Vikipedi

Kaplan

Asya'ya özgü büyük kedi
Başlığın diğer anlamları için Kaplan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Kaplan (Panthera tigris), kedigiller (Felidae) familyasından etçil bir memeli hayvan türü ve büyük kediler ailesinin dört üyesinden biridir. Panthera cinsinin en büyük kedisidir. Turuncu-kahverengi renge sahip kürkünün üzerindeki, koyu dikey çizgileri ile kolayca tanınabilir. Genellikle geyik ve yaban domuzu gibi toynaklıları avlayan bir süper avcıdır. Bölgeseldir ve genellikle yalnız ama sosyal bir avcıdır, yavruların yetiştirilmesi ve avlanmayı öğrenebilmesi için geniş bitişik yaşam alanlarına ihtiyaç duyarlar. Kaplan yavruları, bağımsız bir birey olmadan ve kendi yaşam alanlarını kurmak için ayrılmadan önce, anneleriyle yaklaşık iki yıl kalırlar.

Kaplan
Yaşadığı dönem aralığı: 2,58-0 myö
Pleyistosen-Günümüz 
Berlin Zoolojik Bahçesi'ndeki bir Hint kaplanı (Çinhindi kaplanı) (Mayıs 2012)
Korunma durumu

Tehlikede (IUCN 3.1)[1]
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Hayvan
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Takım: Carnivora
Alt takım: Feliformia
Familya: Felidae
Alt familya: Pantherinae
Cins: Panthera
Tür: P. tigris
İkili adlandırma
Panthera tigris
(Goldfuss, 1817)
Alt türler
Kaplandağılımını gösteren harita, Hazar kaplanı hariç yaklaşık 1850'de (soluk sarı) ve 2006'da (yeşil).[2]
Sinonimler

Kaplan bir zamanlar, batıdaki Doğu Anadolu Bölgesi'nden Amur Nehri havzasına ve güneyde Himalayaların eteklerinden Sunda Adaları'ndaki Bali'ye kadar geniş bir yelpazede mevcuttu. 20. yüzyılın başlarından bu yana, kaplan popülasyonları tarihi aralıklarının en az %93'ünü kaybetmiş ve Batı ve Orta Asya'da, Cava ve Bali adalarından ve Güneydoğu ile Güney Asya ve Çin'in geniş bölgelerinde yok olmuştur. Bugünün kaplan menzili, Sibirya ılıman ormanlarından Hint yarımadası ve Sumatra'daki subtropikal ve tropikal ormanlara kadar uzanır. Kaplan, 1986'dan beri IUCN Kırmızı Listesi'nde Nesli Tehlikedeki Türler arasında listelenmektedir. 2015 itibarıyla, küresel vahşi kaplan nüfusunun, 20. yüzyılın başında 100.000'den aşağı, 3.062 ve 3.948 olgun birey arasında sayılacağı tahmin edilmiş ve kalan nüfusun çoğunun birbirinden izole edilmiş küçük ceplerde meydana geldiği tahmin edilmiştir. Nüfusun azalmasının başlıca nedenleri arasında, yaşam alanlarının yok olması, yaşam alanlarının parçalanması ve kaçak avlanma yer alır. Bu, dünyadaki daha yoğun nüfuslu yerlerin bazılarında yaşadığı gerçeğiyle birleştiğinde, insanlarla önemli çatışmalara neden olmaktadır.

Kaplan, dünyadaki karizmatik megafaunanın en tanınmış ve popülerlerinden biridir. Antik mitoloji ve folklorda belirgin bir şekilde yer alan kaplan, modern filmlerde ve edebiyatta tasvir edilmeye devam etmektedir. Bazı spor takımları için maskot olarak kullanılırken, birçok bayrak ve armada da yer almaktadır. Kaplan Hindistan, Bangladeş, Malezya ve Güney Kore'nin ulusal hayvanıdır.

Etimoloji

değiştir

Kaplan sözcüğü Türkçe kapmak eyleminden -lan ekiyle türetildiği düşünülmektedir.[3]

İngilizce Tiger ise Orta İngilizce tigre ve Eski İngilizce tigras (çoğul),[4] Eski Fransızca tigre, Latince tigris'den türemiştir.

Genel isim Panthera, Eski Fransızca kelime 'pantère', Latince panthera ve Grekçe kelime πάνθηρ 'panter' ile izlenebilir.[5] Sanskrit पाण्डर pând-ara kelimesi. 'soluk sarı, beyazımsı, beyaz' anlamına gelir.[6]

Taksonomi ve genetik

değiştir

1758'de Carl Linnaeus, Systema Naturae adlı eserinde kaplanı tanımladı ve ona Felis tigris bilimsel adını verdi.[7] 1929'da İngiliz taksonomisti Reginald Innes Pocock, Panthera tigris bilimsel adını kullanarak Panthera cinsi altındaki türleri tabi kıldı.[8][9]

Alt türler

değiştir
 
Kaplan popülasyonlarının, Driscoll ve diğerlerine dayalı filogenetik ilişkisi (2009).[10]

Linnaeus'un türün ilk tanımlarını yapmasının ardından, birkaç kaplan örneği tanımlandı ve alt tür olarak önerildi.[11] Birkaç kaplan alt türünün geçerliliği 1999'da sorgulandı. 19. ve 20. yüzyıllarda açıklanan çoğu varsayılan alt tür, temel olarak kürk uzunluğu, renk, çizgi desenleri ve vücut büyüklüğü, dolayısıyla popülasyonlar arasında geniş ölçüde değişen özelliklere göre ayırt edildi. Morfolojik olarak, farklı bölgelerden gelen kaplanlar çok az farklılık gösterir ve bu bölgelerdeki popülasyonlar arasındaki gen akışının Pleistosen döneminde mümkün olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, Asya anakarasında P. t. tigris ve Büyük Sunda Adaları'nda P. t. sondaica olmak üzere yalnızca iki kaplan alt türünün geçerli kabul edilmesi önerilmiştir.[12]

Güneydoğu Asya'daki farklı kaplan popülasyonlarından toplanan 111 kaplan kafatasının kranyolojik analizinin sonuçları Sumatra kaplan kafataslarının Çinhindi ve Cava kaplan kafataslarından farklı olduğunu, Bali kaplan kafatasları ise boyut olarak Cava kaplan kafataslarına benzediğini göstermektedir. Araştırmacılar Sumatra ve Cava kaplanını farklı türler olarak, P. sumatrae ve P. sondaica'yı Bali kaplanı ile alt türler olarak P. sondaica balica olarak sınıflandırmayı önerdiler.[13]

2015 yılında tüm varsayılan kaplan alt türlerinin morfolojik, ekolojik ve moleküler özellikleri kombine bir yaklaşımla analiz edilmiştir. Sonuçlar kıtasal ve Sunda kaplanları arasındaki iki evrimsel grubun ayrımını destekler. Yazarlar, Bengal, Malezya, Çinhindi, Güney Çin, Sibirya ve Hazar kaplan popülasyonlarını içeren P. t. tigris ve Cava, Bali ve Sumatra kaplan popülasyonlarını içeren P. t. sondaica olmak üzere sadece iki alt türün tanınmasını önerdi. Araştırmacılar ayrıca bu yeniden sınıflandırmanın kaplan koruma yönetimini etkileyeceğini belirtmiştir. Aday alt türü P. t. tigris iki klad oluşturmaktadır:[14]

  • Sibirya ve Hazar kaplanı popülasyonlarından oluşan bir kuzey kladı
  • Tüm diğer anakara nüfuslarından oluşan bir güney kladı.

Bir koruma uzmanı bu öneriyi, esir üreme programlarını ve hayvanat bahçesi doğumlu kaplanların gelecekte yeniden vahşi doğaya salınmasını kolaylaştıracağı için memnuniyetle karşıladı. Bir genetikçi bu çalışmaya şüpheyle yaklaşıyordu ve şu anda tanınan dokuz alt türün genetik olarak ayırt edilebileceğini iddia etti.[15]

2017 yılında, IUCN Kedi Uzman Grubu'nun Kedi Sınıflandırma Görev Gücü felid taksonomisini revize etti ve kıta Asya'sındaki kaplan popülasyonlarını P. t. tigris ve Sunda Adaları'ndaki popülasyonu da P. t. sondaica olarak tanıdı.[16] Aşağıdaki tablolar, Mammal Species of the World'de sağlanan Panthera tigris türlerinin sınıflandırılmasına dayanmaktadır.[11] Ayrıca 2017 yılında Kedi Sınıflandırma Görev Gücü tarafından kullanılan sınıflandırmayı da yansıtmaktadır:

Panthera tigris tigris (Linnaeus, 1758)[7]
Nüfuslar Açıklama Resim
Bengal kaplanı Linnaeus'un kaplan hakkındaki bilimsel tanımı, Conrad Gessner ve Ulisse Aldrovandi gibi daha önceki doğa bilimcilerinin açıklamalarına dayanıyordu.[7] Londra Doğa Tarihi Müzesi koleksiyonundaki Bengal kaplanı derileri, açık sarıdan siyah çizgili kırmızımsı sarıya kadar değişir.[9]  
Hazar kaplanı

önceden P. t. virgata (Illiger, 1815)[17] 		Illiger'in tanımı belirli bir örneğe dayanmıyordu, ancak sadece Hazar bölgesindeki kaplanların başka yerlerden farklı olduğunu varsayıyordu.[17] Daha sonra dar ve sıkı şekildeki çizgilere sahip olduğu açıklandı.[18] Kafatasının büyüklüğü Bengal kaplanınınkinden önemli ölçüde farklı değildi.[12] Genetik analize göre, Sibirya kaplanı ile yakından ilişkiliydi.[10] 1970'lerin başına kadar vahşi doğada kaydedilmişti ve 20. yüzyılın sonlarından beri soyu tükenmiş olarak kabul edilmektedir.[19]  
Sibirya kaplanı

önceden P. t. altaica (Temminck, 1844)[20] 		Temminck'in tanımı, Kore ve Japonya arasında ticareti yapılan, uzun tüylü ve yoğun katları olan belirtilmemiş sayıda kaplan derisine dayanıyordu. Altay Dağları'ndan geldiğini varsayıyordu.[20] Sibirya kaplanı daha sonra koyu kahverengi çizgileri olan soluk kürke sahip olarak tanımlandı.[18]  
Güney Çin kaplanı

önceden P. t. amoyensis (Hilzheimer, 1905)[21] 		Hilzheimer'in tanımı, güney Çin'deki Hankou'da satın alınan beş kaplan kafatasına dayanıyordu. Bu kafatasları, diş ve çene kemiklerinin büyüklüğünde Hindistan'daki kaplanların kafatasından birkaç cm daha farklıydı.[21] Kürk ticaretinde güney Çin'deki kaplanların derilerinin, eşkenar dörtgen benzeri çizgili canlı turuncu renkte olduğu söyleniyordu. Kafataslarının şeklindeki farklılıklar nedeniyle, uzun zamandır en eski çeşitliliği oluşturduğu düşünülüyordu.[22] Benzersiz bir mtDNA haplotipine sahip olduğu kaydedildi.[16]  
Çinhindi kaplanı

önceden P. t. corbetti Mazák, 1968[23] 		Mazák'ın tanımı, Hindistan'dan gelen kaplanlardan daha küçük kafatasına sahip olan müze koleksiyonlarındaki 25 örneğe dayanıyordu.[23]  
Malezya kaplanı

önceden P. t. jacksoni Luo et al., 2004[24] 		Çinhindi kaplanından farklı mtDNA ve mikro uydu dizileri temelinde farklı bir alt tür olarak önerildi.[24] Kürk renginde veya kafatası boyutunda, Çinhindi kaplanlarından önemli ölçüde farklı değildi.[25] Kuzey Malezya ve Güney Tayland'daki kaplan nüfusu arasında belirgin bir coğrafi engel yoktur.[1]  
Panthera tigris sondaica (Temminck, 1844)[16]
Nüfuslar Açıklama Resim
Cava kaplanı Temminck tanımını, kısa ve pürüzsüz tüylere sahip olan belirtilmemiş sayıda kaplan derisine dayandırdı.[20] Cava kaplanları, Asya anakarasının kaplanlarına kıyasla küçüktü.[25]  
Bali kaplanı

önceden P. t. balica (Schwarz, 1912)[26] 		Schwarz'ın tanımı, yetişkin bir dişi Bali kaplanın derisi ve kafatasına dayanıyordu. Kürk renginin daha parlak ve kafatasının Cava kaplanından daha küçük olduğunu savundu.[26][27] Bali kaplan kafataslarının tipik bir özelliği, Cava kaplanlarının kafataslarının şekli ile benzer olan dar oksipital düzlemdir.[28]  
Sumatra kaplanı

önceden P. t. sumatrae Pocock, 1929[29] 		Pocock, Sumatra'daki bir kaplanın, çok sayıda ve yoğun şekilde ayarlanmış geniş çizgilere sahip koyu tenini tür örneği olarak tanımladı. Kafatası Bali kaplanının kafatasından biraz daha büyüktü.[29] Tüm yaşayan kaplanların en küçüğüdür.[22] Anakara kaplanlarına kıyasla küçük boyutunun nedenleri belirsizdir, ancak muhtemelen sınırlı sayıdaki küçük avlar için oluşan bir rekabetin sonucudur.[12] Nüfusun Asya anakara kökenli olduğu ve Sumatra'nın deniz seviyesindeki bir artıştan sonra yaklaşık 6.000 ila 12.000 yıl önce izole edildiği düşünülmektedir.[25][30]  

2018 yılında yayınlanan bir çalışma, analiz için tam genom dizileme yaklaşımını kullanan 32 kaplan örneğine dayanıyordu. Sonuçlar, yaşayan alt türlere karşılık gelen altı monofiletik atletik kaplan kladını desteklemekte ve en son ortak ataların yaklaşık 110.000 yıl önce yaşadığını göstermektedir.[31]

Gelişim

değiştir
 
Kuzeybatı Çin'de fosil kalıntıları bulunan soyu tükenmiş bir kaplan akrabası olan Panthera zdanskyi kafatasının restorasyonu.

