I. Felahiye Muharebesi

Başlığın diğer anlamları için Tizpon Muharebesi sayfasına bakınız.

I. Felahiye Muharebesi (İngilizce: First Battle of Hanna), 21 Ocak 1916 tarihinde Osmanlı Ordusu ile İngiliz-Hint kuvvetleri arasında Irak cephesinde gerçekleşen bir I. Dünya Savaşı muharebesidir.

Felahiye Muharebesi
Irak Cephesi, I. Dünya Savaşı
Felahiye'ye yapılan ilk saldırıyı gösteren 1924 tarihli bir İngiliz haritası.
32.6458795°K 46.0526276°D / 32.6458795; 46.0526276 Tarih 21 Ocak 1916 Bölge Felahiye, bugünkü Irak Sonuç Osmanlı zaferi
Taraflar
Britanya İmparatorluğu  • Britanya Hindistanı  • Birleşik Krallık	Osmanlı İmparatorluğu  • Alman İmparatorluğu (askerî destek)
Komutanlar ve liderler
Fenton Aylmer	Halil (Kut) Paşa Goltz Paşa
Güçler
10,000 (2 tümenden geriye kalanlar)	30,000
Kayıplar
2,741	503

Hazırlık

Osmanlı'nın Birinci Dünya Savaşı'na girmesinin ardından İngiltere, Basra Körfezi'ndeki İngiliz petrol çıkarlarını korumak amacıyla Şattülarap'ın ve Basra limanının kontrolünü ele geçirmek için Hint Seferi Kuvveti "D"yi gönderdi. İngiliz-Hint kuvvetlerinin görevi Bağdat'ın ele geçirilmesi olarak değişti. Ancak, Kurna, Nasıriye ve Es Sinn'deki zaferlere rağmen, Hint Seferi Kuvveti "D"nin ana taarruz unsuru olan 6. Poona Tümeni, Selman-ı Pak Muharebesi'nden sonra güneye doğru çekildi. Bağdat kapılarından çekilmesiyle güçlenen ve cesaretlenen bölgedeki Osmanlı kuvvetleri, İngiliz-Hint kuvvetlerini Kût-ül-Amâre kasabasına kadar takip etti. Şattülarap ile Dicle Nehri'nin birleştiği noktada stratejik bir konuma sahip olan Poona Tümeni'nin komutanı kasabayı savunmaya karar verdi.

15 Aralık 1915'te Osmanlı birlikleri Kût-ül-Amâre kasabasındaki yaklaşık 10.000 kişilik İngiliz-Hint kuvvetini kuşatmıştı. Tümgeneral Charles Townshend yardım çağrısında bulundu ve İngiliz'lerin Irak Cephesindeki harekât komutanı General Sir John Nixon kuşatılmış kuvvetleri kurtarmak için 19.000 kişilik bir kuvvet oluşturmaya karar verdi. Dicle Kolordusu olarak adlandırılan bu yardım kuvveti başlangıçta 2 tümenden oluşuyordu: (3. Lahor Tümeni ve 7. Meerut Tümeni)

Korgeneral Fenton Aylmer tarafından komuta edilen bu yardım kuvvetinin, Ocak 1916'daki ilk taarruzu başarısızlığa uğradı (bkz. Vadi Muharebesi). Bu yenilgilerden sonra, yardım kuvvetine bir kez daha Osmanlı hatlarını yarma emri verildi ve Kût-ül-Amâre'nin 30 mil aşağısındaki Felahiye sapağında Halil Paşa komutasındaki 6. Ordu'nun 30.000 askeriyle karşılaşana kadar Dicle boyunca ilerlemeye devam etti.

Muharebe

Kısa bir bombardımanın ardından 20 ve 21 Ocak 1916'da 7. Tümen, Osmanlı hatlarına hücum etti. İngilizler, 600 metrelik sular altında kalmış boş arazide ilerlerken 2.700 kayıp vermiştir. İyi hazırlanmış Osmanlı mevzileri, özellikle de iyi yerleştirilmiş makineli tüfek yuvaları, saldırıdan vazgeçmeye ve yardım kuvvetlerini Ali Gharbi üssüne çekmeye zorladı.

Sonuç

Tıbbi bakım neredeyse hiç yoktu ve saldırıdan sonraki gece dondurucu soğuklar yaşandı. Kût-ül-Amâre'daki kuşatılmış garnizon, savaşan yardım gücünün uzaktan gelen sesini duyabiliyordu ve moralleri iyice bozuyordu.

İki kez daha yardım girişiminde bulunulmasına rağmen Kût-ül-Amâre'deki garnizon 29 Nisan 1916'da Osmanlı kuvvetlerine teslim olmak zorunda kaldı (bkz. Kût'ül-Amâre Kuşatması).

Popüler kültürdeki yeri

• Bu konu, 2018 yılında, Türkiye'de yayın hayatını sürdüren kamu kanalı TRT 1'de yayınlanan "Mehmetçik Kût'ül-Amâre" adlı dizinin 2. sezonunda işlenmiştir.