John F. Kennedy Suikastı
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Kasım 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Başkan John Fitzgerald Kennedy suikastı X (İngilizce: The Assassination of President John Fitzgerald), 22 Kasım 1963 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nin 35. başkanı olan John Fitzgerald Kennedy'ye karşı Dallas'ta Lee Harvey Oswald tarafından yapılmış ve Başkan Kennedy’nin ölümüyle sonuçlanmış suikast.[1][2][3]
| John F. Kennedy suikastı | |
|---|---|
 Başkan John F. Kennedy suikasta uğramadan önce başkanlık limuzininde. | |
| Bölge | Dealey Plaza, Dallas, Teksas, ABD |
| Koordinatlar | 32°46′45″N 96°48′31″W / 32.77903°K 96.80867°B |
| Tarih | 22 Kasım 1963) 12:30 (CT) |
| Hedef | John F. Kennedy |
Saldırı türü | Keskin nişancı suikastı |
| Silahlar | Manlicher Carcano |
| Ölü | John F. Kennedy |
| Yaralı | John B. Conally |
| İşleyenler | Lee Harvey Oswald |
| Şüpheliler | Pentagon, FBI, CIA ve Gizli Operasyonlar birimleri (Jim Garrison'un iddiası) |
| Örgüt(ler) | Mossad (Şüpheli iddia) |
Suikastten önce
değiştir
Kennedy, 1964 seçimlerindeki rakibinin Arizona'nın cumhuriyetçi senatörü Barry Goldwater olacağına ve onu ezici bir yenilgiye uğratırsa istediği reform yasalarını Kongre'den geçirecek gücü elde edeceğine inanmaktaydı. Bu planını gerçekleştirmesini engelleyecek en önemli sorun, yardımcısı Johnson'ın eyaleti Texas'ta her ikisi de Demokrat olan Vali John B. Conally ile Senatör Ralph Yarborough’un arasında sürmekte olan çekişmeleriydi. Kennedy seçmenlere karşı bir birlik görünümü yaratmak amacıyla iki siyasetçiyi yanına alarak eyalette bir gezi düzenlemeyi planlamıştı.
Suikast
değiştir
22 Kasım 1963 Cuma günü, yerel saat ile 12.30'da eşiyle birlikte üstü açık bir araba içinde Dallas'ta bir konvoyun arasında ilerlerken başkan Kennedy’ye doğru Lee Harvey Oswald tarafından ateş açılmıştır. Ensesinden, boğazından ve başından üç kurşun alan Kennedy, vurulduktan hemen sonra Parkland Hastanesi'ne götürülürken yolda ölmüştür. Başkanın vurulmasından 30 dakika sonra öldüğü açıklanmıştır. Kennedy olay günü kasıklarından ve kaburgalarından sakatlandığı için korseyle sarmalanarak tura çıkmıştı. İlk kurşunu yedikten sonra arabanın içinde yere düşememiş ve olduğu yerde dimdik kalmıştır, bu sayede kafasını parçalayan ikinci kurşun için açık bir hedef olmuştur.
Suikastten sonra
değiştirVali Connally ağır yaralanmasına rağmen kurtarılmıştır. Başkan Yardımcısı Johnson günün ilerleyen saatlerinde yemin etmiş ve ABD başkanlığı üstlenmiştir. Olayın gerçekleştiği gün cinayetin sorumlusu olarak yakalanan 24 yaşındaki Dallaslı Lee Harvey Oswald, iki gün sonra bir gece kulübünün sahibi olan Jack Ruby tarafından Dallas polis müdürlüğünün önünde ateş açılarak öldürülmüştür. Oswald’ı öldüren Ruby tutuklanmış ancak tutukluk kararı temyiz üzerine bozulmuştur. Ruby bir sonraki mahkeme günün beklerken hapishanede ölmüştür.
.jpg)
ABD'nin o zamanki başkan yardımcısı olan Lyndon B. Johnson, yemin ederek Kennedy'nin yerine 36. başkan olarak göreve başlamıştır.