Kaplanın en yakın yaşayan akrabalarının daha önce Panthera türü aslan, leopar ve jaguar olduğu düşünülüyordu. Genetik analiz sonuçları, yaklaşık 2.88 milyon yıl önce kaplan ve kar leoparı soylarının, diğer Panthera türlerinden ayrıldığını ve her ikisinin de aslan, leopar ve jaguardan daha yakından ilişkili olabileceğini göstermektedir.[32][33] Panthera'nın coğrafi kökeni büyük olasılıkla kuzey Orta Asya'dır. Kaplan-kar leopar soyu Miyosen sırasında Güneydoğu Asya'da dağılmıştır.[34]

Panthera zdanskyi, modern kaplanın kardeş taksonu olarak kabul edilir. Yaklaşık iki milyon yıl önce Pleistosen başlangıcında yaşadı, fosil kalıntıları Çin'in kuzeybatısındaki Kansu eyaletinde yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarıldı. Daha "ilkel" olduğu, ancak işlevsel ve ekolojik olarak modern kaplana benzediği düşünülmektedir. Kuzeybatı Çin'in kaplan soyunun kökeni olduğu düşünülmektedir. Kaplanlar, muhtemelen Güneydoğu Asya'da Erken Pleistosen sırasında meydana gelmiş olabilecek geyik ve sığır gibi av türlerinin adaptif radyasyonlarına yanıt olarak büyüdü.[35]

Panthera tigris trinilensis, yaklaşık 1.2 milyon yıl önce yaşamış ve Cava'daki Trinil yakınlarında yapılan arkeolojik kazılardaki fosillerden bilinmektedir.[36] Wanhsien, Ngandong, Trinil ve Japon kaplanların soyu tarihöncesi çağlarda tükendi.[37] Kaplanlar Geç Pleistosen'de Hindistan ve Kuzey Asya'ya ulaşarak, Doğu Beringia, Japonya ve Sahalin'e ulaştılar. Bazı fosil kafatasları, yaklaşık 100.000 yıl önce, Son Buzul Dönemi'nde Alaska'da kaplan varlığını gösterebilecek aslan kafataslarından morfolojik olarak farklıdır.[38]

Filipinler'in Palawan Adası'nda, Yeni İbajay köyü yakınlarındaki Ille Mağarası'nda diğer hayvan kemikleri ve taş aletlerden oluşan bir topluluğun ortasında iki eklemli falanks kemiği bulundu. Muhtemelen ada cüceleşmesi nedeniyle anakara kaplan fosillerinden daha küçüktüler. Aksi takdirde, ilk insanların kemikleri biriktirmiş olabileceği ihtimali ortaya çıkmaktadır,[39] bu yüzden kaplan parçaları başka bir yerden ithal edilmiş olabilir veya kaplan, iki adaya yakınlığı göz önünde bulundurularak, Holosen'den önce Borneo'dan Palawan'ı kolonize etmiş olabilir.[40][41] Sri Lanka, Çin, Japonya ve Sarawak'ta (Malezya) yapılan arkeolojik kazılarda, geç Pliyosen, Pleistosen ve Erken Holosen'e tarihlenen kaplan fosil kalıntıları da bulunmuştur.[38][42] Borneo kaplanı Geç Pleistosen ve Holosen arasında Borneo'da mevcuttu, ancak tarih öncesi veya son zamanlarda soyunun tükenip tükenmediği çözülemedi.[42][43]

Geç Pleistosen ve Holosen sırasındaki potansiyel kaplan aralığı, biyoklimatik verilerle birleştirilen 500'den fazla kaplan yer kaydına dayanan ekolojik niş modelleme uygulanarak tahmin edilmiştir. Ortaya çıkan model, Son Buzul Maksimum'da güney Hindistan'dan Sibirya'ya bitişik bir kaplan aralığının olduğu gösterir ve bu, Geç Pleistosen ve Holosen boyunca Asya kıtasındaki kaplan popülasyonları arasında engelsiz bir gen akışını olduğunu ortaya koymaktadır. Sunda Adaları ve anakara Asya'daki kaplan popülasyonları, bölgeler arası dönemlerde muhtemelen ayrıldı.[44] Bir filogeografik çalışmanın sonucu, tüm canlı kaplanların 72.000-108.000 yıl önce ortak bir ataya sahip olduklarını göstermiştir.[24] Kaplanın tam genom dizisi 2013'te yayınlandı. Diğer kedi genomlarına benzer tekrar kompozisyonuna ve önemli ölçüde korunmuş bir sintenine sahip olduğu bulundu.[45]

Melezler

değiştir
Daha fazla bilgi: Felid melezi, Panthera melezi, Liger ve Tigon

Esaret altındaki kaplanlar, liger ve tigon adı verilen melezler oluşturmak için aslanlarla birlikte yetiştirildi. Her iki ana türün fiziksel ve davranışsal özelliklerini paylaşırlar. Koruma vurgusu nedeniyle damızlık melezler artık önerilmemektedir.[46] Liger, bir erkek aslan ile bir dişi kaplanın çiftleşmesiyle meydana gelir. Ligerlar tipik olarak 10-12 ft (3,0-3,7 m) uzunluğundadır ve 800-1.000 lb (360-450 kg) veya daha fazla ağırlığa sahiptir.[47] Aslan büyümeyi teşvik eden bir gen iletir, ancak dişi kaplandan karşılık gelen büyümeyi inhibe eden gen olmadığı için, ligerler her iki ana türden çok daha büyük boyutlara ulaşır.[48]

Daha az yaygın olan tigon, dişi aslan ve erkek kaplan arasındaki çiftleşmenin sonucunda meydana gelir.[46] Erkek kaplanın büyümeyi teşvik eden bir geni olmadığı ve dişi aslanın büyümeyi önleyen bir gen ilettiğinden, tigonlar ebeveynleri ile aynı büyüklüktedir.[48] Bazı dişiler doğurgandır ve erkek bir Asya aslanı ile çiftleştiklerinde zaman zaman litigonlara doğum yapmışlardır.[49]

Özellikleri

değiştir
 
Osteoloji Müzesi'nde sergilenen Bengal kaplanı iskeleti

Kaplanın, güçlü ön ayakları, büyük bir kafası ve vücudunun yaklaşık yarısı uzunluğunda bir kuyruğa sahip olan kaslı bir vücudu vardır. Kürkü yoğun ve ağırdır ve rengi, her bireyde benzersiz olan beyaz ventral alanlar ve ayırt edici dikey siyah çizgilerle, turuncu ve kahverengi tonları arasında değişir.[22][50] Kaplan sadece birkaç çizgili kedi türlerinden biridir; benekli desenlerin ve rosettelerin neden kedigiller arasında daha yaygın kamuflaj deseni olduğu bilinmemektedir.[51] Kaplanın avının dikromat olması sebebiyle, turuncumsu rengi kamufle olmasına katkı sağlayabilir ve bu nedenle kedinin yeşil olarak algılanmasını sağlayarak bitki örtüsü ile harmanlanmasına yardımcı olabilir.[52] Bir kaplanın kürk deseni tıraş edildiğinde de görülebilmektedir. Bu cilt pigmentasyonu nedeniyle değil, insan sakallarına benzer şekilde deriye gömülü anız ve kıl köklerinden kaynaklanmaktadır ve diğer büyük kedilerde ortaktır.[53] Özellikle erkeklerde, boyun ve çene etrafında yele benzeri ağır bir kürk büyümesi ve uzun bıyıklar mevcuttur. Göz bebekleri, sarı renk irise sahip dairesel şeklindedir. Küçük, yuvarlak kulakların arkasında siyahla çevrili belirgin bir beyaz nokta vardır.[22] Bu noktaların, türler arası iletişimde önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir.[54]

Kaplanın kafatası bir aslanın kafatasına benzer. Frontal bölge genellikle daha az depresif veya düzdür ve postorbital bölgeden biraz daha uzundur. Aslanın kafatası, daha geniş burun açıklığına sahiptir. İki türün kafatası boyutlarındaki farklılık nedeniyle, alt çenenin yapısı tanımlamalar için güvenilir bir göstergedir.[18] Kaplanın dişleri oldukça sağlamdır; biraz kavisli köpek dişleri, 90 mm (3,5 in)'ye kadarki taç yüksekliği ile yaşayan kediler arasında en uzun ve en güçlü olanlardır.[22]

Boyut

değiştir

Erkek ve dişi kaplanlar arasında kayda değer bir cinsel dimorfizm vardır ve ikincisi sürekli olarak daha küçüktür. Aralarındaki boyut farkı büyük kaplan alt türlerinde orantılı olarak daha fazladır ve erkekler dişilerden 1,7 kat daha ağırdır. Erkeklerde ayrıca, cinsiyetinin izlerden tanımlanmasını sağlayan daha geniş ön ayak pedleri bulunmaktadır.[55] Farklı kaplan popülasyonlarının vücut büyüklüğünün iklimle ilişkili olabileceği ve termoregülasyon ve Bergmann kuralıyla ya da mevcut av türlerinin dağılımı ve boyutu ile açıklanabileceği varsayıldı.[22][56]

Genel olarak erkeklerin toplam uzunlukları 250 ila 390 cm (8,2 ila 12,8 ft) arasında değişmekte olup, 316 ila 383 mm (12,4 ila 15,1 in) arasında değişen kafatası uzunluğuna sahiptir ve ağırlıkları 90 ve 300 kg (200 ve 660 lb) arasındadır. Dişilerin toplam uzunluğu 200 ila 275 cm (6,56 ila 9,02 ft) arasında değişmekte olup, kafatası uzunluğu 268 ila 318 mm (0,879 ila 1,043 ft) arasındadır. Toplam ağırlıkları ise 65 ila 167 kg (143 ila 368 lb) arasında değişiklik göstermektedir. Bengal ve Sibirya kaplanları omuz yüksekliğine göre en uzun kediler arasındadır. Ayrıca, 300 kg (660 lb)'dan fazla ağırlıklara ulaşan, şimdiye kadar var olan en büyük kediler arasında yer alırlar.[22] Sunda Adası kaplanı, Asya anakarasındaki kaplanlardan daha küçük ve daha hafiftir, ağırlıkları nadiren 142 kg (313 lb)'ı geçer.[25]

Renk çeşitleri

değiştir
 
Hayfa Hayvanat Bahçesi'ndeki beyaz kaplanlar

Vahşi kaplan popülasyonlarının azalması nedeniyle vahşi doğada nadiren görülen, ancak esir popülasyonlarda devam eden beyaz, altın ve çizgisiz kar beyazı olmak üzere üç renk çeşidi vardır. Beyaz kaplanın, beyaz kürkü ve sepya kahverengi çizgileri vardır. Altın kaplanın sarı tonlu ve kırmızımsı kahverengi çizgili soluk altın rengi bir kürkü vardır. Kar beyazı kaplan, son derece soluk çizgili ve soluk kırmızımsı kahverengi halkalı kuyruğu olan bir morftur. Hem kar beyazı hem de altın kaplanlar, CORIN gen mutasyonları için homozigottur.[57] Siyah kaplan, sözde melanizm nedeniyle bir renk çeşididir. Kalın çizgiler birbirine yakındır, böylece gövdesinin rengi çizgiler arasında zar zor görünür.[58]

Beyaz kaplan feomelaninden yoksundur (bu turuncu rengi verir) ve koyu sepya-kahverengi çizgilere ve mavi gözlere sahiptir. Bu değişmiş pigmentasyon, beyaz bir lokus tarafından belirlenen otozomal resesif bir özellik olarak kalıtsal bir mutant genden kaynaklanır. Siyah pigmentler neredeyse hiç etkilenmediği için albino değildir.[57][59] Mutasyon, taşıyıcı protein SLC45A2'deki tek bir amino asidi değiştirir. Beyaz yavrulara sahip olmak için her iki ebeveynin de beyazlık aleline sahip olması gerekir.[60] 20. yüzyılın başları ile ortaları arasında, Hindistan'ın Orissa, Bihar, Assam eyaletlerinde ve Rewa, Madhya Pradeş bölgesinde beyaz kaplanlar kaydedildi ve vuruldu. Yerel maharaja, 1950'lerin başında kaplan yetiştirmeye başladı ve beyaz bir erkek kaplanı normal renkli kızıyla birlikte tuttu ve bunların beyaz yavruları vardı.[61] Bu resesif özelliği korumak için, esir üremede sadece birkaç beyaz birey kullanıldı ve bu da yüksek derecede soy içi üremeye yol açtı. Soy içi üreme depresyonu, tutsak beyaz kaplanların şaşılık, ölü doğum, şekil bozuklukları ve erken ölüm gibi birçok sağlık sorununun ana nedenidir.[62] Diğer fiziksel kusurlar arasında damak yarığı ve skolyoz bulunur.[63]

Kaplan Türleri Yaşam Planı, karışık bir kökene ve bilinmeyen bir soyacağına sahip olduklarını iddia ederek beyaz kaplanların üremesini kınadı. Beyaz renklenmeden sorumlu genler, popülasyonun % 0.001'i tarafından temsil edilmektedir. Beyaz kaplanların sayısındaki orantısız artış, homozigot resesif bireyler arasında akrabalığa işaret etmektedir. Bu, soy içi üreme depresyonuna ve genetik çeşitlilik kaybına yol açacaktır.[64]

Dağılım ve yaşam alanı

değiştir
 
Tarihsel dağılım

Kaplan tarihsel olarak Türkiye'nin doğusundan Güney Kafkasya'ya, Japon Denizi kıyılarına ve Güneydoğu Asya'dan Güney Asya'ya, Endonezya'nın Sumatra, Cava ve Bali adalarına kadar uzanıyordu.[50] Son Buzul Dönemi'nin sona ermesinden bu yana, muhtemelen altı aydan uzun süren derin kar dönemleri ile sınırlıydı.[65][66] Şu anda, Güneybatı ve Orta Asya'dan, Güneydoğu ve Doğu Asya'nın büyük bölümlerinde yok olduğu için, tarihsel aralığının %6'sından daha azında mevcudiyeti devam etmektedir. Günümüzde daha çok Hint Yarımadası, Hindiçin Yarımadası, Sumatra ve Uzak Doğu Rusyası'nda görülmektedir. Çin ve Myanmar'da üreyen popülasyonların komşu ülkelerden gelen göçlere dayandığı görülürken, Kore Yarımadası'ndaki durumu bilinmemektedir.[1][67]

Kaplan, esasen orman habitatlarıyla ilişkilidir.[42][68] Kaplan popülasyonları, yabani geyik, boynuzlugiller ve domuzgiller popülasyonlarının sabit olduğu yerlerde gelişir.[69] Orta Asya'daki kayıtlar, bunun en başta Etrak, Ceyhun, Seyhun, Hari, Çu ve İli Nehri ve kolları boyunca Tugay nehir ormanlarında meydana geldiğini göstermektedir. Kafkasya'da, engebeli ve alçak ormanlarda yaşar.[18] İran'daki tarihi kayıtlar yalnızca Hazar Denizi'nin güney kıyısından ve bitişik Alborz Dağları'ndan bilinmektedir.[70] Amur-Ussuri bölgesinde, Kore çamı ve ılıman geniş yapraklı ve karışık ormanlarda yaşar, burada kıyı ormanları yiyecek ve su sağlar. Aynı zamanda hem kaplanlar hem de toynaklılar için dağılma koridorları görevi görür.[66][71] Hindistan alt kıtasında, çoğunlukla tropikal ve subtropikal nemli geniş yapraklı ormanlarda, nemli her dem yeşil ormanlarda, tropikal kuru ormanlarda ve Sundarbanların bataklık ormanlarında yaşar.[72] Doğu Himalayalar'da kaplanlar, Bhutan'da 4.200 m (13.800 ft) yüksekliğe ve Mishmi Tepeleri'nde 3.630 m (11.910 ft) yüksekliğe kadar ılıman ormanlarda yaşadığı belgelendi.[73][74] Tayland'da yaprak döken ve yaprak dökmeyen ormanlarda yaşar.[75] Laos'ta, 2013'ten 2017'ye kadar yapılan araştırmalar sırasında Nam Et-Phou Louey Ulusal Koruma Alanı'ndaki otlaklarla serpiştirilmiş yarı yaprak dökmeyen ve yaprak dökmeyen ormanlarda 14 kaplan belgelendi.[76] Sumatra'da kaplan popülasyonları, ova turba bataklık ormanlarından engebeli dağ ormanlarına kadar çeşitlilik gösterir.[77]

Davranış ve ekoloji

değiştir
 
Kaplanlar suda rahattır ve sık sık yıkanırlar
 
Bölgesini işaretleyen kaplan iz kokusu

Sosyal ve günlük aktiviteler

değiştir
 
Ranthambore Millî Parkı'nda oynayan dişi yavrular

Kaplanlar insanlar tarafından rahatsız edilmedikleri sürece genellikle gündüzcüldür.[78] Genellikle ağaçlara tırmanmaz, ancak yine de tersine vakalar kaydedilmiştir.[79] Güçlü bir yüzücüdür ve genellikle göletlerde, göllerde ve nehirlerde yıkanır, böylece günün sıcağında serin kalır.[80] Bireyler 7 km (4,3 mi) genişlikteki nehirleri geçebilir ve günde 29 km (18 mi)'ye kadar yüzebilirler.[81] 1980'lerde, Ranthambore Millî Parkı'ndaki derin göl sularında sık sık avlanan bir kaplan gözlenmiştir.[78]

Kaplan, uzun menzilli bir türdür ve bireyler, diğer bölgelerdeki kaplan popülasyonlarına ulaşmak için 650 km (400 mi)'ye kadar mesafelere dağılırlar.[82] Chitwan Millî Parkı'nda boyunlarına telemetri takılan kaplanlar, en erken 19 aylıkken doğum bölgelerinden dağılmaya başladılar. Dört dişi 0 ve 432 km (0 ve 268 mi) arasında ve 10 erkek 95 ve 657 km (59 ve 408 mi) arasında bir mesafeye dağıldı. Hiçbiri 10 km (6,2 mi)'den daha geniş olan, ancak ormanlık habitattan geçen açık ekili alanları geçmedi.[83]

