1908 yılında İstanbul'a geri döndü. Osmanlı Meclis-i Mebûsan'a Adana ili Kozan vekili olarak seçildi.
24 Nisan 1915'te Dr. Hamparsum Boyacıyan, evinde tutuklanarak 2.345 arkadaşı ile beraber Kayseri'ye sürüldü. Hapse atıldı ve işkence çektirildi. Temmuz ayında yargılandı ve 24 Ağustos 1915'te idam edildi.[1]
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d Kévorkian, Raymond H. (2011). The Armenian Genocide: A Complete History. Londra: I. B. Tauris. s. 32. ISBN 9781848855618.
- ^ BOA., A.MKT.MHM., 751/1, 24/B/1312 (H), (21 Ocak 1895)
- ^ Taha Niyazi Karaca, “19. Yüzyılda İngiltere’nin Ermeni Politikaları”, Tarihte Türkler ve Ermeniler (Ermeni Meselesinin Ortaya Çıkışı ve Yabancı Devletler), S. 1,C. 10,TTK Yayınları, Ankara 2014, s. 221-262.