Heçeçuri
Heçeçuri (Gürcüce: ხეჭეჭური), bir armut cinsinin Gürcüce ve Megrelce adıdır. Gürcistan'ın her tarafında yetişmektedir. Türkiye'nin kuzeydoğu kesiminde de yetişen Heçeçuri, Türkçe “Hececur” veya “Haçaçur” biçiminde adlandırılır. Latince adı Pyrus communis L. olarak bilinir.[1][2][3]
Heçeçuri, Gürcücede dayanıklı, sağlam anlamına gelen "heçeçi" (ხეჭეჭი) kelimesinden türemiştir.[4] Nitekim Heçeçuri dayanıklı bir armut olup kış boyunca saklanabilmektedir. Gürcüce adı "Çuri" (ჭური) olan büyük küplerde saklanan armut, buna bağlı olarak "Çurishali" (ჭურისხალი) olarak adlandırılmaktadır.[5]
Heçeçuri (Pyrus communis L.), tatlı ve sulu bir armuttur. Genel olarak yeşil renkte olmakla birlikte, olgunlaşma sürecinde sarımsı bir renge döner. Heçeçuri ağacı ise piramit şeklinde büyüyen dayanıklı bir bitkidir.[1]
Heçeçuri adı, Tao-Klarceti bölgesinde “Hececur” veya “Hececür” şeklinde kullanılmaktadır. Artvin vilayeti üzerine 1927 yılında Osmanlıca yayımlanan kitabında Muvvahhid Zeki, Deviskeli köyünü anlatırken “Hececur namı verilen armut meşhurdur” diye belirtir. Muvvahhid Zeki bu armudun adını “Hececur” (خەجەجور) şeklinde yazmıştır.[2] Tao-Klarceti bölgesinde bu armudun yetiştiği yerler armudun adıyla adlandırılmıştır. Nitekim Şavşat ilçesinde Kocabey köyünde bir mevki, “Hececurlar” adını taşımaktadır.[6] Tao-Klarceti bölgesinde bir başka armut ve elma cinsi de yine Gürcüce bir isimle panta şeklinde adlandırılmaktadır.
Kaynakça
değiştir- ^ a b ""ხეჭეჭური " - Elkana". 24 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ a b Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 150
- ^ "Eyüp Haberal, Özgün Kalkışım, Mehmet Zahit Aydın, "Rize'nin Fındıklı İlçesinde Yetişen Yerel Armut Çeşitlerinin Pomolojik ve Morfolojik Özellikleri"". 19 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ ""ხეჭეჭი" - ჯავახური ლექსიკონი / გიორგი ზედგინიძე; რედ. ვლადიმერ ზედგინიძე. - თბილისი: საუნჯე: ვაჟა წოწკოლაური, 2014. - 370 გვ". 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ Ş. Nijaradze, "ქართული ენის ზემოაჭარული დიალექტი" (Gürcü Dilinin Yukarı Acara Diyalekti), Batum, 1961, s. 277.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 134, ISBN 978-605-5708-85-6.