Yetişkin kaplanlar büyük ölçüde yalnız yaşarlar. Bölgeler kurar ve savunurlar, ancak içinde dolaştıkları çok daha geniş dolaşım alanlarına sahiptirler. Her iki cinsiyetten de yerleşik yetişkinler, genellikle hareketlerini kendi ihtiyaçlarını ve büyüyen yavrularının ihtiyaçlarını karşıladıkları dolaşım alanlarıyla sınırlandırırlar. Aynı alanı paylaşan bireyler birbirlerinin hareketlerinden ve faaliyetlerinden haberdardır.[84] Dolaşım alanının büyüklüğü temel olarak av bolluğuna, coğrafi bölgeye ve bireyin cinsiyetine bağlıdır.[22][79] Hindistan'da, dolaşım alanları 50 ila 1.000 km2 (19 ila 386 sq mi) iken, Mançurya'da 500 ila 4.000 km2 (190 ila 1.540 sq mi) arasında değişmektedir. Nepal'de, savunulan bölgeler erkekler için 19 ila 151 km2 (7,3 ila 58,3 sq mi) iken, dişiler için 10 ila 51 km2 (3,9 ila 19,7 sq mi) olarak kaydedilmiştir.[81]

Genç dişi kaplanlar ilk bölgelerini annelerine yakın yerlerde kurarlar. Dişi ile annesinin bölgesi arasındaki örtüşme zamanla azalır. Bununla birlikte erkekler, dişi akranlarından daha fazla göç ederler ve kendi bölgelerini belirlemek için daha genç yaşta yola çıkarlar. Genç bir erkek, ya diğer erkek kaplanlardan yoksun bir bölge arayarak ya da yeterince büyüyüp yerleşik erkeğe meydan okuyacak kadar güçlü olana kadar, başka bir erkeğin bölgesinde geçici olarak yaşayarak toprak edinir. Kendilerine bu şekilde bölge kurmak isteyen genç erkekler, yetişkin kaplanlar arasında en yüksek ölüm oranını (yılda %30-35) oluşturur.[85]

Erkek, bölgesini belirlemek için, idrar[86][87] ve anal bez salgıları püskürterek ağaçları işaretler, ayrıca izleri dağınık dışkı ile işaretler. Bunun yanında ağaçları veya zemini de pençeleriyle işaretler. Dişiler de "kazıyarak" ve bunun yanı sıra idrar ve dağınık dışkı işaretleri kullanarak bölgelerini işaretlerler. Östrustaki dişiler, kokuları daha sık işaretleyerek ve seslerini artırarak uygunluklarını belli ederler.[79]

Her ne kadar çoğunlukla birbirlerinden kaçınsalar da, kaplanlar her zaman bölgesel değildir ve bireyler arasındaki ilişkiler karmaşık olabilir. Her iki cinsiyetten bir yetişkin, bazen avını başkalarıyla, hatta onlarla akraba olmayanlarla bile paylaşabilir. George Schaller, bir erkeğin iki dişi ve dört yavru ile bir avını paylaştığını gözlemledi. Erkek aslanların aksine, erkek kaplanlar dişilerin ve yavruların av ile işi bitmeden beslenmelerine izin verir; Aslan gururunun gösterdiği rekabetçi davranışların aksine, kaplan grubuna dahil olan bireyler genellikle dostane davranşlar sergiler.[88] Stephen Mills, Ranthambore Millî Parkı'ndaki bir sosyal beslenme olayını şöyle anlattı:

Padmini adını verdikleri baskın bir kaplan, çok büyük bir antilop olan 250 kg (550 lb)'lık bir erkek nilgai'yi öldürdü. Onu, şafaktan hemen sonra, 14 aylık üç yavrusuyla birlikte avın etrafında buldular ve sonraki on saat boyunca kesintisiz olarak izlediler. Bu sürede aileye, tümü Padmini'nin önceki yavrularından olan iki yetişkin dişi ve bir yetişkin erkek ile biri dişi diğeri tanımlanamayan bir birey olmak üzere iki akraba olmayan kaplan daha katıldı. Saat üçte avın etrafında en az dokuz kaplan vardı.[85]

Erkek kaplanlar ara sıra, kendi yavrularını büyütmeye katılırlar, ancak bu son derece nadirdir ve her zaman iyi anlaşılamaz. Mayıs 2015'te Amur kaplanları Sikhote-Alin Bioshpere Reserve'deki fotokapanlar tarafından fotoğraflandı. Fotoğraflar, bir erkek Amur kaplanının geçişinin ardından, yaklaşık iki dakika içinde bir dişi ve üç yavrunun onu izlediğini gösteriyordu.[89] Ranthambore'da bir erkek Bengal kaplanı, anneleri hastalıktan ölen iki yetim dişi yavrusunu büyüttü ve korudu. Yavrular onun gözetimi altında kaldı, onlara yiyecek sağladı, onları rakibinden ve kız kardeşinden korudu ve görünüşe göre onları da eğitti.[90]

Erkek kaplanlar genellikle kendi bölgelerindeki diğer erkeklere karşı diğer dişilerden daha hoşgörüsüzdür. Bölgesel anlaşmazlıklar genellikle doğrudan saldırganlıktan ziyade gözdağı gösterileriyle çözülür. Ast kaplanın sırt üstü yuvarlanarak ve göbeğini itaatkâr bir duruşla göstererek yenilgiye uğradığı bu tür birkaç olay gözlemlenmiştir.[91] Hakimiyet kurduktan sonra, bir erkek, çok yakın bir yerde yaşamadığı sürece, kendi menzili içinde bir asta tahammül edebilir.[85] En agresif kavgalar, bir dişi östrusta olduğunda iki erkek arasında ortaya çıkma eğilimindedir ve bazen erkeklerden birinin ölümüyle sonuçlanır.[85][91]

 
Kanha Ulusal Parkı'nda flehmen reaksiyonu gösteren bir kaplan

Yüz ifadeleri arasında, bir bireyin dişlerini açığa çıkardığı, kulaklarını düzleştirdiği ve göz bebeklerini büyüttüğü "savunma tehdidi" yer alır. Hem erkekler hem de dişiler, idrar işaretlerini koklarken karakteristik bir yüz buruşturma olan flehmen tepkisi gösterir, ancak flehmen daha çok, östrustaki kaplanların yaptığı işaretleri tespit eden erkeklerle ilişkilidir. Diğer Panthera gibi kaplanlar da, özellikle agresif durumlarda, çiftleşme mevsimi sırasında veya avlanırken kükrer. Kaplanlar iki farklı şekilde kükrer. "Gerçek" kükreme, hyoid apparatus kullanılarak yapılır ve kademeli olarak kapanan açık bir ağızdan zorlanırken, "öksürük" kükremesi olarak bilinen diğer kükreme daha kısa, daha serttir, ağız ve dişler açıkken yapılır. "Gerçek" kükreme 3 km (1,9 mi) mesafeye kadar duyulabilir ve bazen arka arkaya üç veya dört kez yayılır. Kaplanlar gergin olduğunda, kükremeye benzer şekilde inlerler ancak daha bastırılmış ve ağız kısmen veya tamamen kapalıyken çıkardıkları bir sestir. İnleme 400 m (1.300 ft) uzaktan duyulabilir.[22] Daha küçük kedilerde mırıldanmaya benzer yumuşak, düşük frekanslı burundan çıkan ve daha samimi durumlarda duyulan Prusten adı verilen bir ses çıkar.[92] Diğer sesli iletişimler arasında homurdanmalar, ulumalar, hırıltılar, miyavlamalar ve tıslamalar bulunur.[22]

Avlanma ve beslenme

değiştir
 
Kaplanın son derece güçlü çenesi ve sivri dişleri onu süper bir avcı yapar.

Vahşi doğada kaplanlar çoğunlukla büyük ve orta boy memelilerle, özellikle 60-250 kg (130-550 lb) ağırlığındaki toynaklı hayvanlarla beslenirler. Menzil genişliğinde sambar geyiği, manchurian wapiti, barasingha ve yaban domuzu önemli ölçüde tercih edilmektedir. Kaplanlar, yetişkin gaur gibi daha büyük avları yakalayabilirler,[93] ancak aynı zamanda maymun, tavus kuşu ve farklı yerlerdeki kuş, tavşan, kirpi ve balık gibi çok daha küçük avları da fırsatçı bir şekilde avlarlar.[79][94] Ayrıca köpek, leopar, piton, ayı ve timsah gibi diğer avcıları da avlarlar.[95] Kaplanlar genellikle yetişkin Asya fillerini ve Hint gergedanlarını avlamazlar, ancak yine de tersine olaylar bildirilmiştir.[96][97][98] Daha sık olarak, avlanan daha savunmasız küçük buzağılardır.[99] İnsanlara yakın olduklarında kaplanlar bazen sığır, at ve eşek gibi evcil hayvanları da avlarlar. Neredeyse tamamen etobur olsalar da, kaplanlar ara sıra careya arborea ağacının meyveleri gibi diyet lifi için bitki örtüsü yerler.[95]

Kaplanların çoğunlukla gececil yırtıcılar olduğu düşünülmektedir,[68] ancak insanların bulunmadığı bölgelerde, uzaktan kumandalı gizli kamera tuzakları onları gün ışığında avlanırken kaydetmiştir.[100] Genellikle diğer kedilerin yaptığı gibi tek başlarına avlanırlar ve avlarını pusuya düşürürler, her açıdan onları alt ederek, vücut boyutlarını ve güçlerini avın dengesini bozmak için kullanırlar. Avlanmanın başarılı olabilmesi için kaplanın hemen hemen eşzamanlı olarak avının üzerine atlaması, onu devirmesi ve boğazını veya ense kısmını dişleriyle tutması gerekmektedir.[81] Büyük boyutlarına rağmen, kaplanlar yaklaşık 49-65 km/sa (30-40 mph) hıza ulaşabilirler, ancak bu hızı sadece kısa koşularda sürdürebilirler. Bu nedenle gizlendiği yerden çıkmadan önce avlarına yakın olmalıdırlar. Av, kaplanın varlığını bundan önce algılarsa, kaplan avını kovalamak veya onunla kafa kafaya mücadele etmek yerine genellikle avı terk eder. Kaplanların 10 m (33 ft)'ye kadar yatay sıçrama yapabildikleri rapor edilmiştir, ancak bu mesafenin yaklaşık yarısı kadar sıçrama yapmaları daha tipiktir. Potansiyel bir avın yakınında takip de dahil olmak üzere, 2 ila 20 avdan biri başarılı bir avlanmayla sonuçlanır.[68][81]

 
Ranthambore Millî Parkı'nda bir Sambar geyiğine saldıran Bengal kaplanı

Kaplanlar, daha büyük hayvanları avlarken boğazını ısırmayı ve avlarını tutmak için güçlü ön ayaklarını kullanmayı tercih ederler, genellikle aynı anda onunla yere kadar güreşirler. Kaplan, hedefi boğularak ölene kadar boynuna tutunmaya devam eder.[88] Bu yöntemle, bir tondan daha ağır olan gaurlar ve mandalar, yaklaşık altıda bir ağırlığındaki kaplanlar tarafından öldürülmektedir.[101] Sağlıklı yetişkinleri öldürebilmelerine rağmen, kaplanlar genellikle çok büyük türlerin buzağılarını veya sakatlarını seçerler.[102] Uzun, güçlü boynuzlar, bacaklar ve uzun dişler (fildişi gibi) kaplan için potansiyel olarak ölümcül olduğu için, bu türden sağlıklı yetişkin avlarla mücadeleye girmek tehlikelidir. Başka hiçbir mevcut kara yırtıcısı rutin olarak bu büyüklükteki avı kendi başına avlamaz.[18][103]

Maymun ve tavşan gibi daha küçük avlarda kaplan avını enseden ısırır, genellikle omuriliğini kırar, soluk borusunu deler ya da şah damarı veya ortak karotis arterini keser.[104] Nadiren gözlemlense de, bazı kaplanların, evcil sığırların kafataslarını parçalayacak[95] ve tembel ayıların sırtını kıracak kadar güçlü olan pençeleri ile kuvvetli bir vuruş yaparak avlarını öldürdükleri kaydedilmiştir.[105]

Kaplanlar avlarını öldürdükten sonra bazen onu bitki örtüsünün içinde saklamak için sürüklerler, genellikle öldürme ısırığının olduğu yerden ağızlarıyla kavrayarak çekerler. Bu da büyük bir fiziksel güç gerektirebilir. Bir vakada, yetişkin bir gauru öldürdükten sonra, bir kaplanın büyük leşi 12 m (39 ft)'lik bir mesafeye sürüklediği gözlemlendi. Daha sonra 13 adam aynı anda aynı leşi sürüklemeye çalıştıklarında, onu hareket ettiremediler.[81] Yetişkin bir kaplan yemek yemeden iki haftaya kadar yaşayabilir, daha sonra bir seferde 34 kg (75 lb) et yiyebilir. Esaret altında, yetişkin kaplanlar günde 3 ila 6 kg (6,6 ila 13,2 lb) etle beslenir.[81]

Düşmanlar ve rakipler

değiştir

Kaplanlar genellikle kendi yakaladıkları avları yemeyi tercih ederler, ancak kıtlık zamanlarında leş yiyebilirler ve hatta diğer büyük etoburların avını bile yağmalayabilirler. Her ne kadar yırtıcılar genellikle birbirlerinden kaçınsalar da, bir av konusunda anlaşmazlık varsa veya ciddi bir rakiple karşılaşılırsa, saldırganlık belirtileri yaygındır. Bunlar yeterli değilse, çatışmalar şiddete dönüşebilir. Kaplanlar zaman zaman leopar, yaban köpeği, çizgili sırtlan, kurt, ayı, piton ve timsah gibi rakiplerini öldürebilir. Aynı zamanda bu rakiplere av da olabilir.[27][105][106][107][108] Porsuk, vaşak ve tilki gibi daha küçük yırtıcı hayvanlara yapılan saldırılar neredeyse kesinlikle yırtıcıdır.[94] Timsahlar, ayılar ve büyük yaban köpeği sürüleri kaplanlara karşı çatışmalar kazanabilir ve hatta timsahlar ve ayılar söz konusu olduğunda onları öldürebilir.[18][27][109][110]

Önemli ölçüde küçük olan leopar, günün farklı saatlerinde avlanarak ve farklı avları avlayarak kaplanlarla rekabetten kaçınır.[111] Hindistan'ın Nagarhole Millî Parkı'nda, leoparlar tarafından seçilen avların çoğu 30 ila 175 kg (66 ila 386 lb) ağırlığındayken, kaplanlar ise 30 ila 175 kg (66 ila 386 lb)'dan ağır olan avları tercih etmiştir. Hindistan'daki iki büyük kedinin ortalama av ağırlığı 91,5 kg (202 lb)'a karşı 37,6 kg (83 lb) idi.[112][113] Nispeten bol miktarda avla kaplanlar ve leoparların, leoparın aslanla birlikte var olduğu Afrika savanasında daha yaygın olabilecek rekabetçi dışlama veya türler arası hakimiyet hiyerarşileri olmadan başarılı bir şekilde bir arada var oldukları görülmüştür.[112] Altın çakal, kaplanın avladığı leşlerle beslenebilir.[114] Kaplanlar, ormanın derin kısımlarında yaşarken, leopar ve yaban köpeği gibi daha küçük yırtıcı hayvanlar ise daha kenarlarda yaşarlar.[115]

Üreme

değiştir
 
Kanha Kaplan Koruma Alanı'nda kaplan ailesi
 
Tadoba Andhari Kaplan Koruma Alanı'nda kaplan ailesi

Kaplan tüm yıl boyunca çiftleşir, ancak çoğu yavru, Eylül ayında ikinci bir zirve ile Mart ve Haziran arasında doğar. Gebelik, ortalama 103 ile 105 gün olmak üzere 93 ile 114 gün arasında değişir. Bir dişi, yalnızca üç ila altı gün boyunca çiftleşmeye hazırdır.[116] Bu süre zarfında çiftleşme sık ve gürültülüdür.[50] Dişi uzun çimlerde, sık çalılıklarda, mağara veya kayalık yarık gibi korunaklı bir yerde doğum yapar. Baba, yavruların yetiştirilmesi konusunda genellikle yer almaz.[18] Yavrular, nadiren altı ortalama iki veya üç bireyden oluşur. Yavrular doğumda 780 ila 1.600 g (1,72 ila 3,53 lb) ağırlığındadır ve gözleri kapalı olarak doğarlar. Altı ila 14 günlük olduklarında gözleri açılır.[116] Süt dişleri yaklaşık iki haftalıkken kırılır. Sekiz haftalıkken et yemeye başlarlar. Bu zamanlarda, dişiler genellikle onları yeni bir ine kaydırır.[50] Anneleriyle kısa girişimler yapsalar da, yaşlanana kadar kendi topraklarında dolaşırken onunla seyahat etmezler. Dişiler beş ila altı ay boyunca emzirir.[116] Sütten kesildikleri sırada, bölgesel yürüyüşlerde annelerine eşlik etmeye başlarlar ve nasıl avlanacakları öğretilir.[78]

