Kırklareli'deki çeşmeler listesi

Türkiye'nin Kırklareli ilindeki mevcut ve günümüze ulaşamamış tarihi çeşmelerin listesidir.

Büyük Cami Çeşmesi, 1971

Mevcut çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Büyük Cami Çeşmesi 1913/1914
Hapishane Çeşmesi 19. yüzyıl
Gerdanlı Çeşmesi 19. yüzyıl
Kadı Ali Çeşmesi 1568/1569
Kara Umur Bey Çeşmesi 1758/1759 veya 1844/1845
Kayyumoğlu Çeşmesi 1771/1772
Kocahıdır Çeşmesi 1905/1906
Kuru Paşa Çeşmesi 19. yüzyıl
Paşa Çeşmesi 1591/1592 veya 1622
Salı Yeri Çeşmesi 1771/1772 veya 1173/1774

Günümüze ulaşamamış çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Aslanlı Çeşme Evliya Çelebi'nin bahsettiği şehir merkezindeki köprünün yanında bulunan iki lüleli bir çeşmedir. Bağlıca Deresi'nin çarşıdaki kısmında, hamamın karşısında on basamakla inilen çeşmenin Balkan Savaşı'nda üzerindeki kıraathanenin altında kaldığı, çeşmenin önündeki mermer malzemeli kırmızı boyalı büyük aslan figüründen dolayı Aslanlı Çeşme olarak anıldığı ifade edilmektedir. Bulgar işgalinde yıkılmış, kaynağı kapanmış ve mermer figür de götürülmüştür. Günümüze bir iz kalmamıştır. [1]:102-103
Kalaycı (Boyacı) Çeşmesi 1771/1772 Hacı Hasan Ağa tarafından Hicri 1185 (Miladi 1771/1772) tarihinde yaptırıldığı belirtilmektedir. Günümüze bir iz kalmamıştır. [1]:103
Dere Mahallesi Çeşmesi Kırklareli ili Merkez ilçesi Dere Mahallesi Dibek Sokak'ta bulunan çeşme 1966 yılında Kırklareli Belediyesi tarafından kaldırılmıştır. [1]:103
Söğütlü (Söğütçük) Çeşmesi 19. yüzyıl Kırklareli kent merkezinin kuzeyindeki Söğütçük semtinde bulunmaktadır. Kaynaklarda 19. yüzyılda inşa edildiği belirtilen çeşmeden günümüze bir iz kalmamıştır. [1]:103

Mevcut çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Dört Yüzlü Çeşme (Babaeski) 1554/1555 veya 1666/1667
Sinanlı Çeşmesi Muhtemelen 18. yüzyıl

Günümüze ulaşamamış çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Anonim I (Kubbeli) Çeşme Bir fotoğrafa göre üzeri kurşun kaplı bir kubbesi olan dört cepheli bir meydan çeşmesi görülmektedir. Günümüze bir iz kalmamıştır. [1]:105
Anonim II (Sokak) Çeşme Bir fotoğrafa göre dikdörtgen planlı ve tek cepheli bir sokak çeşmesi olduğu görülmektedir. Dikdörtgen bir yalağı, yarım dair kemerli bir nişi ve dışa taşkın bir saçak bölümü bulunmaktadır. [1]:105

