Köl İç Çor Yazıtı
Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Haziran 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Küli Çor ya da Köl İç Çor yazıtı, İkinci Göktürk Devleti'nin kuruluşunda büyük katkılar sağlamış, Çorluk ve çeşitli görevlerde bulunmuş, önemli bir devlet adamı olan İşbara Bilge Köl İç Çor adına dikilmiş olan yazıttır. Kitabenin dikiliş tarihine dair çeşitli görüşler olmakla beraber 720'li yıllarda dikildiği tahmin edilmektedir.
Küli Çor Yazıtı, 1912 yılında W. Kotwicz tarafından Moğolistan’ın başkenti Ulan Batur’un 200 km güneybatısında, Töv Aymag sınırları içerisinde, Delgerhan sum’unun 30 km kuzeyinde, İh–Höşööt (Ikhe–Khushotu) denilen yerde bulunmuştur.
Yazıt
değiştir
Boyutları
değiştirAnıtın uzunluğu en yüksek ve en alt noktası arasında 194 cm ve tepesindeki en alt noktadan ayağa kadar 170 cm’dir. Eni ortasında 60 cm, kalınlığı ise 16 cm'dir. İki parçadan oluşan taş bir kaide üzerine oturtulmuştur.
Yazıtın Dili
değiştirYazıt Köktürkçe yazılmış olup yazıtın kuzey yüzünde yazı bulunmamaktadır. Yazılar Çin yazısı gibi yukarıdan aşağıya doğru yazılmıştır.
Yazıtın İçeriği
değiştirYazıt otuz satırdan oluşmaktadır. Burada ilk üç satırı verilmiştir.
1 ... Gösterdiği yiğitlikler ve kahramanlıklar için İlteriş Kağan ona “Başkomutan yeğen Tonyukuk” adını vermiş.
2 ... Orduyu toplama emrini vermiş (?). İşbara yeğen Küli Çor olmuş. Yan! ....Tonyukuk.
3 ... Kapgan Kağan ülkesinde kocadı ve iyi gün gördü. Ulu (Koca) Küli Çor seksen yaşında öldü.
Kaynakça
değiştir- W. Koticz et A. Samo!lov!ch, Le Monument turc d'Ikhekhuchotu en Mongol!e centrale, Roczn!k Or!entalycznyIv (1926), 1928 pp. 60–107.
- S.E. Malov, Pamyatniki drevnetyurkskoi pismennosti Mongolii kirgizii, Moskva-Len!ngrad 1959, s. 25-30.
- T. Tekin, A Grammar of Orkhon Turkic, Indiana University, Bloomington 1968, s. 257-258, 293-295.