Çoğu yavru grubu içerisinde, genellikle erkek olmak üzere baskın bir yavru ortaya çıkar. Baskın yavru, kardeşlerinden daha aktiftir ve oyunlarda liderlik yapar, sonunda annesini terk eder ve daha erken bağımsız hale gelir.[78] Yavrular en erken 11 aylıkken kendi başlarına avlanmaya başlar ve 18 ila 20 aylıkken bağımsız olurlar.[88] Annelerinden iki ila iki buçuk yaşlarında ayrılsalar da, beş yaşına kadar büyümeye devam ederler.[50] Genç dişiler üç ila dört yıl arasında, erkekler ise dört ila beş yıl arasında cinsel olgunluğa ulaşırlar.[18] Akraba olmayan gezgin erkek kaplanlar, dişiyi çiftleşmeye uygun hale getirmek için genellikle yavruları öldürür, çünkü önceki yavruları kaybolursa kaplan beş ay içinde başka bir yavru doğurabilir. İlk iki yılda kaplan yavrularının ölüm oranı yaklaşık %50'dir. Annenin gayreti ve vahşeti nedeniyle çok az başka yırtıcı kaplan yavrularına saldırır. İnsanlar ve diğer kaplanlar dışında, yavru ölümlerinin yaygın nedenleri açlık, donma ve kazalardır.[103] Kaplanın nesil uzunluğu yaklaşık sekiz yıldır.[117] Kaydedilen en yaşlı tutsak kaplan 26 yıl yaşadı.[81]

Koruma

değiştir
Ana madde: Kaplanların korunması
Küresel kaplan nüfusu
Ülke Yıl Tahmin
  Hindistan 2019 2.603-3.346[118]
  Rusya 2016 433[119]
  Çin 2016 34[120]
  Vietnam 2016 <5[119]
  Laos 2016 14[76]
  Kamboçya 2016 0[1]
  Tayland 2016 189[119]
  Malezya 2014 250-340[1]
  Myanmar 2014 85[1]
  Bangladeş 2014 300-500[1]
  Bhutan 2015 89-124[121]
    Nepal 2018 220-274[122]
  Endonezya 2016 371[119]
Toplam 4593-5515

1990'larda, kaplanların korunmasına yönelik yeni bir yaklaşım geliştirildi: Kaplan Koruma Birimleri (TCU), beş biyobölge içindeki 15 habitat türünde kaplan popülasyonlarına ev sahipliği yapma potansiyeline sahip habitat bloklarıdır. Habitatın büyüklüğü ve bütünlüğü, kaçak avlanma baskısı ve nüfus durumuna göre toplam 143 TCU belirlendi ve önceliklendirildi. Büyüklükleri 33 ila 155.829 km2 (13 ila 60.166 sq mi) arasında değişmektedir.[72]

2016 yılında, Kaplanların Korunmasına ilişkin Üçüncü Asya Bakanlar Konferansı sırasında, yaklaşık 3.890 bireylik küresel bir vahşi kaplan popülasyonu tahmini sunuldu.[119][123] Daha sonra Dünya Doğayı Koruma Vakfı, dünyadaki vahşi kaplan sayısının bir yüzyılda ilk kez arttığını ilan etti.[124]

Kaplana yönelik başlıca tehditler arasında habitat tahribatı, habitat parçalanması ve vahşi doğada kaplan popülasyonunu büyük ölçüde azaltan kürk ve vücut parçaları elde etmek amacıyla yapılan kaçak avlanma yer almaktadır.[1] Hindistan'da, habitat parçalanması nedeniyle günümüzde tarihsel kaplan yaşam alanının sadece %11'i kaldı.[125] Geleneksel Çin tıbbında kullanılmak üzere kaplan parçalarına olan talep, kaplan popülasyonları için büyük bir tehdit olarak gösterildi.[126][127][128] Bazı tahminler, 250'den fazla olgun üreyen birey içeren bir alt popülasyona sahip olmayan, 2.500'den daha az olgun üreyen bireyin olduğunu göstermektedir.[1] Küresel vahşi kaplan nüfusu, Dünya Doğayı Koruma Vakfı tarafından 2011'de 3.200 ve 2015'te 3.890 olarak tahmin edilirken, Vox bunun bir yüzyıldaki ilk artış olduğunu bildirdi.[129][130]

Hindistan, dünyanın en büyük vahşi kaplan popülasyonuna ev sahipliği yapmaktadır.[119] 2014 nüfus sayımına göre, nüfusun 2011'den bu yana %30'luk bir artışla 2.226'ya ulaştığı tahmin edilmektedir.[131] 2019 Uluslararası Kaplan Günü'nde, Başbakan Narendra Modi tarafından '2018 Kaplan Tahmin Raporu' yayınlandı. Rapor, 2014'ten bu yana %25 artışla, Hindistan'daki kaplan nüfusunun 2.967 olduğunu tahmin etmektedir. Modi, "Hindistan, 2011'de 1.411 olan kaplan nüfusunu ikiye katlama hedefine ulaşarak 2019'da 2.967'ye çıkarması nedeniyle, kaplanlar için en güvenli habitatlardan biri" dedi.[132]

1973'te İndira Gandi tarafından başlatılan Hindistan'ın Kaplan Projesi, çok sayıda kaplan koruma alanı oluşturdu. Proje, 1973'te 1.200'den 1990'larda 3.500'ün üzerine çıkan vahşi Bengal kaplanı sayısının üç katına çıkarılmasını sağladı, ancak 2007 yılında yapılan bir nüfus sayımında kaçak avlanma nedeniyle bu rakamın yaklaşık 1.400 kaplana düştüğü ortaya kondu.[133][134][135] Raporun ardından, Hindistan hükûmeti girişime $153 milyon taahhüt etti, kaçak avlanma ile mücadele için önlemler aldı, insan-kaplan etkileşimlerini azaltmak için 200.000 köylüyü yeniden başka bir yere yerleştirmek için fon sözü verdi[136] ve sekiz yeni kaplan koruma alanı kurdu.[137] Hindistan ayrıca kaplanları Sariska Kaplan Koruma Alanı'na yeniden dahil etti[138] ve 2009'a kadar Ranthambore Millî Parkı'nda kaçak avlanmanın etkin bir şekilde önlendiği iddia edildi.[139]

1940'larda, Sibirya kaplanı yok olmanın eşiğindeydi ve Rusya'da vahşi doğada sadece 40 hayvan mevcuttu. Sonuç olarak, Sovyetler Birliği tarafından kaçak avlanmaya karşı kontroller uygulamaya kondu ve bir korunan bölgeler ağı (Zapovednikler) oluşturularak nüfusun birkaç yüze çıkması sağlandı. Kaçak avcılık, Rusya ekonomisinin çöktüğü 1990'larda tekrar bir sorun haline geldi. Türleri korumanın önündeki en büyük engel, kaplanların ihtiyaç duyduğu büyük bölgedir (tek bir dişi için 450 km2'ye kadar ve tek bir erkek için daha fazlası).[140] Mevcut koruma çabaları, yerel yönetimler ve STK'lar tarafından Dünya Doğayı Koruma Vakfı ve Yaban Hayatı Koruma Derneği gibi uluslararası kuruluşlarla birlikte yürütülmektedir.[141] Kurtların kaplanlar tarafından rekabetçi bir şekilde dışlanması, Rus korumacılar tarafından avcıları büyük kedilere müsamaha etmeye ikna etmek için kullanıldı. Kaplanlar, toynaklı popülasyonlar üzerinde kurtlardan daha az etkiye sahiptir ve kurtların sayılarını kontrol etmede etkilidir.[142] 2005 yılında, Rusya'da yaklaşık 360 hayvan olduğu düşünülüyordu, ancak bunlar çok az genetik çeşitlilik sergilemiştir.[143] Ancak on yıl sonra, Sibirya kaplanı sayımı 480 ila 540 birey olarak tahmin edilmiştir.[kaynak belirtilmeli]

Çin'de kaplanlar, ormansızlaşma ve kaplanları ve av türlerini avlayan insanların kırsal alanlara yeniden yerleştirilmesinden sonra, uygun habitatların parçalandığı 1950'lerin başlarında büyük ölçekli "zararlılarla mücadele" kampanyalarının hedefi haline geldi. Kaplan avcılığı 1977 yılında yasak olmasına rağmen, nüfus azalmaya devam etti ve 2001 yılından bu yana Güney Çin'de soyu tükenmiş olarak kabul edilmektedir.[144][145] Daha önce Batı öncülüğündeki çevreci hareketi reddeden Çin, 1980'lerde tutumunu değiştirdi ve CITES anlaşmasının bir tarafı haline geldi. 1993 yılına gelindiğinde kaplan parçalarının ticaretini yasakladı ve bu sayede geleneksel Çin tıbbında kaplan kemiklerinin kullanımı azaldı.[146] Tibet halkının kaplan derisi ticareti de kaplanlar için bir tehdit oluşturdu. Postları giyimde kullanılırken, kaplan derisi chuba giysisi için kullanıldı. 2006'da 14. Dalay Lama konuyu ele almaya ikna edildi. O zamandan sonra, bazı Tibetlilerin halka açık bir şekilde chuba giysilerini yakmasıyla bir tutum değişikliği yaşandı.[147]

 
Vahşi Sumatra kaplanının fotokapan görüntüsü

1994 yılında, Endonezya Sumatra Kaplanını Koruma Stratejisi, kaplanların Sumatra'da karşılaştıkları potansiyel krizi ele aldı. Sumatra Kaplanı Projesi (STP), vahşi Sumatra kaplanlarının uzun süreli yaşama kabiliyetini sağlamak ve vahşi popülasyonların yönetimi için hayati önem taşıyan, kaplanların yaşam öyküsü özellikleri hakkında veri toplamak amacıyla, Haziran 1995'te Way Kambas Millî Parkı içinde ve çevresinde başlatıldı.[148] Ağustos 1999'a kadar STP ekipleri, Lampung Eyaletindeki 52 potansiyel kaplan habitatını değerlendirdi, bunlardan sadece 15'i kaplanların barınmasına yetecek kadar sağlamdı.[149] STP çerçevesinde, koruma otoritelerinin kaplan-insan çatışmalarını anekdotlar ve görüşler yerine kapsamlı bir veritabanıına dayalı olarak çözmelerini sağlamak amacıyla, parkta kaplan-insan boyutunu belgelemek üzere topluluk temelli bir koruma programı başlatıldı.[150]

Yaban Hayatı Koruma Derneği ve Panthera Corporation, dünyanın en büyük kaplan koruma alanı olan Myanmar'daki 21.756 km2 (8.400 sq mi) büyüklüğündeki Hukaung Vadisi de dahil olmak üzere saha alanları ile Tigers Forever işbirliğini kurdu. Diğer rezervler Hindistan, Tayland, Laos, Kamboçya ve Rusya'nın Uzak Doğu'sunda toplam 260.000 km2 (100.000 sq mi) alanı kapsayan Batı Gat'taydı.[151]

Kaplanlar vahşi doğada çeşitli teknikler kullanılarak incelenmiştir. Kaplan popülasyonu, pugmarkların alçı dökümleri kullanılarak tahmin edildi, ancak bu yöntem yanlış olduğu için eleştirildi.[152] Daha yeni teknikler arasında, kamera tuzaklarının kullanımı ve kaplanların dağılımından elde edilen DNA çalışmaları yer alırken, vahşi doğada kaplanları izlemek için radyo telemetri kullanılmaktadır.[153] Kaplanın idrar püskürtmesinin, dışkıdan daha iyi bir DNA kaynağı olduğu bulunmuştur.[154]

İnsanlarla ilişki

değiştir

Kaplan avı

değiştir
 
Hindistan'da fil sırtında kaplan avı, 1808
 
Bir avcı grubu, öldürdükleri bir Cava kaplanıyla poz veriyor, 1941
Ana madde: Kaplan avı

Kaplan, Asya'nın en büyük beş av hayvanından biri oldu. Kaplan avı, 19.ve 20. yüzyılın başlarında, sömürge Hindistan'daki İngilizlerin yanı sıra bağımsızlık öncesi Hindistan'ın eski prens devletlerinin mihrace ve aristokrat sınıfı tarafından tanınan ve takdir edilen bir spor olarak yapılmaktaydı. Tek bir mihrace veya İngiliz avcı, avcılık kariyerinde yüzden fazla kaplanı öldürdüğünü iddia edebilir.[81] Kaplan avı bazı avcılar tarafından yaya olarak yapılırken, bazıları bir keçi veya bufaloyu yem olarak bağlayıp, machanlar (gözetleme kulesi) kullandı. Bazıları da fil sırtında av yaptı.[155]

Tarihsel olarak kaplanlar, büyük ölçekte ünlü çizgili derilerinin toplanabilmesi için avlanmışlardır. Kaplan derisi ticareti, uluslararası koruma çabalarının yürürlüğe girmesinden hemen önce 1960'larda zirveye ulaştı. 1977'ye gelindiğinde, İngiliz pazarındaki bir kaplan derisinin $4.250 değerinde olduğu düşünülüyordu.[81]

Vücut uzuvlarının kullanımı

değiştir
Ayrıca bakınız: Kaplan penisi

Kaplan vücut parçaları, genellikle Güney ve Güneydoğu Asya'da muska olarak kullanılmaktadır. Filipinler'de, taş aletlerin yanı sıra Palawan'da fosiller bulundu. Bu, kemiklerdeki kesiklere ve ateş kullanımına ilişkin kanıtların yanı sıra, ilk insanların kemikleri biriktirdiğini[39] ve yaklaşık 12.000 ila 9.000 yıl öncesine tarihlenen kaplan alt fosillerinin durumunun, Üst Paleolitik döneme tarihlenen topluluktaki diğer fosillerden farklı olduğunu göstermektedir. Kaplan alt fosilleri, hava koşullarına bağlı olarak kortikal kemiğin uzunlamasına kırıldığını gösterirken, bu da ölümden sonra ışığa ve havaya maruz kaldıklarına işaret etmektedir. Mindanao, Butuan'da 10 ila 12. yüzyıllardan kalma Ambangan sitelerinde kaplan köpekleri bulundu.[40][41]

Çin'de ve Asya'nın diğer bölgelerinde yaşayan birçok insan, çeşitli kaplan parçalarının ağrı kesici ve afrodizyak gibi tıbbi özelliklere sahip olduğuna inanmaktadır.[156] Bu inançları destekleyecek bilimsel bir kanıt yoktur. Çin'de farmasötik ilaçlarda kaplan parçalarının kullanımı halihazırda yasaklanmış durumdadır ve hükûmet, kaplanların kaçak avlanmasına ilişkin bazı suçları ölümle cezalandırılabilir hale getirmiştir.[hangileri?] Bunun yanında, kaplan parçalarının ticareti, Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşme kapsamında yasa dışıdır ve Çin'de 1993'ten beri bir iç ticaret yasağı uygulanmaktadır.[157]