Mevcut çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Avcı Mehmet Çeşmesi 1667/1668
Şehzade Cemaleddin Efendi Çeşmesi 1919
Zafer Çeşmesi (Lüleburgaz) 1914/1915
Büyükkarıştıran Kara Hüseyin Çeşmesi 1858/1859 Büyükkarıştıran köyü Başağıl mevkiinde bulunan çeşme dikdörtgen planlı, kesme taş malzemelidir. Büyük bölümü yıkılmış çeşmenin yalak bölümü özgün değildir. Dikdörtgen mermer kitabesinde talik hatla "Eyle ihsan bu kuluna ey ganiyy-i perverdigar / Cenneti bağ-ı gülistan içme ettim yadiğar / Gel beru ehl-i atsan-ı çeşmeden nuş eyleyen / Eylediler abdini Hacı Hafız-ı dilde ezkar / Dilerim ol zü’l keremden af ide isyanım / Taki mahşerde ikabın eylemeye aşikar / Hamd idüp Hakk’a Hacı Hafız dedim tarihini / Şükrüne kadir değilim ey Cenab-ı perverdigar / H. 1275" şeklindedir. Çeşme, Büyükkarıştıran'a yerleşmiş Hacı Hafız'ın torunu Kara Hüseyin tarafından 1950'li yıllarda tamir ettirildiğinden onun ismiyle anılmaktadır. [1]:57-58

Günümüze ulaşamamış çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Anonim III Çeşme Lüleburgaz ilçesi Kocasinan Mahallesi'nde günümüzde Kızılay Derneği'nin bulunduğu tarihi binanın yanında yer alan çeşmeden günümüze yalnızca dikdörtgen şekilli mermer ayna taşı ulaşmıştır. Ayna taşında selvi ağacı ve gülbezek motifleri bulunmaktadır. [1]:108
Sokullu Mehmed Paşa Hamamı Çeşmesi Bir fotoğrafa göre Sokullu Mehmed Paşa Hamamı'nın kadınlar bölümünde bulunmakta olan dikdörtgen planlı çeşmeden günümüze bir iz kalmamıştır. [1]:108
Büyükkarıştıran Rüstem Paşa Çeşmesi 1546/1547 Hicri 1234 tarihinde Büyükkarıştıran'daki Rüstem Paşa vakfındaki diğer yerlerle birlikte tamire ihtiyaç duyduğuna dair bir belge bulunmaktadır. Hicri 13.06.1275 (Miladi 18.01.1859) ve Hicri 17.12.1291 (Miladi 26.01.1875) tarihli belgelerde de tamire muhtaç olan yerler arasında sayılmaktadır. Evliya Çelebi'ye göre çeşmenin kitabesi yakınındaki camide bulunmaktadır ve okunuşu "Aslını bu çeşmeden sordum idi. / Selsebilin aynıyım ben pürsefa / Dedim anın içün revan tarihini / Çeşme-i ab-ı hayatı can feza / Sene 953" şeklinde verilmiştir. Çeşmeden günümüze bir iz kalmamıştır. [1]:108-109

Mevcut çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Meydan Çeşmesi (Yenice, Pınarhisar) Muhtemelen 18. yüzyıl
İkiz Çeşme (Yenice, Pınarhisar) Muhtemelen 19. yüzyıl
Balıklı Çeşme 16. yüzyıl Beylik Mahallesinde yer alan çeşme günümüzde özgün durumunu kaybetmiştir. [1]:109
Çukur Çeşme 16. yüzyıl Beylik Mahallesinde yer alan çeşme günümüzde özgün durumunu kaybetmiştir. [1]:109
İzzet Ağa Çeşmesi Dere Mahallesi İzzet Ağa Çeşme Sokak'ta bulunmaktadır. Eski bir fotoğrafına göre üç cepheli, kesme taş malzemeli bir çeşmedir. Kim tarafından hangi tarihte yaptırıldığı bilinmeyen çeşme günümüze özgün durumunu kaybetmiştir. [1]:110[2]

