Köroğlu, Şenkaya
Köroğlu, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Köroğlu | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Köroğlu Köroğlu'nun Erzurum 'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°39′22″N 42°30′52″E / 40.65615°K 42.51432°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus | 320 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Tarihçe
değiştirKöroğlu'nun eski adı Thaskurki'dir. Gürcüce bir yer adı olan Thaskurki (თხასქურქი), Thashori'den (თხასხორი) değişime uğramış olabilir. Bu yer adı 1595 tarihli Osmanlı mufassal defteri ile Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde Tğaskurk (طغاس كورك) şeklinde geçer.[5][6]
Thaskurki, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köroğlu köyü sınırları içindeki eski kilise bu dönemden kalmış olmalıdır. Megalit yapı kalıntıları da buranın çok eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[7]
Thsakurki, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde, Penek livasının Penek nahiyesine bağlıydı. Bu sırada köyün nüfusu 28 Hristiyan haneden oluşuyordu.[5] 1574 yılında ise köyde tamamı Hristiyan olan 25 hane yaşıyordu ve yaklaşık yirmi yılda köyün nüfusu üç hane artmıştı.[8]
Thaskurki köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde göre aynı idari konuma sahipti. Musfata adını taşıyan kişiye tahsis edilen köyün vergi geliri 18.499 akçe olarak belirlenmişti.[6] 1835 yılında Osmanlı idaresinin nüfus tespiti sırasında köyde sadece 12 hane kalmıştı. Bu sırada köyün nüfusu yaklaşık 90 kişiden oluşuyordu.[9]
Thaskurki köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Belin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya'sına bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus tespitinde "Thashor" (Тхасхоръ) adıyla kaydedilmiş olan köy, Oltu sancağının Oltu kazasına bağlı Zadgerek nahiyesinin sekiz köyünden biriydi. Nüfusu, 47'si erkek ve 47'si kadın olmak üzere, 14 hanede yaşayan 94 kişiden oluşuyordu. Nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir.[10] Thaskurki köyünün nüfusu 1896 yılında 120 kişiye, 1906 yılında ise 155 kişiye yükselmiştir.[11]
Thaskurki köyünün adı 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Diğnaskor (دیغناصقور) biçiminde yazılmıştır. Bu sırada Diğnaskor Erzurum vilayetinde Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı.[12] 1946 yılında Şenkaya ilçesi kurulunca, adı Dogaskor'a dönüşmüş olan yerleşme de bu ilçeye bağlandı. Thaskurki veya Dogaskor Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Köroğlu olarak değiştirildi.[13] 1965 yılında Köroğlu köyünün nüfusu 507 kişi oluşuyordu ve bu nüfus içinde 160 kişi okuma yazma biliyordu.
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi'nin bir kırsal mahallesi olmuştur.[14]
Köroğlu köyünde beş adet kale kalıntısı bulunmaktadır. Köyde bulunan bir haç taşta ise, Gürcü alfabesinin Asomtavruli harfleriyle oyulmuş "წ(მიდა)ო / გ(იორგ)ი / შ(ეიწყალ)ე / გ(ლა)ხ(ა)კი / …. (“Aziz Giorgi kimsesiz … bağışla” ) ibaresi yer alır. Yerleşim merkezinin 3,5 kilometre güneydoğusunda kayalık bir vadide bulunan kilisenin olduğu yerde harçlı duvar parçaları, kesme taşlar ve iri yapı taşları kalmıştır. Kiliseye ait motifli taşlarının dereye dökülmüş olması, bu yapının insan eliyle yıkıldığını göstermektedir.[15]
Coğrafya
değiştirMahalle, Erzurum il merkezine 172 km, Şenkaya ilçe merkezine 42 km uzaklıktadır.[16][17] Mahalle, Şenkaya'nın doğusunda olup, Melikoğlu Deresi Vadisi'ni izleyerek D.060 numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Yazılı ve Yeşildemet mahalleleri üzerinden, 11,7 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[18]
Nüfus
değiştir| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 320[2] |
| 2021 | 319[2] |
| 2020 | 328[2] |
| 2019 | 324[2] |
| 2018 | 334[2] |
| 2017 | 332[2] |
| 2016 | 347[2] |
| 2015 | 352[2] |
| 2014 | 360[2] |
| 2013 | 370[2] |
| 2012 | 378[3] |
| 2011 | 392[3] |
| 2010 | 376[3] |
| 2009 | 383[3] |
| 2008 | 388[3] |
| 2007 | 448[3] |
| 2000 | 568[3] |
| 1990 | 407[19] |
| 1985 | 510[20] |
| 1965 | 507[21] |
Kaynakça
değiştir- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Köroğlu Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Koroglu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 7 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 565.
- ^ a b Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 290.
- ^ "ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები" (2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları), Tiflis, 2018, s. 83-85. ISBN 978-9941-9470-9-4
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 86/ ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 90. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 695". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 120, ISBN 9786052100271.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 642". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები" (2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları), Tiflis, 2018, s. 67, 83-85, 99. ISBN 978-9941-9470-9-4
- ^ "Köroğlu Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Köroğlu to Erzurum". Köroğlu to Erzurum. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ "Köroğlu to Yeşildemet". Köroğlu to Yeşildemet. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.