Bununla birlikte, Asya'da büyük bir karaborsa endüstrisi haline gelen kaplan parçalarının ticaretini durdurma konusunda, hükûmet ve koruma girişimleri bugüne kadar etkisiz kaldı.[81] Ticaretle uğraşan neredeyse tüm kara borsacılar Çin merkezlidir ve ya kendi ülkelerinde ya da Tayvan, Güney Kore ya da Japonya'ya sevk edilmiş ve satılmıştır.[81] Çin alt türü, 1950'lerden 1970'lere kadar hem çeşitli vücut parçası hem de deri ticareti nedeniyle, ticaret için öldürülerek neredeyse tamamen yok edildi.[81] Yasadışı ticarete katkıda bulunan ülkede, kar amaçlı kedilerin yetiştirilmesinde uzmanlaşmış bir dizi kaplan çiftliği bulunmaktadır. Bugün bu çiftliklerde 5.000 ila 10.000 arasında esir yetiştirilen, yarı evcil hayvanın yaşadığı tahmin edilmektedir.[158][159][160] Bununla birlikte, geleneksel tıp karaborsası için birçok kaplan, kaçak avcılar tarafından vurulan veya tuzağa düşürülen vahşi kaplanlardır ve kaplanın geri kalan menzilinin herhangi bir yerinde (Sibirya'dan Hindistan'a, Malay Yarımadası'na ve Sumatra'ya) yakalanabilirler. Asya karaborsasında, bir kaplan penisi yaklaşık $300 değerinde olabilir. 1990'dan 1992'ye kadar, kaplan türevleri içeren 27 milyon ürün bulundu.[81] Temmuz 2014'te, İsviçre'nin Cenevre kentinde nesli tükenmekte olan türlerle ilgili düzenlenen uluslararası bir kongrede, Çinli bir temsilci hükûmetinin Çin'de kaplan derisi ticaretinin yapıldığının farkında olduğunu ilk kez itiraf etti.[161]

İnsan yiyen kaplanlar

değiştir
Ana madde: Kaplan saldırısı
 
Stereografik fotoğraf (1903), "Kalküta'da ünlü 'insan yiyen' - yakalanmadan önce 200 erkek, kadın ve çocuğu yuttu - Hindistan" yazısı[162]

İnsanlarla önceden teması olmayan vahşi kaplanlar, insanlarla etkileşimlerden aktif olarak kaçınırlar. Bununla birlikte, kaplanlar doğrudan saldırı yoluyla diğer vahşi memelilerden daha fazla insan ölümüne neden olur.[81] Kaplanlar, kendilerini avlanırken yaralandıktan sonra saldırganlaştıklarından, saldırılar ara sıra tetiklenir. Saldırılar, bir insanın bir kaplanı şaşırtması veya istemeden bir anne ile yavrusunun arasına girmesi gibi[163] ya da Hindistan'ın kırsal kesiminde bir postacının onu yaya olarak görmeye alışkın bir kaplanı bisiklet sürerek ürküttüğü durumlarda olduğu gibi tesadüfi olarak tetiklenebilir.[164] Bazen kaplanlar insanları av olarak görürler. Bu tür saldırılar en çok, nüfus artışı, ağaç kesimi ve çiftçiliğin kaplan yaşam alanlarına baskı uyguladığı ve vahşi avlarını azalttığı alanlarda yaygındır. İnsan yiyen kaplanların çoğu yaşlıdır, dişleri eksiktir ve tercih ettikleri avı yakalayamazlar.[79] Örneğin, Nepal ve Hindistan'da bulunan Champawat Kaplanı'nın iki köpek dişi kırıktı. 1907'de Jim Corbett tarafından vurulduğunda, tahminen 430 insan ölümünden sorumluydu, tek bir vahşi hayvan tarafından gerçekleştirilen en fazla saldırı bu kaplana aitti.[165] Corbett'e göre, insanlara karşı kaplan saldırıları normalde gündüz, insanlar dışarıda çalışırken ve nöbet tutmadıklarında gerçekleşmekteydi.[166] İlk yazılar, insan yiyen kaplanları pusu taktikleri nedeniyle korkak olarak tanımlama eğilimindedir.[167]

İnsan yiyiciler, son yıllarda Hindistan ve Bangladeş'te, özellikle bazı sağlıklı kaplanların insanları avladığı Bengal'in Kumaon, Garhwal ve Sundarban mangrov bataklıklarında özel bir sorun haline geldi. İklim değişikliğine atfedilen hızlı habitat kaybı nedeniyle, Sundarbanda kaplan saldırıları artış gösterdi.[168] Sundarban bölgesinde 1969'dan 1971'e kadar kaplan saldırıları sonucunda da 129 insan öldü. O dönemden önceki 10 yıl içinde, Sundarban'da yılda yaklaşık 100 saldırı, 1960'ların bazı yıllarında ise 430 civarında bir saldırı gerçekleşti.[81] Alışılmadık bir şekilde, Sundarban'da bazı yıllarda, kaplanlar tarafından daha fazla insan öldürüldü.[81] 1972'de Hindistan'ın bal ve balmumu üretimi, bu malzemeleri toplayan en az 29 kişinin kaplanlarca yok edilmesiyle birlikte %50 oranında azaldı.[81] 1986'da Sundarban'da, kaplanlar hemen hemen her zaman arkadan saldırdığı için, kaplanların genellikle avları tarafından görüldüklerinde saldırmadıkları teorisine göre, insanlar başlarının arkasına insan yüzlü maskeler taktılar. Bu önlem, saldırıların sayısını yalnızca geçici olarak azalttı. Daha fazla av temin etmek veya elektrikli insan mankenleri kullanmak gibi diğer çözüm yolları da, saldırılar karşısında işe yaramadı.[169]

Esaret altında kaplanlar

değiştir
 
Hayvan eğitmeni Gunther Gebel-Williams'ın eğitimli birkaç kaplanıyla birlikte 1969 dolaylarında Ringling kardeşler ve Barnum & Bailey Sirki'nin "süper yıldızı" olmasını sağlayan tanıtım fotoğrafı.

Antik Roma döneminde kaplanlar, sergilenmek, eğitilmek ve geçit töreninde kullanılmak üzere hayvanat bahçelerinde ve amfitiyatrolarda tutuldu ve genellikle insanlarla ve egzotik hayvanlarla savaşmaları için kışkırtıldı.[170][171] 17. yüzyıldan beri, nadir ve vahşi olan kaplanlar, Avrupa kalelerinde sahiplerinin gücünün sembolleri olarak tutulmak amacıyla aranan bir hayvandı.[172] Kaplanlar, 18. yüzyılda merkez hayvanat bahçesinde ve sirklerde sergilenen bir hayvan haline geldi. Bir kaplanın maliyeti Fransa'da 4.000 frank (karşılaştırma için, Lyon'daki bir Güzel Sanatlar profesörü yılda sadece 3.000 frank kazanmaktadır)[172] veya bir aslanın 1.000 dolardan fazla olmadığı Amerika Birleşik Devletleri'nde 3.500 dolara kadar çıkabilir.[173]

2007'de Çin'de yaşayan 4.000'den fazla tutsak kaplanın 3.000'i yaklaşık 20 büyük tesiste, geri kalanı ise yaklaşık 200 küçük tesiste tutulmaktaydı.[174] 2011 yılında ABD'deki 468 tesiste 2.884 kaplan mevcuttu.[175] On dokuz ABD eyaleti, kaplanların özel mülkiyetini yasaklarken, on beş eyalette lisans şartı mevcuttur ve on altı eyalette ise her hangi bir düzenleme yoktur.[176] On dört ülke ve bölgeden 105 tutsak kaplanın genetik soyları, kırk dokuz hayvanın beş alt türe ait olduğunu, elli iki hayvanın kökenlerinin ise karışık alt türlere sahip olduğunu gösterdi.[177] Bugün hayvanat bahçelerindeki birçok Sibirya kaplanı, aslında Bengal kaplanlarıyla yapılan çaprazlanmanın sonucudur.[178]

Kültürel tasvirler

değiştir
 
Kaplan kabartmalı Soğdyalı metal işçiliği

Kaplanlar ve üstün nitelikleri, antik çağlardan beri insanlık için bir cazibe kaynağı olmuştur ve rutin olarak önemli kültürel ve medya motifleri olarak görülürler. Ayrıca karizmatik megafaunalardan biri olarak kabul edilirler ve dünya çapında koruma kampanyalarının yüzü olarak kullanılırlar. Kablolu televizyon kanalı Animal Planet tarafından 2004 yılında yapılan ve 73 ülkeden 50.000'den fazla izleyicinin katıldığı bir çevrimiçi ankette kaplan, %21 oyla köpeğin az farkla önünde dünyanın en sevilen hayvanı seçildi.[179]

Mitoloji ve efsane

değiştir
 
Minhwa'da kaplan ve saksağan, 19. yüzyılın sonları.

Çin mitolojisi ve kültüründe kaplan, Çin zodyakının 12 hayvanından biridir. Çin sanatında kaplan, bir toprak sembolü ve Çin ejderhasının eşit rakibi olarak tasvir edilir, ikisi sırasıyla maddeyi ve ruhu temsil eder. Güney Çin savaş sanatı Hung Ga, kaplanın ve turnanın hareketlerine dayanır. İmparatorluk Çin'inde, bir kaplan savaşın kişileştirilmiş haliydi ve genellikle en yüksek ordu generalini (veya günümüzün savunma bakanını) temsil ederken,[180] imparator ve imparatoriçe sırasıyla bir ejderha ve anka kuşu ile temsil edilmekteydi. Beyaz Kaplan (Çince: 白虎; pinyin: Bái Hǔ), Çin takımyıldızlarının Dört Simgesinden biridir. Bazen Batının Beyaz Kaplanı (Çince: 西方白虎) olarak adlandırılır ve batıyı ve sonbahar mevsimini temsil eder.[180]

Kaplan kuyruğu, Çin ve Kore gibi ülkelerden gelen hikâyelerde ortaya çıkmaktadır, genellikle bir kaplanı kuyruğundan yakalamak tavsiye edilmemektedir.[181][182] Kore mitolojisi ve kültüründe kaplan cesaret ve mutlak gücün sembolüdür, ayrıca kötü ruhları uzaklaştıran bir koruyucu ve iyi şans getiren kutsal bir yaratık olarak kabul edilmektedir. Kore ormanlarında ve çevresinde yaşayan insanlar için kaplan, dağ ruhunun veya dağ hayvanlarının kralının sembolü olarak kabul edildi. Koreliler kaplanları Dağ Lordu anlamına gelen "San Gun" (산군) olarak adlandırmışlardır.[183]

Budizm'de kaplan, açgözlülüğü ve geyik sevgisini temsil eden maymunla birlikte öfkeyi simgeleyen Üç Anlamsız Yaratık'tan biridir.[180] Tunguzlar, Sibirya kaplanını tanrıya yakın bir varlık olarak gördüler ve sık sık "Büyükbaba" veya "Yaşlı adam" olarak adlandırdılar. Udegeyler ve Nanailer kaplana "Amba" adını verdiler. Mançular, Sibirya kaplanını kral "Hu Lin" olarak görmekteydi.[55] Hinduizm'de tanrı Şiva, kaplan derisi giyer ve onun üzerine oturur.[184] On kollu savaşçı tanrıça Durga, kaplan (veya dişi aslan) Damon'ı savaşa götürür. Güney Hindistan'da tanrı Ayyappan bir kaplanla ilişkilendirildi.[185] Greko-Romen geleneğinde, kaplan Tanrı Dionysos tarafından sürülürken tasvir edilmiştir.[186]

Kurt kedi, Asya'daki folkloru şekillendirmede kurt adamın yerini almaktadır.[187] Hindistan'da onlar kötü büyücüler iken, Endonezya ve Malezya'da biraz daha iyi huyluydular.[188] Hindu epik Mahabharata'sında kaplan aslandan daha vahşi ve acımasızdır.[189]

Edebiyat ve medya

değiştir
Ayrıca bakınız: Bengal kaplanı § Edebiyat
 
William Blake'in The Tyger'ın ilk baskısı, 1794

William Blake'in Songs of Experience(1794) adlı eserinin "The Tyger" şiirinde kaplan, tehditkar ve korkulu bir hayvandır.[190] Yann Martel'in 2001 Man Booker Ödülü'nü kazanan romanı Pi'nin Yaşamı'nda, küçük bir teknede aylarca gemi enkazından kurtulan kahramanın, diğer kurtulan büyük bir Bengal kaplanı tarafından yenmekten kendini korumaya çalışmaktadır. Hikâye Ang Lee'nin 2012 yapımı aynı adlı uzun metrajlı filminde uyarlandı.[191] Jim Corbett'in 1944 Man-Eaters of Kumaon kitabı, şu anda Hindistan'ın kuzey Uttarakhand bölgesinde kaplan avı istismarlarının on gerçek hikâyesini anlatmaktadır. Kitap dört milyondan fazla kopya sattı[192] ve hem kurgusal hem de belgesel filmlerin temeli oldu. Rudyard Kipling'in 1894 yılında yayımlanan Orman Çocuğu Mogli adlı kitabında, kaplan Shere Khan, insan kahramanı Mowgli'nin ölümcül düşmanıdır.[190] Daha iyi huylu kaplan karakterleri arasında A. A. Milne'nin Winnie-the-Pooh'undaki Tigger ve bir çizgi roman olan Calvin ve Hobbes'un Hobbes'u yer almaktadır.[193]

Kaplanlar aynı zamanda dünyadaki çeşitli spor takımlarının maskotlarıdır. Tony the Tiger, Kellogg's'un "They're Gr-r-reat!" sloganıyla tanınan, kahvaltılık gevrek markası Frosted Flakes'ın ünlü bir maskotudur.[194] Petrol markası Esso (Exxon), 1959'dan itibaren 'tankınıza bir kaplan koyun' sloganı ve bir kaplan maskotu ile tanıtıldı. 2.5 milyondan fazla sentetik kaplan kuyruğu, onları araçlarının benzin deposunun kapağına bağlayan sürücülere satıldı.[195]

Hanedanlık armaları ve amblemler

değiştir
 
Sri Lanka'da bulunan kral Uttama Chola'nın eski bir gümüş sikkesi, Chola Kaplanı'nın Pandyan ve Chera amblemleri arasında oturduğu görülmekte

Kaplan, İndus Vadisi Uygarlığı'nın Pashupati mühründe yer alan hayvanlardan biridir. Kaplan, Chola Hanedanlığı'nın amblemiydi ve madeni paralar, mühürler ve afişlerde tasvir edildi.[196] Birkaç Chola bakır sikkesinin mühürleri, kaplanı, Pandyan amblem balıklarını ve Chera amblem yayını gösterir ve Cholas'ın son iki hanedan üzerinde siyasi üstünlük sağladığını gösterir. Andhra Pradeş'in Nellore bölgesindeki Kavilayadavalli'de bulunan altın sikkelerde kaplan motifleri, yay ve bazı belirsiz işaretler vardır.[197] Chola İmparatorluğu'nun kaplan sembolü daha sonra Tamil İlam Kurtuluş Kaplanları tarafından kabul edildi ve kaplan tanınmayan Tamil İlam devletinin ve Tamil bağımsızlık hareketinin sembolü haline geldi.[198] Bengal kaplanı, Hindistan ve Bangladeş'in ulusal hayvanıdır.[199] Malezya kaplanı, Malezya'nın ulusal hayvanıdır.[200] Sibirya kaplanı, Güney Kore'nin ulusal hayvanıdır.