Günümüze ulaşamamış çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Hükümet (Abdurrahman Ağa) Çeşmesi Bir fotoğrafa göre dikdörtgen prizma planlı, yarım daire kemerli ve iki cepheli bir çeşmedir. Kitabelik kısmı boş olduğu görülen çeşmeden günümüze bir iz kalmamıştır. [1]:109-110
Akören Köyü Cami Çeşmesi 1779/1780 Kare planlı, üçgen taslık bölümlü ve kitabeli bir çeşmedir. Talik hatla yazılmış kitabesi "Sahibül hayrat velhasenat / Yersefe Hatun ruhuna el Fatiha. Hicri 1193" şeklindedir. Çeşme özgün durumunu kaybetmiş ve kırmızı mermer malzeme ile yeniden inşa edilmiştir. [1]:110-111 [3]
Akören Köyü Park Çeşme 1877/1878 Akören köyü içerisindeki parka bitişik bulunan çeşme yıkılıp yeniden yapılmıştır. Üzerinde monte edilen talik hatla yazılmış özgün kitabesi "Eya Hasan ağa (bin) Hüseyin / Ruhu şad ola / Sahibül hayrat vel hasenat / H. 1294" şeklindedir. [1]:111[4]

Mevcut çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Ferhat Bey Çeşmesi Muhtemelen 16. yüzyıl
Kale Çeşmesi (Vize) Muhtemelen 18. yüzyıl
Tek Kemerli Çeşme (Evrencik, Vize) 1617/1618
Üç Kemerli Çeşme (Evrencik, Vize) Muhtemelen 18. veya 19. yüzyıl
Sofular Çeşmesi Muhtemelen 1646'dan önce
Kıyıköy Eski Çeşme 1897(?) Kıyıköy beldesi Cumhuriyet Mahallesi Asya Sokak'ta bulunan çeşmenin üst örtüsü tamamen yıkılmış yalnızca yan duvarları kalmıştır. Kitabesi bulunmamaktadır ancak beton yalak kısmında 1897 tarihi bulunmaktadır. Bu tarihin neye dayandığı tespit edilememiştir. [1]:73
Asma Kaya (Örtülü) Çeşmesi Mehmet Akif Mahallesinde bulunmaktadır. Kare planlı, kesme taş malzemeli ve sivri kemerli çeşmenin üstü beton düz dam ile örtülüdür ve betonarem bir kolonla taşınmaktadır. Daha sonra üzeri kırma çatı ile örtülüp beyaza boyanmıştır. [1]:111-112[5]

Günümüze ulaşamamış çeşmeler

değiştir
Çeşme İnşa tarihi[a] Not Kaynak
Esma Hanım Çeşmesi 1838/1839 Evren Mahallesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Günümüze özgün olarak gelebilen tek kısmı olan kitabesinin tamir kitabesi olduğu yayınlarda ifade edilmiştir ancak okunuşunda tamiri ile ilgili bir ifade bulunmamaktadır. Kitabesi "Maşallah / Sahibül hayrat ve hasenat ve rağibulcennetüve’dderacat / Tahir Ağanın Kerimesi Esma Hatun hayratı sene 1254" şeklindedir. [1]:112[6]
Sultan Çeşmesi 1770/1771 Evren Mahallesinde bulunan çeşme Sahip Hanım tarafından yaptırılmıştır. Kesme taş malzemeli, sivri kemerli çeşmenin kitabesi ve yalak bölümü bulunduğu bildirilmiştir. Kaynaklarda H. 1184 yılında inşa edildiği ifade edilmektedir. [1]:112
Şerbetdar Hasan Bey Camii Çeşmesi Kale Mahallesi, Karakol Caddesi Sokağı'ndaki Şerbetdar Hasan Bey Camii'nin giriş cephesindeki kare planlı çeşmeden günümüze bir iz ulaşmamıştır. [1]:112-113
  1. ^ a b c d e f g h i j Bazı çeşme kitâbelerinde verilen inşa yılları, Hicrî ya da Rumi takvime göre olduğundan miladi takvime göre kesin olarak bilinememektedir.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Bulut, Ö. (2019). Kırklareli ve İlçelerindeki Tarihi Su Yapıları [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
  2. ^ "Pınarhisar İzzet Ağa Çeşmesi". 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  3. ^ "Akören Cami Çeşmesi". Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  4. ^ "Akören Park Çeşmesi". 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  5. ^ "Örtülü Çeşme". 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  6. ^ "Esma Hanım Çeşmesi". Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024.