Soruşturmalar
değiştirOlay sonrasında Dallas Polis merkezinde, polisler Oswald'ı Kennedy ve Tippit'in vurulmasıyla ilgili olarak sorgulamıştır. Oswald ifadesinde olayla ilgisinin olmadığını söyleyerek bütün suçlamaları reddetmiştir. Oswald’ın sorgusunu cinayet ve hırsızlık Bürosu'ndan Yüzbaşı J. W. Fritz gerçekleştirmiştir. Günler süren sorgu sonrasında Fritz, sorguda not aldığı ifadeleri rapor haline getirmiştir.[4][4][5][6]
Suikastten hemen sonra FBI Direktörü Hoover, Başkan Johnson'a Oswald'ın tek suçlu olduğuna dair bir ön rapor göndermiştir. Ruby'nin Oswald'ı öldürmesinin ardından Johnson, Teksaslı yetkililerin yetersiz olduğuna karar vererek FBI'a eksiksiz bir soruşturma yürütme talimatını vermiştir.[7]
29 Kasım'da Başkan Johnson yayınlanan bir kararnameyle "Başkan Kennedy Suikastı Başkan Komisyonu "nu kurmuş ve soruşturmaya başkanlık etmesi için ABD Yüksek Mahkemesi Başyargıcı Earl Warren'ı seçmiştir.[7]
Suikastta İtalyan yapımı olan Manlicher Carcano dürbünlü tüfeğin kullanıldığı açıklanmıştır. İlk atış ile son atış arasında yaklaşık 5,6 saniye bulunmaktadır. Ancak olayı araştıran FBI ajanları deneme yapmış ve hiçbirisi nişan almaksızın bile benzer şekilde ateş edememiştir. Suikaste kullanılmış olan silahın en son 1945 yılında üretildiği ve mermilerinin tek tek hazneye sürüldüğü kollu mekanizma ile çalıştığı belirlenmiştir. Üç merminin ayrı ayrı sürülmesi ve nişan alınması bu kadar sürede başarılamamıştır. Suikast anında 5 atış olduğu da iddia edilmiştir fakat bunların yankıdan kaynaklandığı varsayılmıştır.
Söz konusu suikast Zapruder adlı bir kişi tarafından 8 mm'lik Bell&Howell kamerası ile görüntülenmiştir, tüm soruşturmaların ana inceleme dayanağı çekilen bu görüntüler olmuştur.
Kennedy'ye yapılan bu suikastın arkasında İsrail olduğuna dair iddaalar vardır. Bunun nedeni ise Kennedy'nin, İsrail'in nükleer programına karşı çıkmasıdır. Mordehay Vanunu isimli İsrailli bir nükleer tesis işçisi, yaptığı açıklamada "Amerikalı denetçiler tesislere geldiğinde silahlar özel yapım duvarlara saklanmaktaydı" demiştir. Bu açıklama üzerine büyük tehditler alan Vanunu bir daha bu konu hakkında açıklama yapmamıştır. Bununla birlikte Kennedy Suikastinin failinin bir İsrail milliyetçisi tarafından öldürülmesi bu işin arkasında Mossad'ın olabileceği şüphelerini artırmıştır. Tabii ki bütün bunlar kanıtlanamamış varsayımlardır.
Başka bir iddiada bölge savcısı Jim Garrison'un ortaya atmış olduğu şu açıklamadır; Pentagon, FBI, CIA ve Gizli Operasyonlar birimlerinin ortak bir suikast planladır. Jim Garrison suikast ile birlikte başkan yardımcısının göreve atanmasından dolayı hükûmete karşı gizli bir darbe yapıldığınıda iddia etmiştir. Ayrıca Suikastte 3 nişancının olduğunu iddia etmiş ve Clay Shaw adlı iş insanını suikastte parmağı olduğu gerekçesiyle sanık olarak göstermiştir. Fakat gerek delillerin kaybolması, gerek olay gününde görgü tanıklarının çoğunun ifadelerinin kayıt altına alınmaması ve ulusal arşivdeki delillerin ulusal güvenlik sebebi ile gösterilmemesi yüzünden Clay Shaw suçsuz bulunmuştur.
.gif)
1963'te Gizli Operasyonlar Şefi olan Richard Helms, Clay Shaw'un CIA için çalıştığını 1979'da kabul etmiştir. Meclisin Suikast Araştırmaları Komitesinin dosyaları ise 2029 yılına kadar mühür altında kalacaktır.
Söz konusu suikast günümüzde halen aydınlanmamış ve kafada pek çok soru işareti bırakmıştır. Cinayetlerle uzaktan yakından ilgisi veya bilgisi olan tüm kişiler birer birer delil bırakılmadan ortadan kaldırılmıştır. Abraham Lincoln'den sonra John F. Kennedy'nin de suikastı ABD halkında derin izler bırakmıştır.
Teoriler
değiştirAyrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "JFK Kennedy suikastı, Zapruder audiovideo". 27 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2010.
- ^ "Zapruder Film". 15 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2010.
- ^ Dallas Police dictabell 26 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a b "GovInfo". www.govinfo.gov (İngilizce). 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ "Assassination Archive and Research Center". ASSASSINATION ARCHIVES. 8 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ "Assassination Archive and Research Center". ASSASSINATION ARCHIVES. 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ a b Kurtz, Michael L. (1 Kasım 1982). "The Assassination of John F. Kennedy: A Historical Perspective". The Historian (İngilizce). 45 (1): 1-19. doi:10.1111/j.1540-6563.1982.tb01568.x. ISSN 0018-2370.