Avrupalı sanatçılar tarafından anlaşıldığı şekliyle kaplanların bir tasviri olan tyger, Avrupa hanedanlık armalarında suçlama ve destekçilerde kullanılan yaratıklar arasındadır. Bu yaratığın gerçek kaplanlardan birkaç önemli farkı vardır; bunlar çizgisiz bir deriye sahip olması, aslanınkine benzer tutamlı kuyruğa sahip olması ve büyük, sivri bir çeneyle biten bir kafasının olmasıdır. Bengal kaplanı, hanedanlık armaları içinde çok yaygın bir yaratık değildir, ancak Mumbai'nin armasında bir destekçi olarak bulunur ve Madras Üniversitesi'nin kalkanına işlenmiştir.[201]

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d e f g h i Goodrich, J.; Lynam, A.; Miquelle, D.; Wibisono, H.; Kawanishi, K.; Pattanavibool, A.; Htun, S.; Tempa, T.; Karki, J.; Jhala, Y.; Karanth, U. (2015). "Panthera tigris". s. e.T15955A50659951. 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. 
  2. ^ Dinerstein, E.; Loucks, C.; Wikramanayake, E.; Ginsberg, J.; Sanderson, E.; Seidensticker, J.; Forrest, J.; Bryja, G.; Heydlauff, A. (2007). "The Fate of Wild Tigers" (PDF). BioScience. 57 (6): 508-514. doi:10.1641/B570608. ISSN 0006-3568. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020. 
  3. ^ "kaplan". Nişanyan Sözlük. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2023. 
  4. ^ "tiger". The Free Dictionary. Farlex. 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2014. 
  5. ^ Harper, D. (2001-2011). "Panther". Online Etymology Dictionary. Douglas Harper. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2011. 
  6. ^ Macdonell, A. A. (1929). "पाण्डर pând-ara". A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout. Londra: Oxford University Press. s. 95. 
  7. ^ a b c Linnaeus, C. (1758). "Felis tigris". Caroli Linnæi Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (Latince). Tomus I (decima, reformata bas.). Holmiae: Laurentius Salvius. s. 41. 
  8. ^ Pocock, R. I. (1929). "Tigers". Journal of the Bombay Natural History Society. 33 (3). ss. 505-541. 
  9. ^ a b Pocock, R. I. (1939). "Panthera tigris". The Fauna of British India, Including Ceylon and Burma. Mammalia: Volume 1. Londra: T. Taylor and Francis, Ltd. ss. 197-210. 
  10. ^ a b Driscoll, C. A.; Yamaguchi, N.; Bar-Gal, G. K.; Roca, A. L.; Luo, S.; MacDonald, D. W.; O'Brien, S. J. (2009). "Mitochondrial Phylogeography Illuminates the Origin of the Extinct Caspian Tiger and Its Relationship to the Amur Tiger". PLoS ONE. 4 (1). ss. e4125. Bibcode:2009PLoSO...4.4125D. doi:10.1371/journal.pone.0004125. PMC 2624500 $2. PMID 19142238. 
  11. ^ a b Wozencraft, W.C. (2005). "Species Panthera tigris". Wilson, D.E.; Reeder, D.M (Ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3. bas.). Johns Hopkins University Press. s. 546. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494. 
  12. ^ a b c Kitchener, A. (1999). "Tiger distribution, phenotypic variation and conservation issues". Seidensticker, J.; Christie, S.; Jackson, P. (Ed.). Riding the Tiger: Tiger Conservation in Human-Dominated Landscapes. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 19-39. ISBN 978-0521648356. 
  13. ^ Mazák, J. H.; Groves, C. P. (2006). "A taxonomic revision of the tigers (Panthera tigris) of Southeast Asia". Mammalian Biology, Zeitschrift für Säugetierkunde. 71 (5). ss. 268-287. doi:10.1016/j.mambio.2006.02.007. 
  14. ^ Wilting, A.; Courtiol, A.; Christiansen, P.; Niedballa, J.; Scharf, A. K.; Orlando, L.; Balkenhol, N.; Hofer, H.; Kramer-Schadt, S.; Fickel, J.; Kitchener, A. C. (2015). "Planning tiger recovery: Understanding intraspecific variation for effective conservation". Science Advances. 11 (5: e1400175). ss. e1400175. Bibcode:2015SciA....1E0175W. doi:10.1126/sciadv.1400175. PMC 4640610 $2. PMID 26601191. 
  15. ^ Kupferschmidt, K. (2015). "Controversial study claims there are only two types of tiger". Science. doi:10.1126/science.aac6905. 21 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015. 
  16. ^ a b c Kitchener, A. C.; Breitenmoser-Würsten, C.; Eizirik, E.; Gentry, A.; Werdelin, L.; Wilting, A.; Yamaguchi, N.; Abramov, A. V.; Christiansen, P.; Driscoll, C.; Duckworth, J. W.; Johnson, W.; Luo, S.-J.; Meijaard, E.; O’Donoghue, P.; Sanderson, J.; Seymour, K.; Bruford, M.; Groves, C.; Hoffmann, M.; Nowell, K.; Timmons, Z.; Tobe, S. (2017). "A revised taxonomy of the Felidae: The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group" (PDF). Cat News, Special Issue 11. ss. 66−68. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  17. ^ a b Illiger, C. (1815). "Überblick der Säugethiere nach ihrer Verteilung über die Welttheile". Abhandlungen der Königlichen Preußischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. Cilt 1804−1811. ss. 39−159. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  18. ^ a b c d e f g h Heptner, V. G.; Sludskij, A. A. (1992) [1972]. "Tiger". Mlekopitajuščie Sovetskogo Soiuza. Moskva: Vysšaia Škola [Mammals of the Soviet Union. Volume II, Part 2. Carnivora (Hyaenas and Cats)]. Washington DC: Smithsonian Institution and the National Science Foundation. ss. 95-202. 
  19. ^ Jackson, P.; Nowell, K. (2011). "Panthera tigris ssp. virgata". IUCN. s. e.T41505A10480967. doi:10.2305/IUCN.UK.2011-2.RLTS.T41505A10480967.en. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  20. ^ a b c Temminck, C. J. (1844). "Aperçu général et spécifique sur les Mammifères qui habitent le Japon et les Iles qui en dépendent". Siebold, P. F. v.; Temminck, C. J.; Schlegel, H. (Ed.). Fauna Japonica sive Descriptio animalium, quae in itinere per Japoniam, jussu et auspiciis superiorum, qui summum in India Batava imperium tenent, suscepto, annis 1825 - 1830 collegit, notis, observationibus et adumbrationibus illustravit Ph. Fr. de Siebold. Leiden: Lugduni Batavorum. 
  21. ^ a b Hilzheimer, M. (1905). "Über einige Tigerschädel aus der Straßburger zoologischen Sammlung". Zoologischer Anzeiger. Cilt 28. ss. 594-599. 
  22. ^ a b c d e f g h i j Mazák, V. (1981). "Panthera tigris" (PDF). Mammalian Species. 152 (152). ss. 1-8. doi:10.2307/3504004. JSTOR 3504004. 9 March 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 January 2020. 
  23. ^ a b Mazák, V. (1968). "Nouvelle sous-espèce de tigre provenant de l'Asie du sud-est". Mammalia. 32 (1). ss. 104−112. doi:10.1515/mamm.1968.32.1.104. 
  24. ^ a b c Luo, S.-J.; Kim, J.-H.; Johnson, W. E.; van der Walt, J.; Martenson, J.; Yuhki, N.; Miquelle, D. G.; Uphyrkina, O.; Goodrich, J. M.; Quigley, H. B.; Tilson, R.; Brady, G.; Martelli, P.; Subramaniam, V.; McDougal, C.; Hean, S.; Huang, S.-Q.; Pan, W.; Karanth, U. K.; Sunquist, M.; Smith, J. L. D.; O'Brien, S. J. (2004). "Phylogeography and genetic ancestry of tigers (Panthera tigris)". PLOS Biology. 2 (12). ss. e442. doi:10.1371/journal.pbio.0020442. PMC 534810 $2. PMID 15583716. 
  25. ^ a b c d Mazák, J. H.; Groves, C. P. (2006). "A taxonomic revision of the tigers (Panthera tigris)" (PDF). Mammalian Biology. 71 (5). ss. 268-287. doi:10.1016/j.mambio.2006.02.007. 6 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  26. ^ a b Schwarz, E. (1912). "Notes on Malay tigers, with description of a new form from Bali". Annals and Magazine of Natural History. Series 8 Volume 10 (57). ss. 324-326. doi:10.1080/00222931208693243. 
  27. ^ a b c Mazak, V. (2004). Der Tiger. Westarp Wissenschaften Hohenwarsleben. ISBN 978-3-89432-759-0.  (in German)
  28. ^ Mazak, V.; Groves, C. P.; Van Bree, P. (1978). "Skin and Skull of the Bali Tiger, and a list of preserved specimens of Panthera tigris balica (Schwarz, 1912)". Zeitschrift für Säugetierkunde - International Journal of Mammalian Biology. 43 (2). ss. 108-113. 
  29. ^ a b Pocock, R. I. (1929). "Tigers". Journal of the Bombay Natural History Society. Cilt 33. ss. 505-541. 
  30. ^ Cracraft, J.; Feinstein, J.; Vaughn, J.; Helm-Bychowski, K. (1998). "Sorting out tigers (Panthera tigris): mitochondrial sequences, nuclear inserts, systematics, and conservation genetics" (PDF). Animal Conservation. 1 (2). ss. 139-150. doi:10.1111/j.1469-1795.1998.tb00021.x. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  31. ^ Liu, Y.-C.; Sun, X.; Driscoll, C.; Miquelle, D. G.; Xu, X.; Martelli, P.; Uphyrkina, O.; Smith, J. L. D.; O’Brien, S. J.; Luo, S.-J. (2018). "Genome-wide evolutionary analysis of natural history and adaptation in the world's tigers". Current Biology. 28 (23). ss. 3840-3849. doi:10.1016/j.cub.2018.09.019. PMID 30482605. 
  32. ^ Johnson; Eizirik, E., W. E.; Pecon-Slattery, J.; Murphy, W. J.; Antunes, A.; Teeling, E.; O'Brien, S. J. (2006). "The Late Miocene radiation of modern Felidae: A genetic assessment". Science. 311 (5757). ss. 73-77. Bibcode:2006Sci...311...73J. doi:10.1126/science.1122277. PMID 16400146. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  33. ^ Davis, B. W.; Li, G.; Murphy, W. J. (2010). "Supermatrix and species tree methods resolve phylogenetic relationships within the big cats, Panthera (Carnivora: Felidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 56 (1). ss. 64-76. doi:10.1016/j.ympev.2010.01.036. PMID 20138224. 
  34. ^ Tseng, Z. J.; Wang, X.; Slater, G. J.; Takeuchi, G. T.; Li, Q.; Liu, J.; Xie, G. (2014). "Himalayan fossils of the oldest known pantherine establish ancient origin of big cats". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 281 (1774). s. 20132686. doi:10.1098/rspb.2013.2686. PMC 3843846 $2. PMID 24225466. 
  35. ^ Mazák, J. H.; Christiansen, P.; Kitchener, A. C. (2011). "Oldest Known Pantherine Skull and Evolution of the Tiger". PLoS ONE. 6 (10). s. e25483. Bibcode:2011PLoSO...625483M. doi:10.1371/journal.pone.0025483. PMC 3189913 $2. PMID 22016768. 
  36. ^ Hemmer, H. (1971). "Fossil mammals of Java. II. Zur Fossilgeschichte des Tigers (Panthera tigris (L.)) in Java". Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. B. 74 (1). ss. 35-52. 
  37. ^ Hasegawa, Y.; Tomida, Y.; Kohno, N.; Ono, K.; Nokariya, H.; Uyeno, T. (1988). "Quaternary vertebrates from Shiriya area, Shimokita Pininsula, northeastern Japan". Memoirs of the National Science Museum. Cilt 21. ss. 17-36. 
  38. ^ a b Turner, A.; Antón, M. (1997). The Big Cats and Their Fossil Relatives: An Illustrated Guide to Their Evolution and Natural History. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-10228-5. 
  39. ^ a b Piper, P. J.; Ochoa, J.; Lewis, H.; Paz, V.; Ronquillo, W. P. (2008). "The first evidence for the past presence of the tiger Panthera tigris (L.) on the island of Palawan, Philippines: extinction in an island population". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 264 (1-2). ss. 123-127. Bibcode:2008PPP...264..123P. doi:10.1016/j.palaeo.2008.04.003. 
  40. ^ a b Van der Geer, A.; Lyras, G.; De Vos, J.; Dermitzakis, M. (2011). "15 (The Philippines); 26 (Carnivores)". Evolution of Island Mammals: Adaptation and Extinction of Placental Mammals on Islands. John Wiley & Sons. ss. 220-347. 
  41. ^ a b Ochoa, J.; Piper, P. J. (2017). "Tiger". Monks, G. (Ed.). Climate Change and Human Responses: A Zooarchaeological Perspective. Springer. ss. 79-80. ISBN 978-9-4024-1106-5. 
  42. ^ a b c Kitchener, A.; Yamaguchi, N. (2010). "What is a Tiger? Biogeography, Morphology, and Taxonomy". Tilson, R.; Nyhus, P. J. (Ed.). Tigers of the World: The Science, Politics and Conservation of Panthera tigris (Second bas.). Londra, Burlington: Academic Press. ss. 53-84. ISBN 978-0-08-094751-8. 
  43. ^ Piper, P. J.; Rabett, R. J. (2007). "Confirmation of the presence of the tiger Panthera tigris (L.) in Late Pleistocene and Holocene Borneo". Malayan Nature Journal. 59 (3). ss. 259-267. 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2018. 
  44. ^ Cooper, D. M.; Dugmore, A. J.; Gittings, B. M.; Scharf, A. K.; Wilting, A.; Kitchener, A. C. (2016). "Predicted Pleistocene-Holocene rangeshifts of the tiger (Panthera tigris)". Diversity and Distributions. 22 (11). ss. 1-13. doi:10.1111/ddi.12484. 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  45. ^ Cho, Y. S.; Hu, L.; Hou, H.; Lee, H.; Xu, J.; Kwon, S.; Oh, S.; Kim, H. M.; Jho, S.; Kim, S.; Shin, Y. A.; Kim, B. C.; Kim, H.; Kim, C. U.; Luo, S. J.; Johnson, W. E.; Koepfli, K. P.; Schmidt-Küntzel, A.; Turner, J. A.; Marker, L.; Harper, C.; Miller, S. M.; Jacobs, W.; Bertola, L. D.; Kim, T. H.; Lee, S.; Zhou, Q.; Jung, H. J.; Xu, X.; Gadhvi, P. (2013). "The tiger genome and comparative analysis with lion and snow leopard genomes". Nature Communications. Cilt 4. s. 2433. Bibcode:2013NatCo...4.2433C. doi:10.1038/ncomms3433. PMC 3778509 $2. PMID 24045858. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  46. ^ a b Actman, Jani (24 Şubat 2017). "Cat Experts: Ligers and Other Designer Hybrids Pointless and Unethical". National Geographic.com. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  47. ^ Markel, S.; León, D. (2003). Sequence Analysis in a Nutshell: a guide to common tools and databases (PDF). Sebastopol, California: O'Reily. ISBN 978-0-596-00494-1. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 
  48. ^ a b "Genomic Imprinting". Genetic Science Learning Center, Utah.org. 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 
  49. ^ Singh, A. (1985). "Okapis and litigons in London and Calcutta". New Scientist, 1453. s. 7. 
  50. ^ a b c d e Guggisberg, C. A. W. (1975). "Tiger Panthera tigris (Linnaeus, 1758)". Wild Cats of the World. New York: Taplinger Pub. Co. ss. 180-215. ISBN 978-0-7950-0128-4. 
  51. ^ Allen, W. L.; Cuthill, I. C.; Scott-Samuel, N. E.; Baddeley, R. (2010). "Why the leopard got its spots: relating pattern development to ecology in felids". Proceedings of the Royal Society B. 278 (1710): 1373-1380. doi:10.1098/rspb.2010.1734. PMC 3061134 $2. PMID 20961899. 
  52. ^ Fennell, J. G.; Talas, L.; Baddeley, R. J.; Cuthill, I. C.; Scott-Samuel, N. E. (2019). "Optimizing colour for camouflage and visibility using deep learning: the effects of the environment and the observer's visual system". Journal of the Royal Society Interface. 16 (154): 20190183. doi:10.1098/rsif.2019.0183. PMC 6544896 $2. PMID 31138092. 
  53. ^ Langley, L. (2017). "Do Zebras Have Stripes On Their Skin?". National Geographic. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020. 
  54. ^ Leyhausen, P. (1979). Cat behavior: the predatory and social behavior of domestic and wild cats. Berlin: Garland Publishing, Incorporated. s. 281. ISBN 9780824070175. 
  55. ^ a b Matthiessen, P.; Hornocker, M. (2008). Tigers in the Snow (reprint bas.). Paw Prints. ISBN 9781435296152. 
  56. ^ McNab, B. K. (1971). "On the ecological significance of Bergmann's rule". Ecology. 52 (5): 845-854. doi:10.2307/1936032. JSTOR 1936032. 
  57. ^ a b Xu, X.; Dong, G. X.; Schmidt-Küntzel, A.; Zhang, X. L.; Zhuang, Y.; Fang, R.; Sun, X.; Hu, X.S.; Zhang, T. Y.; Yang, H. D.; Zhang, D. L.; Marker, L.; Jiang, Z.-F.; Li, R.; Luo, S.-J. (2017). "The genetics of tiger pelage color variations" (PDF). Cell Research. 27 (7): 954-957. doi:10.1038/cr.2017.32. PMC 5518981 $2. PMID 28281538. 4 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Kasım 2020. 
  58. ^ Barik, Satyasundar (28 Temmuz 2015). "Melanistic tigers exhibited in Nandankanan zoo". The Hindu (İngilizce). ISSN 0971-751X. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2020. 
  59. ^ Robinson, R. (1969). "The white tigers of Rewa and gene homology in the Felidae". Genetica. 40 (1): 198-200. doi:10.1007/BF01787350. PMID 5806538. 
  60. ^ Xu, X.; Dong, G. X.; Hu, X. S.; Miao, L.; Zhang, X. L.; Zhang, D. L.; Yang, H. D.; Zhang, T. Y.; Zou, Z. T.; Zhang, T. T.; Zhuang, Y.; Bhak, J.; Cho, Y. S.; Dai, W. T.; Jiang, T. J.; Xie, C.; Li, R.; Luo, S. J. (2013). "The Genetic Basis of White Tigers". Current Biology. 23 (11): 1031-5. doi:10.1016/j.cub.2013.04.054. PMID 23707431. 
  61. ^ Gee, E. P. (1959). "Albinism and Partial Albinism in Tigers". The Journal of the Bombay Natural History Society. 56: 581-587. 
  62. ^ Guillery, R. W.; Kaas, J. H. (1973). "Genetic abnormality of the visual pathways in a "white" tiger". Science. 180 (4092): 1287-1289. Bibcode:1973Sci...180.1287G. doi:10.1126/science.180.4092.1287. PMID 4707916. 
  63. ^ Begany, L.; Criscuolo, C. L. (2009). "Accumulation of Deleterious Mutations Due to Inbreeding in Tiger Population" (PDF). 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  64. ^ Xavier, N. (2010). "A new conservation policy needed for reintroduction of Bengal tiger-white". Current Science. 99 (7): 894-895. 
  65. ^ Seidensticker, J. (1986). "Large Carnivores and the Consequences of Habitat Insularization: ecology and conservation of Tigers in Indonesia and Bangladesh" (PDF). Miller, S. D.; Everett, D. D. (Ed.). Cats of the world: biology, conservation and management. Washington DC: National Wildlife Federation. ss. 1-41. 
  66. ^ a b Miquelle, D. G.; Smirnov, E. N.; Merrill, T. W.; Myslenkov, A. E.; Quigley, H.; Hornocker, M. G.; Schleyer, B. (1999). "Hierarchical spatial analysis of Amur tiger relationships to habitat and prey". Seidensticker, J.; Christie, S.; Jackson, P. (Ed.). Riding the Tiger. Tiger Conservation in Human-dominated Landscapes. Londra: Cambridge University Press. ss. 71-99. ISBN 978-0521648356. 
  67. ^ Sanderson, E.; Forrest, J.; Loucks, C.; Ginsberg, J.; Dinerstein, E.; Seidensticker, J.; Leimgruber, P.; Songer, M.; Heydlauff, A.; O'Brien, T.; Bryja, G.; Klenzendorf, S.; Wikramanayake, E. (2006). "The Technical Assessment: Setting Priorities for the Conservation and Recovery of Wild Tigers: 2005–2015" (PDF). WCS, WWF, Smithsonian, and NFWFe. 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2019. 
  68. ^ a b c Sunquist, M. (2010). "What is a Tiger? Ecology and Behaviour". R. Tilson; P. J. Nyhus (Ed.). Tigers of the World: The Science, Politics and Conservation of Panthera tigris (Second bas.). London, Burlington: Academic Press. s. 19−34. ISBN 978-0-08-094751-8. 
  69. ^ Karanth, K. U.; Sunquist, M. E.; Chinnappa, K. M. (1999). "Long-term monitoring of tigers: lessons from Nagarahole". Seidensticker, J.; Christie, S.; Jackson, P. (Ed.). Riding the Tiger. Tiger Conservation in Human-dominated Landscapes. Londra: Cambridge University Press. ss. 114-122. ISBN 978-0521648356. 
  70. ^ Faizolahi, K. (2016). "Tiger in Iran – historical distribution, extinction causes and feasibility of reintroduction". Cat News (Special Issue 10): 5-13. 
  71. ^ Kerley, L. L.; Goodrich, J. M.; Miquelle, D. G.; Smirnov, E. N.; Quigley, H. G.; Hornocker, M. G. (2003). "Reproductive parameters of wild female Amur (Siberian) tigers (Panthera tigris altaica)". Journal of Mammalogy. 84 (1): 288-298. doi:10.1644/1545-1542(2003)084<0288:RPOWFA>2.0.CO;2. JSTOR 1383657. 
  72. ^ a b Wikramanayake, E. D.; Dinerstein, E.; Robinson, J. G.; Karanth, K. U.; Rabinowitz, A.; Olson, D.; Mathew, T.; Hedao, P.; Connor, M.; Hemley, G.; Bolze, D. (1999). "Where can tigers live in the future? A framework for identifying high-priority areas for the conservation of tigers in the wild". Seidensticker, J.; Christie, S.; Jackson, P. (Ed.). Riding the Tiger: Tiger Conservation in Human Dominated Landscape. Londra: Cambridge University Press. ss. 254-272. ISBN 978-0521648356. 
  73. ^ Jigme, K.; Tharchen, L. (2012). "Camera-trap records of tigers at high altitudes in Bhutan". Cat News (56): 14-15. 
  74. ^ Adhikarimayum, A. S.; Gopi, G. V. (2018). "First photographic record of tiger presence at higher elevations of the Mishmi Hills in the Eastern Himalayan Biodiversity Hotspot, Arunachal Pradesh, India". Journal of Threatened Taxa. 10 (13): 12833-12836. doi:10.11609/jott.4381.10.13.12833-12836. 
  75. ^ Simcharoen, S.; Pattanavibool, A.; Karanth, K. U.; Nichols, J. D.; Kumar, N. S. (2007). "How many tigers Panthera tigris are there in Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary, Thailand? An estimate using photographic capture-recapture sampling". Oryx. 41 (4): 447-453. doi:10.1017/S0030605307414107. 
  76. ^ a b Rasphone, A.; Kéry, M.; Kamler, J.F.; Macdonald, D.W. (2019). "Documenting the demise of tiger and leopard, and the status of other carnivores and prey, in Lao PDR's most prized protected area: Nam Et-Phou Louey". Global Ecology and Conservation. 20: e00766. doi:10.1016/j.gecco.2019.e00766. 
  77. ^ Wibisono, H. T.; Linkie, M.; Guillera-Arroita, G.; Smith, J. A.; Sunarto; Pusarini, W.; Asriadi; Baroto, P.; Brickle, N.; Dinata, Y.; Gemita, E.; Gunaryadi, D.; Haidir, I. A.; Herwansyah (2011). "Population Status of a Cryptic Top Predator: An Island-Wide Assessment of Tigers in Sumatran Rainforests". PLOS ONE. 6 (11): e25931. Bibcode:2011PLoSO...625931W. doi:10.1371/journal.pone.0025931. PMC 3206793 $2. PMID 22087218. 
  78. ^ a b c d Thapar, V. (1994). The Tiger's Destiny. Londra: Kyle Cathie. ss. 47, 174-175. ISBN 978-1-85626-142-5. 
  79. ^ a b c d e Miquelle, D. (2001). "Tiger". MacDonald, D. (Ed.). The Encyclopedia of Mammals (2. bas.). Oxford University Press. ss. 18-21. ISBN 978-0-7607-1969-5. 
  80. ^ Sunquist, M.; Sunquist, F. (1991). "Tigers". Seidensticker, J.; Lumpkin, S. (Ed.). Great Cats. Fog City Press. ss. 97-98. ISBN 978-1-875137-90-9. 
  81. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Novak, R. M.; Walker, E. P. (1999). "Panthera tigris (tiger)". Walker's Mammals of the World (6. bas.). Baltimore: Johns Hopkins University Press. ss. 825-828. ISBN 978-0-8018-5789-8. 
  82. ^ Joshi, A.; Vaidyanathan, S.; Mondol, S.; Edgaonkar, A.; Ramakrishnan, U. (2013). "Connectivity of Tiger (Panthera tigris) Populations in the Human-Influenced Forest Mosaic of Central India". PLOS ONE. 8 (11): e77980. Bibcode:2013PLoSO...877980J. doi:10.1371/journal.pone.0077980. PMC 3819329 $2. PMID 24223132. 
  83. ^ Smith, J. L. D. (1993). "The role of dispersal in structuring the Chitwan tiger population". Behaviour. 124 (3): 165-195. doi:10.1163/156853993X00560. 
  84. ^ McDougal, Charles (1977). The Face of the Tiger. Londra: Rivington Books and André Deutsch. ss. 63-76. 4 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020. 
  85. ^ a b c d Mills, S. (2004). Tiger. Londra: BBC Books. s. 89. ISBN 978-1-55297-949-5. 
  86. ^ Burger, B. V.; Viviers, M. Z.; Bekker, J. P. I.; Roux, M.; Fish, N.; Fourie, W. B.; Weibchen, G. (2008). "Chemical Characterization of Territorial Marking Fluid of Male Bengal Tiger, Panthera tigris". Journal of Chemical Ecology. 34 (5): 659-671. doi:10.1007/s10886-008-9462-y. hdl:10019.1/11220. PMID 18437496. 29 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020. 
  87. ^ Smith, J. L. David; McDougal, C.; Miquelle, D. (1989). "Scent marking in free-ranging tigers, Panthera tigris". Animal Behaviour. 37: 1-10. doi:10.1016/0003-3472(89)90001-8. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020. 
  88. ^ a b c Schaller, G. (1967). The Deer and the Tiger: A Study of Wildlife in India. Chicago: Chicago Press. 
  89. ^ Wildlife Conservation Society. (2015). Tiger dad: Rare family portrait of Amur tigers the first-ever to include an adult male 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ScienceDaily, 6 March 2015.
  90. ^ "T-25 Dollar Dominant Male Tiger in Ranthambore National Park". 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020. 
  91. ^ a b Thapar, V. (1989). Tiger: Portrait of a Predator. New York: Smithmark. ISBN 978-0-8160-1238-1. 
  92. ^ Peters, G.; Tonkin-Leyhausen, B. A. (1999). "Evolution of Acoustic Communication Signals of Mammals: Friendly Close-Range Vocalizations in Felidae (Carnivora)". Journal of Mammalian Evolution. 6 (2). ss. 129-159. doi:10.1023/A:1020620121416. 
  93. ^ Hayward, M. W.; Jędrzejewski, W.; Jędrzejewska, B. (2012). "Prey preferences of the tiger Panthera tigris". Journal of Zoology. 286 (3). ss. 221-231. doi:10.1111/j.1469-7998.2011.00871.x. 
  94. ^ a b Ramesh, T.; Snehalatha, V.; Sankar, K.; Qureshi, Q. (2009). "Food habits and prey selection of tiger and leopard in Mudumalai Tiger Reserve, Tamil Nadu, India". Journal of Scientific Transactions in Environment and Technovation. 2 (3). ss. 170-181. doi:10.20894/stet.116.002.003.010. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020. 
  95. ^ a b c Perry, Richard (1965). The World of the Tiger. s. 260. 
  96. ^ "Trouble for rhino from poacher and Bengal tiger". The Telegraph. 2008. 27 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2014. 
  97. ^ "Tiger kills elephant at Eravikulam park". The New Indian Express. 2009. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020. 
  98. ^ "Tiger kills adult rhino in Dudhwa Tiger Reserve". The Hindu. 29 Ocak 2013. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020 – www.thehindu.com vasıtasıyla. 
  99. ^ Karanth, K. U.; Nichols, J. D. (1998). "Estimation of tiger densities in India using photographic captures and recaptures" (PDF). Ecology. 79 (8). ss. 2852-2862. doi:10.1890/0012-9658(1998)079[2852:EOTDII]2.0.CO;2. JSTOR 176521. 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2014. 
  100. ^ BBC (2008). Tiger: Spy In The Jungle 25 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. John Downer Productions
  101. ^ Sankhala, p. 17
  102. ^ Hunter, Luke (2011). Carnivores of the World. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-15228-8. 
  103. ^ a b Sunquist, M.; Sunquist, F. (2002). "Tiger Panthera tigris (Linnaeus, 1758)". Wild Cats of the World. Chicago: University of Chicago Press. ss. 343-372. ISBN 978-0-22-677999-7. 
  104. ^ Sankhala, p. 23
  105. ^ a b Mills, Stephen (2004). Tiger. Richmond Hill, Ontario.: Firefly Books. s. 168. ISBN 978-1-55297-949-5. 
  106. ^ Sunquist, F.; Sunquist, M. (2002). Tiger Moon. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-77997-3. 
  107. ^ Mills, Gus; Hofer, Heribert (1998). Hyaenas: status survey and conservation action plan. IUCN/SSC Hyena Specialist Group. 2-8317-0442-1.
  108. ^ Miquelle, D.G., Stephens, P.A., Smirnov, E.N., Goodrich, J.M., Zaumyslova, O.Yu. & Myslenkov, A.I. (2005). Tigers and Wolves in the Russian Far East: Competitive Exclusion, Functional Redundancy and Conservation Implications 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In Large Carnivores and the Conservation of Biodiversity. Ray, J.C., Berger, J., Redford, K.H. & Steneck, R. (eds.) New York: Island Press. pp. 179–207 1-55963-080-9.
  109. ^ Goldsmith, O. (2010). A History of the Earth, And Animated Nature, Volume 2. Nabu Press. s. 297. ISBN 978-1-145-11108-0. 
  110. ^ Mills, S. (2004). Tiger. Richmond Hill: Firefly Books. s. 168. ISBN 978-1-55297-949-5. 
  111. ^ "Sympatric Tiger and Leopard: How two big cats coexist in the same area". 13 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Ecology.info
  112. ^ a b Karanth, K. Ullas; Sunquist, Melvin E. (2000). "Behavioural correlates of predation by tiger (Panthera tigris), leopard (Panthera pardus) and dhole (Cuon alpinus) in Nagarahole, India". Journal of Zoology. 250 (2): 255-265. doi:10.1111/j.1469-7998.2000.tb01076.x. 
  113. ^ Karanth, K. U.; Sunquist, M. E. (1995). "Prey Selection by Tiger, Leopard and Dhole in Tropical Forests". Journal of Animal Ecology. 64 (4): 439-450. doi:10.2307/5647. JSTOR 5647. 
  114. ^ Sillero-Zubiri, C., Hoffmann, M. and Macdonald, D.W. (eds). 2004. Canids: Foxes, Wolves, Jackals and Dogs. Status Survey and Conservation Action Plan 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IUCN/SSC Canid Specialist Group. Gland, Switzerland and Cambridge, UK. 2-8317-0786-2
  115. ^ Thinley, P. (2018). "The ecological benefit of tigers (Panthera tigris) to farmers in reducing crop and livestock losses in the eastern Himalayas: Implications for conservation of large apex predators". Biological Conservation. 219: 119-125. doi:10.1016/j.biocon.2018.08.007. 
  116. ^ a b c Sankhala, K. S. (1967). "Breeding behaviour of the tiger Panthera tigris in Rajasthan". International Zoo Yearbook. 7 (1): 133-147. doi:10.1111/j.1748-1090.1967.tb00354.x. 
  117. ^ Pacifici, M.; Santini, L.; Di Marco, M.; Baisero, D.; Francucci, L.; Grottolo Marasini, G.; Visconti, P.; Rondinini, C. (2013). "Generation length for mammals". Nature Conservation (5): 87-94. 
  118. ^ Jhala, Y. V.; Qureshi, Q.; Nayak, A. K., (Ed.) (2019). Status of tigers, co-predators and prey in India 2018. Summary Report. TR No./2019/05. New Delhi, Dehradun: National Tiger Conservation Authority & Wildlife Institute of India. 
  119. ^ a b c d e f Global Tiger Forum (2016). "Global wild tiger population status, April 2016" (PDF). Global Tiger Forum, WWF. 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017. 
  120. ^ Wang, T.; Feng, L.; Mou, P.; Wu, J.; Smith, J.L.; Xiao, W.; Yang, H.; Dou, H.; Zhao, X.; Cheng, Y.; Zhou, B. (2016). "Amur tigers and leopards returning to China: direct evidence and a landscape conservation plan". Landscape Ecology. 31 (3): 491-503. doi:10.1007/s10980-015-0278-1. 
  121. ^ Dorji, S.; Thinley, P.; Tempa, T.; Wangchuk, N.; Tandin; Namgyel, U.; Tshewang, S. (2015). Counting the Tigers in Bhutan: Report on the National Tiger Survey of Bhutan 2014 - 2015. Thimphu, Bhutan: Department of Forests and Park Services, Ministry of Agriculture and Forests. 21 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020. 
  122. ^ Poudyal, L.; Yadav, B.; Ranabhat, R.; Maharjan, S.; Malla, S.; Lamichhane, B.R.; Subba, S.; Koirala, S.; Shrestha, S.; Gurung, A.; Paudel, U.; Bhatt, T.; Giri, S. (2018). Status of Tigers and Prey in Nepal. Kathmandu, Nepal: Department of National Parks and Wildlife Conservation & Department of Forests and Soil Conservation, Ministry of Forests and Environment. 
  123. ^ Howard, B. C. (2016). "Tiger Numbers Rise for First Time in a Century". National Geographic. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020. 
  124. ^ Daigle, K. (2016). "World's wild tiger count rising for first time in a century". Phys Org. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  125. ^ Sanderson, E. W.; Forrest, J.; Loucks, C.; Ginsberg, J.; Dinerstein, E.; Seidensticker, J.; Leimgruber, P.; Songer, M.; Heydlauff, A.; O'Brien, T.; Bryja, G.; Klenzendorf, S.; Wikramanayake, E. (2010). "Setting Priorities for the Conservation and Recovery of Wild Tigers: 2005–2015" (PDF). Tilson, R.; Nyhus, P. J. (Ed.). Tigers of the World: The Science, Politics and Conservation of Panthera tigris (Second bas.). London, Burlington: Academic Press. ss. 143-161. ISBN 978-0-08-094751-8. 
  126. ^ van Uhm, D.P. (2016). The Illegal Wildlife Trade: Inside the World of Poachers, Smugglers and Traders (Studies of Organized Crime). New York: Springer. 
  127. ^ "Traditional Chinese Medicine". World Wildlife Foundation. 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2012. 
  128. ^ Jacobs, Andrew (13 Şubat 2010). "Tiger Farms in China Feed Thirst for Parts". The New York Times. 13 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020. 
  129. ^ WWF – Tiger – Overview 5 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Worldwildlife.org (10 Ağustos 2011). Erişim tarihi: 27 Eylül 2011.
  130. ^ Plumer, Brad (11 Nisan 2016). "Wild tiger populations are rebounding for the first time in a century". Vox. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016. 
  131. ^ Burke, Jason (20 Ocak 2015). "India's tiger population increases by almost a third". The Guardian. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2015. 
  132. ^ "International Tiger Day 2019: PM Modi Releases Report, India counts 2967 Tigers". Jagran Josh. 29 Temmuz 2019. 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  133. ^ "Front Page : Over half of tigers lost in 5 years: census". The Hindu. 13 Şubat 2008. 20 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2010. 
  134. ^ Foster, Peter (30 Ağustos 2007). "Why the tiger's future is far from bright". The Telegraph. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018. 
  135. ^ "Tiger Reserves". ENVIS Centre on Wildlife & Protected Areas. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018. 
  136. ^ Page, Jeremy (5 Temmuz 2008). "Tigers flown by helicopter to Sariska reserve to lift numbers in western India". The Times. Londra. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2010. 
  137. ^ "India Reports Sharp Decline in Wild Tigers". News.nationalgeographic.com. 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2010. 
  138. ^ "It's the tale of a tiger, two tigresses in wilds of Sariska". Economictimes.indiatimes.com. 2 Mart 2009. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2010. 
  139. ^ "Tigers galore in Ranthambhore National Park". Hindu.com. 11 Mart 2009. 11 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2010. 
  140. ^ Goodrich, J.M.; Miquelle, D.G.; Smirnov, E.M.; Kerley, L.L.; Quigley, H.B.; Hornocker, M.G. (2010). "Spatial structure of Amur (Siberian) tigers (Panthera tigris altaica) on Sikhote-Alin Biosphere Zapovednik, Russia". Journal of Mammalogy. 91 (3): 737-748. doi:10.1644/09-mamm-a-293.1. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  141. ^ "Amur (Siberian) tiger". World Wildlife Fund. 25 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2007. 
  142. ^ Timothy, E.; Fulbright, D.; Hewitt, G. (2007). Wildlife Science: Linking Ecological Theory and Management Applications. CRC Press. ISBN 978-0-8493-7487-6. 
  143. ^ Miquelle, D.; Darman, Y.; Seryodkin, I. (2011). "Panthera tigris ssp. altaica". IUCN. s. e.T15956A5333650. doi:10.2305/IUCN.UK.2011-2.RLTS.T15956A5333650.en. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  144. ^ Tilson, R.; Defu, H.; Muntifering, J.; Nyhus, P. J. (2004). "Dramatic decline of wild South China tigers Panthera tigris amoyensis: field survey of priority tiger reserves". Oryx. 38 (1): 40-47. doi:10.1017/S0030605304000079. 
  145. ^ Nyhus, P. (2008). "Panthera tigris ssp. amoyensis". IUCN. s. e.T15965A5334628. doi:10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T15965A5334628.en. 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  146. ^ Yeh, Emily T. (2012). "Transnational Environmentalism and Entanglements of Sovereignty: The Tiger Campaign Across the Himalayas". Political Geography. 31 (7): 408-418. doi:10.1016/j.polgeo.2012.06.003. 
  147. ^ "Animal Skin Clothes Burned in Tibet After Dalai Lamas Call". The Office of His Holiness the Dalai Lama. 17 Şubat 2006. 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2010. 
  148. ^ Franklin, N., Bastoni, Sriyanto, Siswomartono, D., Manansang, J. and R. Tilson (1999). Last of the Indonesian tigers: a cause for optimism, pp. 130–147 in: Seidensticker, J., Christie, S. and Jackson, P. (eds). Riding the tiger: tiger conservation in human-dominated landscapes. Cambridge University Press, Cambridge, 0-521-64835-1.
  149. ^ Tilson, R. (1999). Sumatran Tiger Project Report No. 17 & 18: July − December 1999. Grant number 1998-0093-059. Indonesian Sumatran Tiger Steering Committee, Jakarta.
  150. ^ Nyhus, P., Sumianto and R. Tilson (1999). The tiger-human dimension in southeast Sumatra, pp. 144–145 in: Seidensticker, J., Christie, S. and Jackson, P. (eds). Riding the tiger: tiger conservation in human-dominated landscapes. Cambridge University Press, Cambridge, 0-521-64835-1.
  151. ^ Rabinowitz, A. (2009). "Stop the bleeding: implementing a strategic Tiger Conservation Protocol" (PDF). Cat News (51): 30-31. ISSN 1027-2992. 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  152. ^ Karanth, K.U.; Nichols, J.D.; Seidensticker, J.; Dinerstein, E.; Smith, J.L.D.; McDougal, C.; Johnsingh, A.J.T.; Chundawat, R.S. (2003). "Science deficiency in conservation practice: the monitoring of tiger populations in India" (PDF). Animal Conservation. 6 (2): 141-146. doi:10.1017/S1367943003003184. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  153. ^ Gopalaswamy, A. M.; Royle, J. A.; Delampady, M.; Nichols, J. D.; Karanth, K. U.; Macdonald, D. W. (2012). "Density estimation in tiger populations: combining information for strong inference". Ecology. 93 (7): 1741-1751. doi:10.1890/11-2110.1. JSTOR 23225238. PMID 22919919. 
  154. ^ Caragiulo, A.; Pickles, R. S. A.; Smith, J. A.; Smith, O.; Goodrich, J.; Amato, G. (2015). "Tiger (Panthera tigris) scent DNA: a valuable conservation tool for individual identification and population monitoring". Conservation Genetics Resources. 7 (3): 681-683. doi:10.1007/s12686-015-0476-9. 
  155. ^ Kothari, A.S.; Chhapgar, B.S.; Chhapgar, B.F., (Ed.) (2005). "The Manpoora Tiger (about a Tiger Hunt in Rajpootanah)". The Treasures of Indian Wildlife. Mumbai: Bombay Natural History Society. ss. 22-27. ISBN 0195677285. 
  156. ^ Harding, Andrew (23 Eylül 2006). "Beijing's penis emporium". BBC News. 11 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009. 
  157. ^ Nowell, K. (2007). "Asian big cat conservation and trade control in selected range States: evaluating implementation and effectiveness of CITES Recommendations" (PDF). TRAFFIC International. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Nisan 2014. 
  158. ^ "Chinese tiger farms must be investigated". WWF. 24 Nisan 2007. 5 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009. 
  159. ^ "WWF: Breeding tigers for trade soundly rejected at CITES". Panda.org. 13 Haziran 2007. 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009. 
  160. ^ Jackson, Patrick (29 Ocak 2010). "Tigers and other farmyard animals". BBC News. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2010. 
  161. ^ "Conservationists shocked by Chinese admission of tiger skin selling". Shanghai Sun. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014. 
  162. ^ "Famous 'man-eater' at Calcutta". Underwood & Underwood. 1903. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014. 
  163. ^ Singh, Kesri (1959). The tiger of Rajasthan. Hale. 
  164. ^ Byrne, Peter (2002). Shikari Sahib. Pilgrims Publishing. ss. 291-292. ISBN 978-81-7769-183-2. 
  165. ^ Wood, G. (1983). The Guinness Book of Animal Facts and Feats. Guinness Superlatives. ISBN 978-0-85112-235-9. 
  166. ^ Corbett, J. (1944). Man-Eaters of Kumaon. Bombay: Oxford University Press. 
  167. ^ The Man-Eater of Segur", from Nine Man-Eaters and One Rogue, Kenneth Anderson, Allen & Unwin, 1954
  168. ^ "Climate change linked to Indian tiger attacks". Environmental News Network. 20 Ekim 2008. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2008. 
  169. ^ Montgomery, Sy (2009). Spell of the Tiger: The Man-Eaters of Sundarbans. Chelsea Green Publishing. ss. 37-38. ISBN 978-0-395-64169-9. 
  170. ^ Auguet, Roland (1994). Cruelty and civilization: the Roman games. Psychology Press. ss. 83-85. ISBN 978-0-415-10453-1. 
  171. ^ Baker, William (1988). Sports in the Western World. University of Illinois Press. s. 33. ISBN 978-0-252-06042-7. 
  172. ^ a b Baratay, Eric (2004). Zoo: A History of Zoological Gardens in the West. Reaktion Books. s. 19. ISBN 978-1-86189-208-9. 
  173. ^ Ruppel, Louis (1951). "Collier's, Volume 127". Crowell-Collier Publishing Company: 61. 
  174. ^ Nowell, K.; Ling, X. (2007). Taming the tiger trade: China's markets for wild and captive tiger products since the 1993 domestic trade ban (PDF). Hong Kong: TRAFFIC East Asia. 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  175. ^ Wildlife Watch Group (2011). "Less than 3,000 Pet Tigers in America". Wildlife Times. 5 (37): 12-13. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  176. ^ "Summary of State Laws Relating to Private Possession of Exotic Animals". Born Free USA. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  177. ^ Luo, S.; Johnson, W. E.; Martenson, J.; Antunes, A.; Martelli, P.; Uphyrkina, O.; Traylor-Holzer, K.; Smith, J. L.D.; O'Brien, S. J. (2008). "Subspecies Genetic Assignments of Worldwide Captive Tigers Increase Conservation Value of Captive Populations" (PDF). Current Biology. 18 (8): 592-596. doi:10.1016/j.cub.2008.03.053. PMID 18424146. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  178. ^ Sanderson, J.; Moulton, M. (1998). Wildlife Issues in a Changing World (Second bas.). CRC Press. s. 133. ISBN 978-1-4398-3262-2. 
  179. ^ "Endangered tiger earns its stripes as the world's most popular beast". The Independent. 6 Aralık 2004. 20 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2009. 
  180. ^ a b c Cooper, J. C. (1992). Symbolic and Mythological Animals. Londra: Aquarian Press. ss. 161-62. ISBN 978-1-85538-118-6. 
  181. ^ "Tiger's Tail". Cultural China. 29 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2014. 
  182. ^ Chan-eung, Par (1999). A Tiger by the tail and other Stories from the heart of Korea. Libraries Unlimited. 
  183. ^ Standart Korece Sözlük
  184. ^ Sivkishen (2014). Kingdom of Shiva. New Delhi: Diamond Pocket Books Pvt Ltd. s. 301. 
  185. ^ Balambal, V. (1997). "19. Religion – Identity – Human Values – Indian Context". Bioethics in India: Proceedings of the International Bioethics Workshop in Madras: Biomanagement of Biogeoresources, 16–19 January 1997. Eubios Ethics Institute. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2007. 
  186. ^ Dunbabin, Katherine, M. D. (1999). Mosaics of the Greek and Roman World. Cambridge: Cambridge University Press. s. 32, 44. ISBN 978-0-521-00230-1. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  187. ^ Summers, M. (1933). The Werewolf in Lore and Legend (2012 bas.). Mineola: Dover Publications. s. 21. ISBN 978-0-517-18093-8. 
  188. ^ Newman, Patrick (2012). Tracking the Weretiger: Supernatural Man-Eaters of India, China and Southeast Asia. McFarland. ss. 96-102. ISBN 978-0-7864-7218-5. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  189. ^ Krishna-Dwaipayana Vyasa. "SECTION LXVIII". The Mahabharata. Ganguli, K. M. tarafından çevrildi. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2016 – Internet Sacred Text Archive vasıtasıyla. 
  190. ^ a b Green, S. (2006). Tiger. Reaktion Books. ss. 72-73, 125-27. ISBN 978-1861892768. 
  191. ^ Castelli, Jean-Christopher (2012). The Making of Life of Pi: A Film, a Journey. Harper Collins. ISBN 978-0062114136. 
  192. ^ Booth, Martin (1991) Carpet Sahib; A Life of Jim Corbett, New York: Oxford University Press, 0-19-282859-2, p. 230.
  193. ^ Kuznets, L. R. (1994). When Toys Come Alive: Narratives of Animation, Metamorphosis, and Development. Yale University Press. s. 54. ISBN 978-0300056457. 
  194. ^ Gifford, C. (2005). Advertising & Marketing: Developing the Marketplace. Heinemann-Raintree Library. ss. 34-35. ISBN 978-1403476517. 
  195. ^ "The history of advertising in quite a few objects: 43 Esso tiger tails". Campaign. 27 Eylül 2012. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2014. 
  196. ^ Hermann Kulke, K Kesavapany, Vijay Sakhuja (2009) Nagapattinam to Suvarnadwipa: Reflections on the Chola Naval Expeditions to Southeast Asia, Institute of Southeast Asian Studies, s. 84.
  197. ^ Singh, U. (2008). A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century 17 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Pearson Education, India.
  198. ^ Daya Somasundaram (11 February 2014) Scarred Communities: Psychosocial Impact of Man-made and Natural Disasters on Sri Lankan Society, SAGE Publications India, p. 73.
  199. ^ "National Animal". Government of India Official website. 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  200. ^ DiPiazza, F. (2006). Malaysia in Pictures. Twenty-First Century Books. s. 14. ISBN 978-0-8225-2674-2. 
  201. ^ Arthur Fox-Davies, A Complete Guide to Heraldry, T.C. and E.C. Jack, London, 1909, 191-192, https://archive.org/details/completeguidetoh00foxduoft.

Konuyla ilgili yayınlar

değiştir
  • Porter, J. H. (1894). "The Tiger". Wild beasts: a study of the characters and habits of the elephant, lion, leopard, panther, jaguar, tiger, puma, wolf, and grizzly bear. New York: C. Scribner's sons. ss. 196-256. 
  • Sankhala, K. (1997). Indian Tiger. New Delhi: Roli Books Pvt Limited. ISBN 978-81-7437-088-4. 
  • Schnitzler, A.; Hermann, L. (2019). "Chronological distribution of the tiger Panthera tigris and the Asiatic lion Panthera leo persica in their common range in Asia". Mammal Review. 49 (4): 340-353. doi:10.1111/mam.12166. 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Vikisöz'de Kaplanlar ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
 
Wikimedia Commons'ta Panthera tigris ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
 
Vikitür'de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur:
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaplan&oldid=34530810" sayfasından alınmıştır